Pałac Mniszchów w Warszawie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pałac Mniszchów w Warszawie
	nr rej. 530
	; Pałac od strony ulicy Senatorskiej
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Warszawa
Adres	ul. Senatorska 34
Typ budynku	pałac
Zniszczono	1944
Pierwszy właściciel	Józef Wandalin Mniszech
	Położenie na mapie Polski Pałac Mniszchów w Warszawie
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Pałac Mniszchów w Warszawie
	Położenie na mapie Warszawy Pałac Mniszchów w Warszawie
	52°14′37,0″N 21°00′13,5″E/52,243611 21,003750
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pałac Mniszchów – pałac znajdujący się przy ulicy Senatorskiej 38/40 w Warszawie. Siedziba Ambasady Belgii.

Historia

1714–1939

Teren, na którym wznosi się pałac w 1714 zakupił marszałek wielki koronny Józef Wandalin Mniszech^[a]. W następnym roku przystąpiono do budowy pałacu. Robotami kierował Burkhard Christoph Münnich. Był on zapewne projektodawcą późnobarokowej rezydencji, składającej się z korpusu głównego i dwóch prostopadłych skrzydeł bocznych, ujmujących wielki dziedziniec honorowy. W pracach we wnętrzach prawdopodobnie uczestniczył Karol Bay^[1].

Przed 1762 pałac przebudowano według projektu Pierre’a Ricauda de Tirregaille'a.

Około 1780 Canaletto uwiecznił go na swoim obrazie, skąd można czerpać wiedzę o jego ówczesnym wyglądzie.

W 1805 miał miejsce pożar pałacu. Po pożarze zakupił go Friedrich Wilhelm Mosqua, urzędnik pruski. Budynek został odnowiony w stylu klasycystycznym (projekt opracował Fryderyk Albert Lessel). Urządzono w nim salę koncertową. W pałacu mieściło się też Towarzystwo Muzyczne „Harmonia”, założone przez mieszkającego tu Ernesta Teodora Amadeusza Hoffmanna^[1].

W 1829 właścicielem pałacu był Piotr Steinkeller. Na jego koszt dokonano gruntownej przebudowy budynku w stylu klasycystycznym, według projektu Adolfa Schucha^[2]. W latach 1830–1939 był siedzibą Warszawskiej Resursy Kupieckiej (od 1839 – własność hipoteczna Resursy)^[3]. Przed 1914 dawny dziedziniec pałacowy nazywany był placem Resursy^[4]. Do 1939 w budynku odbywały się w zebrania, loterie, odczyty, bale i jubileusze.

1939–1944 – Szpital Maltański

Osobny artykuł: Szpital Maltański w Warszawie.

We wrześniu 1939 w pałacu utworzono Szpital Maltański, będący jedyną filią Szpitala Ujazdowskiego. Placówka działała w tym miejscu w czasie okupacji niemieckiej (1939–1944) i powstania warszawskiego (1944)^[5]^[6]. Ranni zostali ewakuowani 14 sierpnia. Ewakuację organizowali: szef sanitarny AK – płk dr Leon Strehl „Feliks” i lekarz naczelny szpitala, kpt dr Jerzy Dreyza.

We wrześniu gmach został spalony przez Niemców^[6].

Współcześnie na frontowej ścianie budynku znajduje się tablica pamiątkowa. Uroczystość wmurowania tablicy odbyła się w dniu 50. rocznicy założenia Szpitala (7 września 1989), w obecności ambasadora Belgii, barona Thierry de Gruben, członków rodziny księcia Janusza Radziwiłła i osób, które w czasie wojny należały do personelu szpitala^[1].

Okres powojenny

Po wojnie, w 1962, pałac odbudowano według projektu Mieczysława Kuzmy na siedzibę Ambasady Belgii^[1].

Uwagi

↑ Wcześniej, na początku XVII w., znajdował się tym miejscu drewniany dwór Zygmunta Kazanowskiego, podkomorzego koronnego^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e 50 lat rezydowania Ambasady Belgii w Pałacu Mniszchów w Warszawie. [w:] Materiały nt. wystawy dot. historii budynku i stosunków belgijsko-polskich [on-line]. Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Handlu Zagranicznego i Współpracy na rzecz Rozwoju. [dostęp 2017-02-03].
↑ Tadeusz Władysław Świątek: Schuch (Szuch) Adolf Grzegorz Franciszek (1792-06-16 – 1880-12-01). [w:] iPSB; Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego [on-line]. Narodowy Instytut Audiowizualny. [dostęp 2017-02-03].
↑ Ireneusz Zalewski: Echa dawnej Warszawy. Warszawa: Skarpa Warszawska, 2016, s. 192-193. ISBN 978-83-63942-08-6.
↑ Jerzy S. Majewski: Warszawa na starych pocztówkach. Warszawa: Agora, 2013, s. 118. ISBN 978-83-268-1238-5.
↑ Stanisław Bayer: Służba zdrowia Warszawy w walce z okupantem 1939–1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985, s. 17. ISBN 83-11-07170-5.
↑ ^a ^b Szpital Maltański. [w:] Portal Szpitale polowe 1944 [on-line]. Fundacja Warszawskie Szpitale Polowe. [dostęp 2017-01-27].

Linki zewnętrzne

Architektura przedwojennej Warszawy; Senatorska 40; Pałac Mniszchów; Resursa Kupiecka na: www.warszawa1939.pl; źródła: Tadeusz S. Jaroszewski, „Księga Pałaców Warszawy” (Interpress 1985), s.92; Marta Leśniakowska, „Architektura w Warszawie”, s.41 (Arkada 2000)
Jerzy Stanisław Majewski, wideo: Anna Czuba, Pałac Mniszchów: wspaniała rezydencja za szpalerem bóstw; Jerzy S. Majewski opowiada historię Pałacu Mniszchów przy Senatorskiej (cz.1–3 na: warszawa.wyborcza.pl, 8 lutego 2015

[2] Wcześniej, na początku XVII w., znajdował się tym miejscu drewniany dwór Zygmunta Kazanowskiego, podkomorzego koronnego^[1].

[Ambasada-1] 50 lat rezydowania Ambasady Belgii w Pałacu Mniszchów w Warszawie. [w:] Materiały nt. wystawy dot. historii budynku i stosunków belgijsko-polskich [on-line]. Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Handlu Zagranicznego i Współpracy na rzecz Rozwoju. [dostęp 2017-02-03].

[Schuch-bio-3] Tadeusz Władysław Świątek: Schuch (Szuch) Adolf Grzegorz Franciszek (1792-06-16 – 1880-12-01). [w:] iPSB; Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego [on-line]. Narodowy Instytut Audiowizualny. [dostęp 2017-02-03].

[Zalewski-4] Ireneusz Zalewski: Echa dawnej Warszawy. Warszawa: Skarpa Warszawska, 2016, s. 192-193. ISBN 978-83-63942-08-6.

[5] Jerzy S. Majewski: Warszawa na starych pocztówkach. Warszawa: Agora, 2013, s. 118. ISBN 978-83-268-1238-5.

[Bayer-6] Stanisław Bayer: Służba zdrowia Warszawy w walce z okupantem 1939–1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985, s. 17. ISBN 83-11-07170-5.

[Szpit-Malt-7] Szpital Maltański. [w:] Portal Szpitale polowe 1944 [on-line]. Fundacja Warszawskie Szpitale Polowe. [dostęp 2017-01-27].

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]