Pinus rzedowskii – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pinus rzedowskii
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	sosnowce
Rodzina	sosnowate
Rodzaj	sosna
Gatunek	P. rzedowskii
	Nazwa systematyczna
	Pinus rzedowskii Madrigal & Caballero
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pinus rzedowskii Madrigal & Caballero – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Występuje w Meksyku, w stanie Michoacán.

Morfologia

Pokrój: Młode drzewa o koronie stożkowatej, z wiekiem korona staje się nieregularna.
Pień: Prosty lub wygięty, osiąga 20-25(30) m wysokości i 30–60 cm średnicy. Kora młodych drzew jest cienka, gładka, szarawo zielona, z wiekiem grubieje, staje się łuskowata, czerwono-brązowa.
Liście: Igły giętkie, zebrane po 4–5 na krótkopędach, rzadziej po 3. Osiągają 6–10 cm długości i 0,6–0,8 mm grubości. Brzegiem ząbkowane.
Szyszki: Młode szyszki stojące, dojrzałe zwisające. Nasiona ciemnobrązowe, o długości (6)8(10) mm i (4)5–6 mm, opatrzone skrzydełkiem długości 20–30(35) mm.

Biologia i ekologia

Drzewo wiatropylne. Jedna wiązka przewodząca i 2–3 (rzadko 4) kanały żywiczne w liściu. Aparaty szparkowe znajdują się tylko na dwóch wewnętrznych stronach liścia. Igły pozostają na drzewie przez 2–3 lata. Siewki wykształcają 9–14 liścieni.

Występuje w górach, na wysokości 2100–2400 m n.p.m.^[5]. Trzy izolowane populacje znajdują się Cerro Chiqueritas, Cerro Ocotoso i Puerto del Pinabete.

Systematyka

Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus^[6]:

podrodzaj Strobus
- sekcja Parrya
  - podsekcja Cembroides
    - gatunek P. rzedowskii

Pinus rzedowskii posiada wiele cech morfologicznych i anatomicznych charakterystycznych dla jednego lub drugiego podgatunku sosny: Pinus lub Strobus. Gatunek ten został umiejscowiony w podrodzaju Strobus, ponieważ budowa morfologiczna i anatomiczna liści oraz wyniki analiz chloroplastowego DNA (cpDNA) umiejscawiają P. rzedowskii razem z P. cembroides w odrębnym, na razie nieustalonym kladzie^[5]. Cechą odróżniającą ten gatunek od innych sosen z podsekcji Cembroides jest występowanie skrzydełka u nasion, cecha typowa dla podrodzaju Pinus.

Nazwa jest uhonorowaniem meksykańskiego botanika polskiego pochodzenia, prof. Jerzego Rzedowskiego^[7].

Zagrożenia

Międzynarodowa organizacja IUCN przyznała temu gatunkowi kategorię zagrożenia EN (endangered), czyli jest gatunkiem zagrożonym, o wysokim ryzyku wymarcia w najbliższej przyszłości^[4]. Zagrożeniem dla gatunku jest utrata naturalnych siedlisk.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
↑ ^a ^b A.A. Farjon A.A., Pinus rzedowskii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2009-09-12] (ang.).
↑ ^a ^b Christopher J. Earle: Pinus rzedowskii. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-09-12]. (ang.).
↑ Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-09-12]. (ang.).
↑ Pinus rzedowskii. The Gymnosperm Database. [dostęp 2024-09-28]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[christenhusz2011-3] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[iucn-4] A.A. Farjon A.A., Pinus rzedowskii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2009-09-12] (ang.).

[Gymn2-5] Christopher J. Earle: Pinus rzedowskii. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-09-12]. (ang.).

[Gymn-6] Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-09-12]. (ang.).

[7] Pinus rzedowskii. The Gymnosperm Database. [dostęp 2024-09-28]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]