Pirania Natterera – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pirania Natterera
Pygocentrus nattereri[1]
Kner, 1858
Ilustracja
Dorosły osobnik
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Rząd

kąsaczokształtne

Rodzina

piraniowate

Rodzaj

Pygocentrus

Gatunek

pirania Natterera

Synonimy
  • Pygocentrus altus Gill, 1870
  • Pygocentrus ternetzi (Steindachner, 1908)
  • Rooseveltiella nattereri (Kner, 1858)
  • Serrasalmo ternetzi Steindachner, 1908
  • Serrasalmus ternetzi Steindachner, 1908
Zasięg występowania
Mapa występowania
kolor zielony – Pygocentrus nattereri

Pirania Natterera[2], pirania czarnoogonowa[2], pirania czerwona[3] (Pygocentrus nattereri) – gatunek słodkowodnej, drapieżnej ryby z rodziny piraniowatych (Serrasalmidae), wcześniej klasyfikowanej jako podrodzina kąsaczowatych (Characidae). Ryba potencjalnie niebezpieczna dla ludzi ze względu na możliwość dotkliwego pogryzienia – jest uważana za najbardziej niebezpieczną i agresywną piranię. Poławiana lokalnie jako ryba konsumpcyjna, często hodowana w akwariach.

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Północno-wschodnia Ameryka Południowa pomiędzy 9°N – 34°S, na wschód od Andów. Występuje licznie w dorzeczach Amazonki, Parany, Essequibo, rzeki Urugwaj oraz w rzekach północno-wschodnich wybrzeży Brazylii. Gatunek introdukowano w wielu słodkowodnych zbiornikach Stanów Zjednoczonych.

Zęby piranii Natterera

Cechy charakterystyczne

[edytuj | edytuj kod]

Krępe, wysokie, silnie bocznie spłaszczone ciało o maksymalnej długości 33 cm i masie 3,85 kg[4]. Głowa duża, z tępo ściętym pyskiem i szerokimi policzkami, pod którymi ukryta jest muskulatura umożliwiająca silne zaciskanie szczęk. Grube wargi zasłaniają ostre, silne zęby o trójkątnym kształcie osadzone przeciwlegle na obu szczękach – umożliwiają odcinanie kawałków ciała ofiary. Ubarwienie jest różne, w zależności od lokalizacji danej populacji i wieku ryby, prawdopodobnie również od jej wielkości. Zwykle w dolnej części ciała dominuje ubarwienie rdzawo-pomarańczowe, a grzbiet jest srebrzystoszary. Płetwa grzbietowa i tłuszczowa są czarne.

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Piranie Natterera tworzą niewielkie stada złożone z 20–30 osobników, w których ustalają strukturę hierarchiczną. Metody pobierania pokarmu i preferencje pokarmowe zmieniają się z wiekiem ryb. Młode piranie żerują głównie w ciągu dnia zjadając owady i ich larwy, dorosłe – o brzasku i o zmierzchu, żywiąc się przede wszystkim owadami, ślimakami i osłabionymi rybami, a przy braku pokarmu mięsnego uzupełniając dietę roślinami. Mogą jednak zjeść każdy pokarm, nawet lądowe kręgowce, które dostały się do wody. W poszukiwaniu zdobyczy kierują się bardzo dobrym słuchem. W porze suchej stłoczone w wysychających zbiornikach stada piranii zaciekle atakują swoje ofiary. Zwiększoną agresję wykazują również w okresie rozrodu.

Jest to gatunek jajorodny. Ikrę składa w dołku wykopanym w podłożu, a po zapłodnieniu przytwierdza do przydennej roślinności. Jako nieliczne wśród kąsaczokształtnych, piranie chronią swoją ikrę.

Znaczenie w ekosystemie

[edytuj | edytuj kod]

Piranie Natterera spełniają w zajmowanych biocenozach funkcje sanitarne – zjadają ryby zdradzające objawy osłabienia. Pomiędzy piranią Natterera a Serrasalmus marginatus zaobserwowano relacje mutualistyczne polegające na pobieraniu przez S. marginatus pasożytów z ciała piranii Natterera.

Przypisywana tym rybom krwiożerczość, zwłaszcza w odniesieniu do ludzi i dużych ssaków, nie została potwierdzona. Uważa się, że stanowią potencjalne zagrożenie, szczególnie w regionach gęsto zaludnionych i w wodach zanieczyszczonych odpadami mięsnymi (np. okolice rzeźni). Zapach krwi może je sprowokować do zaatakowania rannego zwierzęcia lub człowieka. Wprawdzie odnotowano przypadki grupowego ataku piranii na duże ssaki i ludzi, jednak nie potwierdzono żadnego przypadku ze skutkiem śmiertelnym. Większość relacji o tych atakach uznawana jest za mocno przesadzone[5].

Znaczenie gospodarcze

[edytuj | edytuj kod]

Mięso piranii jest jadalne. Ryby te są poławiane lokalnie na niewielką skalę. Znacznie większe znaczenie mają jako ryby akwariowe.

Hodowla w akwarium

[edytuj | edytuj kod]
Stado piranii Natterera w oceanarium w Petersburgu

W literaturze akwarystycznej ryba ta opisywana była pod nazwą piranii czerwonej (Serrasalmus altus[3] lub Serrasalmus nattereri[6]). Hodowla młodych osobników w dużym zbiorniku o długości co najmniej 20 cm nie nastręcza problemów. Jednak ryby te osiągają przeciętnie około 27 cm długości, a jako ryby stadne powinny być pielęgnowane w stadzie. W akwarium potrzebują dużo roślinności, aby mogły się ukryć. W zbyt gęsto obsadzonym zbiorniku i przy złym karmieniu zdarzają się przypadki kanibalizmu.

W trakcie zabiegów pielęgnacyjnych zalecane jest zachowanie daleko idącej ostrożności.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Pygocentrus nattereri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby – Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
  3. a b Wally Kahl, Burkard Kahl, Dieter Vogt: Atlas ryb akwariowych. Przekład: Henryk Garbarczyk i Eligiusz Nowakowski. Warszawa: Delta W-Z, 2000. ISBN 83-7175-260-1.
  4. Pygocentrus nattereri. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 12 lipca 2009]
  5. Non-Native Aquatic Species in the Gulf of Mexico and South Atlantic Regions : Pygocentrus nattereri (Kner, 1860). Gulf States Marine Fisheries Commission. [dostęp 2009-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 października 2008)]. (ang.).
  6. Henryk Jakubowski. Pierwsze w Polsce rozmnożenie piranii czerwonej. „Akwarium”. Nr 5–6/88. 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]