Połonicznik nagi – Wikipedia, wolna encyklopedia
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek | połonicznik nagi |
Nazwa systematyczna | |
Herniaria glabra L. Sp. pl. 1:218. 1753 |
Połonicznik nagi (Herniaria glabra L.) – gatunek rośliny z rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae). Występuje w Europie, północnej Afryce i zachodniej Azji[3]. W Polsce jest rozpowszechniony na obszarze niemal całego kraju, rzadszy jest w Bieszczadach, na Przedgórzu Sudeckim i Nizinie Śląskiej[4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Wytwarza palowy korzeń, od którego rozchodzą się wkoło rozesłane po ziemi łodygi długości do 30 cm i grubości do 2 mm, rozgałęziające się widlasto, u nasady zdrewniałe. Cała roślina jest naga lub tylko nieznacznie owłosiona. Ma żółtozielony kolor.
- Liście
- Eliptyczne lub odwrotnie lancetowate, całobrzegie, naprzeciwległe, z dwoma drobnymi, błoniastymi przylistkami.
- Kwiaty
- Drobne, niepozorne, o wąskich płatkach korony długości ok. 1 mm, podobnych do nitek pręcików. Mają żółtawozielonawą barwę i zebrane są w zbite 5-12 kwiatowe kłębiki w pachwinach liści. Kielich nagi o tępych działkach kielicha.
-
Młoda roślina -
Kwitnący pęd -
Kwiat
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Roślina jednoroczna lub dwuletnia, rzadziej Bylina, hemikryptofit. Siedlisko: pola, pastwiska, przydroża, siedliska ruderalne. Rośnie na słonecznych, słabo wapiennych i piaszczystych glebach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Vicio lathyroidis-Potentilion i Ass. Sclerantho-Herniarietum[5]. Kwitnie od czerwca do października.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- Działanie: nieznaczne działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie, zwłaszcza dróg moczowych; dość słabe działanie moczopędne. Przetwory z połonicznika wywierają działanie przeciwbakteryjne na drobnoustroje znajdujące się w drogach moczowych, w tym również na szczepy oporne na antybiotyki i chemioterapeutyki.
- Surowiec zielarski: ziele (Herba Herniariae)
- Skład chemiczny: saponiny trójterpenowe – tzw. glabrozydy (11%), flawonoidy do 2,5% (np. hiperozyd, kwercetyna, narcyzyna), pochodne hydroksykumaryny ok. 0,2 (herniaryna, umbeliferon, skopoletyna), kwasy organiczne (m.in. kwas glikolowy, kwas glicerolowy), ślady olejku eterycznego, garbniki, sole mineralne.
- Zbiór i suszenie: od czerwca do października zbiera się rozkwitające rośliny o jednolitej zielonej barwie, ścinając je pod pierwszym rozgałęzieniem, bez najniższej części łodygi, zwykle zdrewniałej. Suszy się w miejscach zacienionych i przewiewnych.
- Przeciwwskazania: Ostre zapalenie kłębków nerkowych, krwawienia oraz ostry nieżyt żołądka i dwunastnicy, zmiany nowotworowe w obrębie dróg moczowych[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-12] (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
- ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 275, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Aleksander Ożarowski , Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy, Warszawa 1982: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, s. 158, ISBN 83-200-0640-6 .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- A. Ożarowski, W. Jaroniewski, Rośliny lecznicze, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1989, ISBN 83-202-0472-0
- Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
Identyfikatory zewnętrzne:
- BioLib: 38496
- EoL: 582001
- EUNIS: 166521
- Flora of China: 220006279
- Flora of North America: 220006279
- FloraWeb: 2832
- GBIF: 3085798
- identyfikator iNaturalist: 163692
- IPNI: 434799-1
- ITIS: 20299
- NCBI: 115624
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2846931
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:434799-1
- Tela Botanica: 75166
- identyfikator Tropicos: 6300109
- USDA PLANTS: HEGL8
- CoL: 3L2KC