French
DeutschPriapizm – Wikipedia, wolna encyklopedia
| priapismus | |
 | |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 | N48.3 |
|---|---|
| DiseasesDB | |
| OMIM | |
Priapizm, ciągotka (łac. priapismus, z gr. πριαπισμός = wzwód) – objaw chorobowy polegający na występowaniu długotrwałego, bolesnego wzwodu członka, który nie jest związany z podnieceniem lub pobudzeniem seksualnym. Nazwa priapizm wywodzi się od starożytnego boga Priapa, którego wizerunki przedstawiały mężczyznę z członkiem w stanie erekcji.
Przyczyny i patomechanizm
[edytuj | edytuj kod]Istnieją dwa zasadnicze mechanizmy powstawania priapizmu:
- niskoprzepływowy (zastoinowy; żylno-okluzyjny), który jest stanem nagłym wymagającym interwencji urologicznej
- wysokoprzepływowy.
Priapizm niskoprzepływowy najczęściej jest idiopatyczny. Może być związany ze stosowaniem niektórych leków (w tym leków do ciał jamistych – papaweryny[1][2], alprostadylu[3][4]), a także może być powiązany z chorobami hematologicznymi[5], zwłaszcza anemią sierpowatą, białaczkami, talasemiami i chorobą Fabry’ego, nocną napadową hemoglobinurią.
W trakcie stosowania niektórych innych grup leków donoszono o występowaniu priapizmu, są to: leki przeciwnadciśnieniowe[6], przeciwpsychotyczne (np.: chloropromazyna, klozapina)[6][7], przeciwdepresyjne (głównie trazodon)[6][8], przeciwkrzepliwe (heparyna)[6] oraz substancje uzależniające czy narkotyczne (alkohol i kokaina)[5][9]. Również jad niektórych zwierząt może prowadzić do długotrwałego wzwodu członka (wałęsak brazylijski)[10][11]. Priapizm jest także jednym z objawów urazu kręgosłupa z uszkodzeniem rdzenia kręgowego[12].
Priapizm typu wysokoprzepływowego powstaje zwykle w następstwie urazu okolicy krocza, rzadziej jest idiopatyczny, a całkiem wyjątkowo występuje w przebiegu anemii sierpowatokrwinkowej.
Analiza 230 przypadków priapizmu wykazała, że w 1/3 ma podłoże idiopatyczne, w 21% uzależniony jest od przyjmowanych leków i alkoholu, u 12% chorych przyczyną patologicznego wzwodu jest uraz krocza, natomiast 11% stanowią przypadki priapizmu w przebiegu niedokrwistości sierpowatokrwinkowej[13].
Leczenie[14]
[edytuj | edytuj kod]Priapizm typu niskoprzepływowego
[edytuj | edytuj kod]Aspiracja krwi z ciał jamistych i przepłukanie ich solą fizjologiczną. Jeżeli po dwukrotnej próbie tego typu leczenia brak jest efektu, wówczas należy zastosować powtarzane iniekcje leków o działaniu α-adrenomimetycznym (adrenaliny, noradrenaliny, metaraminolu, fenylefryny lub efedryny) do ciał jamistych. Przy niepowodzeniu leczenia zachowawczego alternatywą jest leczenie chirurgiczne.
Priapizm typu wysokoprzepływowego
[edytuj | edytuj kod]Jeżeli przyczyną jest uszkodzenie tętnicy głębokiej prącia, z wytworzeniem przetoki tętniczo-jamistej to polecanym sposobem leczenia jest zastosowanie wybiórczej embolizacji uszkodzonej tętnicy.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ A. Fouda i inni, Priapism: an avoidable complication of pharmacologically induced erection, „The Journal of Urology”, 142 (4), 1989, s. 995–997, ISSN 0022-5347, PMID: 2795759.
- ↑ A.W. Schneider i inni, Der papaverin-induzierte Priapisimus: Erfahrungen mit einem neuen urologischen Notfall, „Deutsche Medizinische Wochenschrift”, 114 (06), 1989, s. 214–217, DOI: 10.1055/s-2008-1066578, ISSN 0012-0472, PMID: 2917481 (niem.).
- ↑ Chris G. McMahon, Erectile dysfunction, „The Medical Journal of Australia”, 173 (9), 2000, s. 492–497, ISSN 0025-729X, PMID: 11149308.
- ↑ Otto I. Linet, Francis G. Ogrinc, Efficacy and safety of intracavernosal alprostadil in men with erectile dysfunction. The Alprostadil Study Group, „The New England Journal of Medicine”, 334 (14), 1996, s. 873–877, DOI: 10.1056/NEJM199604043341401, ISSN 0028-4793, PMID: 8596569.
- ↑ a b C. Van der Horst, H. Stuebinger, C. Seif, D. Melchior i inni. Priapism – etiology, pathophysiology and management. „Int Braz J Urol”. 29 (5). s. 391–400. PMID: 15745583.
- ↑ a b c d J.E. Baños, F. Bosch, M. Farré, Drug-induced priapism. Its aetiology, incidence and treatment, „Medical Toxicology and Adverse Drug Experience”, 4 (1), 1989, s. 46–58, ISSN 0113-5244, PMID: 2651850.
- ↑ Kuczyński W, Rzewuska M, Luks M.: Wpływ leków przeciwpsychotycznych na funkcje seksualne.Seksuologia Polska 2003, 1, 1, 23–29.
- ↑ M. Haria, A. Fitton, D. McTavish, Trazodone. A review of its pharmacology, therapeutic use in depression and therapeutic potential in other disorders, „Drugs & Aging”, 4 (4), 1994, s. 331–355, ISSN 1170-229X, PMID: 8019056.
- ↑ Ricardo Munarriz i inni, Cocaine and ephedrine-induced priapism: case reports and investigation of potential adrenergic mechanisms, „Urology”, 62 (1), 2003, s. 187–192, DOI: 10.1016/S0090-4295(03)00245-0, ISSN 1527-9995, PMID: 12837464.
- ↑ A.L. Burnett, T.J. Bivalacqua, H.C. Champion, B. Musicki. Long-term oral phosphodiesterase 5 inhibitor therapy alleviates recurrent priapism. „Urology”. 67 (5), s. 1043–1048, May 2006. DOI: 10.1016/j.urology.2005.11.045. PMID: 16698365.
- ↑ A.L. Burnett, T.J. Bivalacqua, H.C. Champion, B. Musicki. Feasibility of the use of phosphodiesterase type 5 inhibitors in a pharmacologic prevention program for recurrent priapism. „J Sex Med”. 3 (6), s. 1077–1084, Nov 2006. DOI: 10.1111/j.1743-6109.2006.00333.x. PMID: 17100941.
- ↑ Juliusz Jakubaszko: Ratownik Medyczny. Wyd. 2. Wrocław: Wydawnictwo Medyczne Górnicki, 2007, s. 80. ISBN 978-83-89009-74-6.
- ↑ J. Pohl, B. Pott, G. Kleinhans. Priapism: a three-phase concept of management according to aetiology and prognosis. „Br J Urol”. 58 (2), s. 113–118, Apr 1986. PMID: 3516294.
- ↑ Priapizm -współczesne poglądy Standardy Medyczne, 2002, Nr 5, Tom 3.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- The Merck Manual. Objawy kliniczne. Praktyczny przewodnik diagnostyki i terapii. Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2010, s. 535–540. ISBN 978-83-7609-173-0.
