Pawężnica brodawkowata – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pawężnica brodawkowata
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

miseczniaki

Rząd

pawężnicowce

Rodzina

pawężnicowate

Rodzaj

pawężnica

Gatunek

pawężnica brodawkowata

Nazwa systematyczna
Peltigera aphthosa (L.) Willd.
Florae Berolinensis Prodromus. (Berlin): 347 (1787)

Pawężnica brodawkowata (Peltigera aphthosa (L.) Willd.) – gatunek grzybów z rodziny pawężnicowatych (Peltigeraceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów (stanowiących grupę ekologiczną, a nie takson klasyfikacji biologicznej)[2].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski[3]. Niektóre synonimy naukowe[4]:

  • Chloropeltigera aphthosa (L.) Gyeln. 1934
  • Chloropeltis aphthosa (L.) Clem. 1909
  • Lichen aphthosus L. 1753
  • Peltidea aphthosa (L.) Ach. 1803

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Plecha listkowata, bardzo duża, złożona z wielu odcinków dochodzących do szerokości 6 cm. Powierzchnia górna gładka. Postać wilgotna jest koloru jasnozielonego, postać sucha koloru szarego, płowego lub brązowego. W warstwie glonowej są zielenice, na górnej powierzchni czarne brodawkowate zgrubienia (cefalodia) z kolonijnymi sinicami z rodzaju Nostoc. Dolna strona pilśniowata, lub z wyraźnymi żyłkami. Owocniki na końcach wydłużonych odcinków mają postać miseczek (apotecjum), koloru kasztanowobrązowego[5]

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje na całej półkuli północnej. Północna granica jej zasięgu sięga po północne wybrzeża Grenlandii i wyspy Svalbard[6]. W Polsce jest bardzo rzadki, występuje w rozproszeniu w Sudetach, Górach Świętokrzyskich i Karpatach. Na niżu rzadki lub wymarły[7]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status CR – gatunek krytycznie zagrożony wymarciem[8]. W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej[9].

Rośnie na glinie, próchnicy i martwych szczątkach roślin, na mszakach[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Index Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
  2. Article 13. [w:] International Code of Botanical Nomenclature (Vienna Code) [on-line]. [dostęp 2011-12-10]. (ang.).
  3. Wiesław Fałtynowicz: The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland.Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003. ISBN 83-89648-06-7.
  4. Species Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
  5. a b Consortium of North American Lichen Herbaria. [dostęp 2014-06-02].
  6. Discover Life Maps. [dostęp 2014-04-18].
  7. A.Górecka, Rozmieszczenie porostów z rodzaju Peltigera (Peltigerales Ascomycota) w Polsce
  8. Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  9. Dz.U. z 2014 r. poz. 1408 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów