Powojnik pnący – Wikipedia, wolna encyklopedia

Powojnik pnący
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	powojnik
Gatunek	powojnik pnący
	Nazwa systematyczna
	Clematis vitalba L.; Sp. pl. 1:544. 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Powojnik pnący (Clematis vitalba L.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Występuje na większości obszaru Europy (na północy sięgając do środkowych Niemiec^[3], Czech i Ukrainy), w północno-zachodniej Afryce (w Algierii), na Kaukazie, i w zachodniej Azji^[4]^[5]. W Polsce występuje w wielu miejscach, głównie w zachodniej części kraju, na Śląsku, w dolinie Wisły^[6]. W Polsce jest dość rzadki, ale stopniowo rozprzestrzenia się^[7]. Status gatunku we florze Polski: kenofit^[7], w skali regionalnej inwazyjny^[8]. W niektórych krajach, również w Polsce bywa uprawiany^[7].

Morfologia

Łodyga: Wijąca się, wzniesiona lub ze słabą tendencją do pięcia się. Dorasta do wysokości 4–12 m. Szybko pokrywa duże i nasłonecznione powierzchnie. Kora na zdrewniałych pędach jest szarobrązowa, łuszczy się długimi pasami.
Liście: Nieparzystopierzaste, pięciolistkowe. Ułożone naprzeciwlegle, ogonki długości 4–6 cm. Całobrzegie lub grubo ząbkowane, o sercowatej lub zaokrąglonej podstawie.
Kwiaty: Drobne, pachnące, o średnicy 2 cm (z podsadkami), zebrane w wiechy. Kielich kwiatów jest wewnątrz biały a na zewnątrz zielonkawy.
Owoce: Niełupki ze srebrzystobiałymi, pierzastymi wyrostkami. Utrzymują się na krzewie nawet przez całą zimę.

Biologia i ekologia

Roślina wieloletnia, pnącze, nanofanerofit. Kwitnie od czerwca do października. Rośnie w wilgotnych lasach liściastych, zaroślach i na torfowiskach. Jest gatunkiem ciepłolubnym. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Rhamno-Prunetea, Ass. Pruno-Ligustretum^[9]. Cała roślina jest lekko trująca.

Zastosowanie

Uprawiany jest jako roślina ozdobna ze względu na swój szybki wzrost, bardzo dobrą wytrzymałość na mróz, suszę i wiatr^[10]. Nadaje się do ogródków przydomowych i do parków. Ma długi okres kwitnienia, powstałe z kwiatów puszyste owoce zbiorowe utrzymują się na roślinie do zimy i również są ozdobne. Należy mu zapewnić dużo miejsca, gdyż z powodu swojego ekspansywnego wzrostu szybko zarasta pędami otaczające go krzewy czy inne rośliny^[10]. Ma małe wymagania glebowe, może rosnąć na stanowisku słonecznym, półcienistym, a nawet zacienionym^[10].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
↑ Clematis vitalba. [w:] FloraWeb [on-line]. [dostęp 2020-11-27].
↑ Tutin T.G., Heywood V.H., Burges N.A., Valentine D.H., Walters S.M., Webb P.W.: Flora Europaea. Vol. 1. Cambridge: Cambridge University Press, 1964, s. 221.
↑ Clematis vitalba L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-11-27].
↑ Adam Zając, Maria (red.) Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.
↑ ^a ^b ^c Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Powojnik pnący. [w:] Gatunki obce [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2020-11-27].
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ ^a ^b ^c Powojnik pnący. [dostęp 2010-02-04].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).

[3] Clematis vitalba. [w:] FloraWeb [on-line]. [dostęp 2020-11-27].

[4] Tutin T.G., Heywood V.H., Burges N.A., Valentine D.H., Walters S.M., Webb P.W.: Flora Europaea. Vol. 1. Cambridge: Cambridge University Press, 1964, s. 221.

[powo-5] Clematis vitalba L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-11-27].

[6] Adam Zając, Maria (red.) Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.

[klucz-7] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[obce-8] Powojnik pnący. [w:] Gatunki obce [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2020-11-27].

[9] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[A-10] Powojnik pnący. [dostęp 2010-02-04].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]