Paszczyna – Wikipedia, wolna encyklopedia

Paszczyna

wieś
Kościół Matki Bożej Różańcowej w Paszczynie
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	dębicki
Gmina	Dębica
Liczba ludności (2020)	1494[2]
Strefa numeracyjna	14
Kod pocztowy	39-206, 39-207[3]
Tablice rejestracyjne	RDE
SIMC	0818338[4]
Położenie na mapie Polski Paszczyna
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Paszczyna
Położenie na mapie powiatu dębickiego Paszczyna
Położenie na mapie gminy wiejskiej Dębica Paszczyna
50°05′14″N 21°31′15″E/50,087222 21,520833[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Paszczyna – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Dębica^[5][4].

Do 1948 roku miejscowość była siedzibą gminy Paszczyna. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

W Paszczynie urodzili się posłowie Jan Siwula, Michał Jedynak do sejmu galicyjskiego oraz jego syn Jan Henryk Jedynak.

Pod koniec XIX w. Paszczyna miała przysiółek zwany Kochanówką oddalony od niej o cztery kilometry^[6]. Obecnie Kochanówka jest wsią sołecką.

Przez Paszczynę przepływa rzeka Wielopolka oraz wpadający do niej potok Zawadka. Wielopolka jest dopływem Wisłoki^[7].

Jeszcze na początku XX wieku znaczna część obszaru Paszczyny była pokryta bagnami i moczarami, które jednak w tym stuleciu osuszono^[7].

Geneza Paszczyny sięga czasów Kazimierza Wielkiego (XIV wiek), kiedy po zajęciu przez Polskę Rusi Czerwonej, rozpoczęto proces zasiedlania nadgranicznego obszaru pomiędzy Wisłoką a Wisłokiem, wydzierając połacie lasu puszczy sandomierskiej. Wtedy powstała Paszczyna, która była wówczas wsią prywatną. W wieku XVI jej właścicielem był Piotr Ligęza. W wieku XVIII obszar przeszedł pod kontrolę rodu Radziwiłłów. Od 1815 roku Paszczyna należała do rodu Raczyńskich^[8].

Przez ten okres Paszczyna dzieliła losy całej ziemi dębickiej – w tym klęski żywiołowe, takie jak powodzie i epidemie oraz najazdy wrogów.

Po I rozbiorze Paszczyna dostał się pod panowanie austriackie. W 1873 roku wieś dotknęła epidemia cholery. Po I wojnie światowej weszła wkład odrodzonej Rzeczypospolitej. Była wówczas siedzibą gminy. W czasie II wojny światowej wielu mieszkańców Paszczyny i okolic straciło życie na terenie obozu zagłady umiejscowionego na granicy Paszczyny i obecnego Pustkowa Osiedle. Obóz mieścił się na wzniesieniu zwanym Królówką, Królową Górą lub Paszczyńską Górą, a po wojnie noszącym także nazwę Góry Śmierci. Po wojnie do 1948 roku miejscowość była siedzibą gminy Paszczyna. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego^[8].

Do 1992 roku Paszczyna należała do parafii w Lubzinie, która była jedną z najstarszych parafii w Polsce^[7]. 29 czerwca 1992 roku wydzielono z Lubziny parafię Matki Bożej Różańcowej w Paszczynie. Parafia należy do dekanatu Pustków – Osiedle, diecezji tarnowskiej. Należy do niej kościół Matki Bożej Różańcowej oraz paszczyński cmentarz.

• Na terenie Paszczyny znajduje się Zespół Szkół im. Jana Piątka. Budynek został zbudowany w 1912 roku, zastępując istnieją wcześniej (od 1883 roku) szkołę drewnianą^[7].
• W 1894 roku w Paszczynie powstała Ochotnicza Straż Pożarna, w 1996 roku jednostce został nadany sztandar. W 2015 roku Ochotnicza Straż Pożarna w Paszczynie została włączona do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Do dyspozycji strażacy z Paszczyny posiadają trzy samochody gaśnicze (GCBA Scania, GCBA Mercedes, GLBARt Ford).
• Gminna biblioteka istniała od 1949 roku, początkowo w budynku szkoły. W roku 1951 została przeniesiona do Domu Ludowego gdzie istniała do 1956 roku. Do roku 1973 biblioteka była przenoszona dwukrotnie do domów prywatnych i Domu Strażaka. Ostatecznie przeniesiono ją po raz czwarty do nowo wybudowanego Domu Strażaka, gdzie mieści się do chwili obecnej.
• Od 1958 roku działa Koło Gospodyń Wiejskich.
• Od 1956 roku na terenie wsi działa Ludowy Klub Sportowy Paszczyniak. Dysponuje oświetlonym stadionem na 600 miejsc (95/60 m).
• Od 2009 do 2011 roku odbywał się podkarpacki festiwal muzyki niezależnej Chatstok.
• od 2017 roku odbywa się charytatywny Bieg Dzikich Mustangów na 10 km i 5 km oraz biegi dla dzieci organizowany przez Stowarzyszenie "Dzikie Mustangi".

• Zakład Produkcji Rybnej „Rekin” (istniał do 2013 roku)
• Schody drewniane DrewStyl
• wysypisko i sortownia odpadów, obsługująca gminę wiejską oraz miasto Dębicę
• oczyszczalnia ścieków dla Lubziny i Brzezówki

• gmina Brzeźnica

• Leopold Regner Ścieżki i drożyny Paszczyny, wyd. Biblioteka Gryfów Dębickich, 2009.
• Artur Bata, Hanna Lawera Dębica i Ziemia Dębicka, wyd. Roksana, 1997.
• Ryszard Pajura Ziemia Dębicka: przewodnik turystyczny, wyd. Agard, 1997.

• Paszczyna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 891 .
• Strona Zespołu Szkół w Paszczynie. paszczyna.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-09)].
• Parafia Matki Bożej Różańcowej w Paszczynie
• Nieoficjalna strona LKS Paszczyniak
• Oficjalna strona festiwalu Chatstok. chatstok.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-27)].