Pchełki ziemne – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pchełki ziemne
Alticinae/Alticini
Newman, 1834
Ilustracja
Phyllotreta nemorum
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Infrarząd

Cucujiformia

(bez rangi) Phytophaga
Nadrodzina

stonki

Rodzina

stonkowate

(bez rangi) pchełki ziemne
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Crepidodera aurata
Omophoita cyanipennis
Altica lythri
Psylliodes luteola
Podagrica maculata
Disonycha pensylvanica
Mantura mathewsi
Aspicela bourcieri
Dibolia cynoglossi
Samiec z rodzaju Polyclada
Epithrix pubescens
Argopus ahrensi
Psylliodes affinis
Neocrepidodera impressa
Systena blanda
Ochrosis ventralis
Derocrepis rufipes
Batophila aerata
Chaetocnema aridula
Hermaeophaga mercurialis
Aphthona lutescens

Pchełki ziemne[1][2][3], pchełkowate[1][2], płeszki[2] (Alticinae lub Alticini) – podrodzina[4] lub plemię[5] chrząszczy z podrzędu wielożernych i rodziny stonkowatych. Obejmuje około 8 tysięcy gatunków. Charakteryzują się obecnością w tylnych, zwykle powiększonych udach aparatu Maulika, który umożliwia im skakanie. Większość to fitofagi. Należy tu wiele szkodników roślin uprawnych.

Opis

[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcze o ciele przynajmniej nieco przypłaszczonym[6], w faunie Polski do 5 mm długości[3]. Głowa wciągnięta w przedplecze, ale nie zakryta nim całkowicie. Narządy gębowe skierowane pionowo ku dołowi. Czułki osadzone są między oczami, blisko siebie. Przedplecze szerokie, zwykle zbliżone szerokością do pokryw. Małe pygidium skierowane jest skośnie ku tyłowi[6]. Cechą wyróżniającą tę grupę jest obecność aparatu Maulika w udach tylnej pary odnóży. Ma on postać zesklerotyzowanego ścięgna i służy jako zaczep dla naprężonych mięśni. U wszystkich gatunków europejskich ponadto uda są wyraźnie zgrubiałe. Gatunki o zgrubiałych udach zdolne są do skakania[6][3]. W oznaczaniu tych chrząszczy dużą rolę odgrywa budowa aparatów kopulacyjnych samców, a niekiedy także spermatek samic[3].

Ekologia i występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Większość gatunków to fitofagi, głównie mono- i oligofagi, ale znane są też gatunki o szerszym spektrum pokarmowym[7]. Takson kosmopolityczny[8]. W Polsce występują co najmniej 192 gatunki, a kolejnych 59 było notowanych[4].

Znaczenie gospodarcze

[edytuj | edytuj kod]

Wiele gatunków żeruje na roślinach uprawnych, zarówno zielnych jak i drzewiastych. Niektóre z nich uznawane są za szkodniki. W Polsce do ważniejszych należą: Chaetocnema aridula i C. hortensis, żerujące na zbożach; C. concinna, żerująca na burakach; Phyllotreta atra, P. cruciferae, P. nemorum, P. nigirpes, P. undulata i P. vittata, żerujące na kapustowatych; Aphthona euphorbiae i Longitarsus parvulus, żerujące na lnie oraz Psylliodes attenuata, żerujący na konopiach. Z kolei gatunki żerujące na chwastach uznaje się za pożyteczne, np. Longitarsus pellucidus, żerujący na powoju polnym[6].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Należy tu około 8 tysięcy opisanych gatunków, w związku z czym stanowią największą podrodzinę lub największe plemię stonkowatych. Zalicza się tu około 540 rodzajów[8]:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b pchełkowate, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-04-12].
  2. ↑ a b c Pchełkowate. [w:] Encyklopedia WIEM [on-line]. onet.pl. [dostęp 2016-04-12].
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Andrzej Warchałowski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 94c Stonkowate — Chrysomelidae. Podrodziny: Halticinae, Hispinae i Cassidinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1978.
  4. ↑ a b podrodzina: Alticinae Newman, 1835. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2016-04-12].
  5. ↑ Patrice Bouchard i inni, Family-group names in Coleoptera (Insecta), „ZooKeys”, 88, 2011, s. 1-972, DOI: 10.3897/zookeys.88.807.
  6. ↑ a b c d Andrzej Warchałowski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 94a Stonkowate — Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny: Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatinae i Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971.
  7. ↑ Juliana J. Soroka: Flea Beetles (Coleoptera: Chrysomelidae: Alticinae). W: Encyclopedia of Entomology. John L. Capinera (red.). Springer Science+Business Media, 2008, s. 1467.
  8. ↑ a b K.S. Nadein: Catalogue of Alticini genera of the World (Coleoptera: Chrysomelidae). [w:] Beetles and Coleopterists website [on-line]. Zoological Institute, Saint-Petersburg, 2012-2014. [dostęp 2016-04-12].
  9. ↑ A. G. Moseyko, A. G. Kirejtshuk, A. Nel. New genera and new species of leaf beetles (Coleoptera: Polyphaga: Chrysomelidae) from lowermost Eocene French amber. „Annales de la Société Entomologique de France”. 46, s. 116-123, 2010. 
  10. ↑ A. Bukeis, K. Nadein. A second species of Psyllototus (Coleoptera: Chrysomelidae: Galerucinae: Alticini) from the Upper Eocene Baltic amber. „Zootaxa”. 3609 (5), s. 465–470, 2013. 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pchełki_ziemne&oldid=69826463”