Przełęcz Legionów – Wikipedia, wolna encyklopedia

Przełęcz Legionów^[1] (także Rogodze Wielkie; ukr. перевал Легіонів, perewał Łehioniw) – przełęcz w Karpatach Wschodnich o wysokości 1110 m n.p.m.

Znajduje się ponad wsią Rafajłowa pomiędzy szczytem Taupiszyrka (1503 m n.p.m.) w masywie Sywuli a Połoniną Czarną.

Sąsiednimi przełęczami w głównym grzbiecie Karpat są: na zachodzie Przełęcz Wyszkowska, na wschodzie Przełęcz Jabłonicka.

W październiku 1914 roku legioniści 3pp. wybudowali przez tę przełęcz trasę pozwalającą na przeprowadzenie głównych sił uderzeniowych^[2]. Wkrótce po wybudowaniu trasa została nazwana Drogą Legionów, a przełęcz otrzymała urzędową nazwę Przełęcz Legionów^[2]. Na przełęczy znajduje się Krzyż Legionów, a w pobliżu – po zakarpackiej stronie – Cmentarz Legionów.

Na tablicy kamiennej pod krzyżem od polskiej strony widnieje napis^[3]:

Młodzieży polska,
patrz na ten krzyż!
Legjony polskie
dźwignęły go wzwyż,
Przechodząc góry,
lasy i wały
Do Ciebie Polsko,
i dla twej chwały.

Autorem tych słów był legionista Adam Szania – z zawodu rzeźnik^[4].

W niektórych źródłach używana jest dla przełęczy także zamiennie nazwa Pantyrska^[5]. Prawdopodobnie wynika to z błędu na mapach austro-węgierskich, gdzie pobliski wierzchołek Pantyru był opisany jako Pantyr Pass^[6].

Legioniści przy pierwotnym krzyżu na Przełęczy Legionów (1914)
Krzyż na Przełęczy Legionów (1936)
Tablica pod Krzyżem Legionów (2015)

Zobacz też

Bitwa pod Rafajłową

Przypisy

↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, Uchwała KSNG nr 4/2012 z dn. 25 kwietnia 2012 r. dotycząca przyjęcia, zmiany i skasowania polskich nazw geograficznych ś wiata, KSNG, 25 kwietnia 2012 (pol.).
↑ ^a ^b Lewartowski Henryk, Pochmarski Bolesław, Teslar J. A.: Szlakiem bojowym Legionów. Krótki zarys organizacyi i dziejów 2 Brygady Legionów Polskich w Karpatach, Galicyi i na Bukowinie. Oprac. oficerowie Legionów Polskich. Lwów: Nakł. Funduszu Wdów i Sierot po Legionistach, Oprac. oficerowie Legionów Polskich, 1915, s. 199-200.
↑ Piotr Bielerzewski: GORGANY: PRZEŁĘCZ LEGIONÓW, Przełęcz Pantyrska, Rogodze Wielkie. Rzeczpospolita Wirtualna. [dostęp 2015-03-08]. (pol.).
↑ opr. Jędrzej Dydo, Wstań Polsko moja. Antologia poezji i piosenki z okresu I wojny światowej, Krzyż Nowohucki, Kraków, 1981, s.59
↑ Kwestię pierwotnego nazewnictwa przełęczy porusza pozycja współczesnego badacza: dr. Jan Skłodowski: Rzeczpospolita Rafajłowska. Na szlaku II Brygady Legionów Polskich w Karpatach. Bellona, 2009. ISBN 978-83-11-11248-3. Na str. 7 mówi o "... przełęczy Rogodze Wielkie (zwanej mylnie przez Austriaków Przełęczą Pantyrską z uwagi na znajdujący się w odległości około 4km na południe szczyt Pantyr)..."
↑ Mapa WIG z 1921 r. – arkusz 4672 'Brusztura'

Linki zewnętrzne

[ksng-1] Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, Uchwała KSNG nr 4/2012 z dn. 25 kwietnia 2012 r. dotycząca przyjęcia, zmiany i skasowania polskich nazw geograficznych ś wiata, KSNG, 25 kwietnia 2012 (pol.).

[szlakiembojowym-2] Lewartowski Henryk, Pochmarski Bolesław, Teslar J. A.: Szlakiem bojowym Legionów. Krótki zarys organizacyi i dziejów 2 Brygady Legionów Polskich w Karpatach, Galicyi i na Bukowinie. Oprac. oficerowie Legionów Polskich. Lwów: Nakł. Funduszu Wdów i Sierot po Legionistach, Oprac. oficerowie Legionów Polskich, 1915, s. 199-200.

[Rzeczpospolita_Wirtualna-3] Piotr Bielerzewski: GORGANY: PRZEŁĘCZ LEGIONÓW, Przełęcz Pantyrska, Rogodze Wielkie. Rzeczpospolita Wirtualna. [dostęp 2015-03-08]. (pol.).

[Dydo-4] r. Jędrzej Dydo, Wstań Polsko moja. Antologia poezji i piosenki z okresu I wojny światowej, Krzyż Nowohucki, Kraków, 1981, s.59

[5] Kwestię pierwotnego nazewnictwa przełęczy porusza pozycja współczesnego badacza: dr. Jan Skłodowski: Rzeczpospolita Rafajłowska. Na szlaku II Brygady Legionów Polskich w Karpatach. Bellona, 2009. ISBN 978-83-11-11248-3. Na str. 7 mówi o "... przełęczy Rogodze Wielkie (zwanej mylnie przez Austriaków Przełęczą Pantyrską z uwagi na znajdujący się w odległości około 4km na południe szczyt Pantyr)..."

[6] Mapa WIG z 1921 r. – arkusz 4672 'Brusztura'

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]