Róża sina – Wikipedia, wolna encyklopedia

Róża sina
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

różowate

Rodzaj

róża

Gatunek

róża sina

Nazwa systematyczna
Rosa dumalis Bechst. em. Boulenger
Synonimy
  • R. afzeliana Fr.
  • Rosa complicata Gren.
  • Rosa glauca Vill. ex Loisel.
  • Rosa reuteri (Godet) Reut.
  • Rosa venosa Sw. ex Spreng.
  • Rosa vosagiaca N. H. F. Desp.[3]
Pokrój

Róża sina (Rosa dumalis Bechst. em. Boulenger) – gatunek krzewu należący do rodziny różowatych. Występuje pospolicie na obszarach umiarkowanych i ciepłych półkuli północnej. Występują prawie w całej Europie, w tym dość pospolicie na terenie Polski.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Gęsty krzew o wysokości do 2 m.
Łodyga
Gałązki nieco sinonabiegłe z silnie hakowato zagiętymi kolcami.
Liście
Są złożone z 5-7 jajowato-eliptycznych listków. Listki są duże, szerokojajowate (czasami prawie okrągłe), nieco sino nabiegłe, krótko zaostrzone, o brzegach głęboko pojedynczo lub podwójnie ząbkowanych, przy czym ząbki są długie, wąskie i zwrócone nieco do przodu. Spodnia strona listków bez gruczołów (co najwyżej znajdują się one tylko na nerwie głównym).
Kwiaty
Wyrastają na szypułkach znacznie krótszych od podsadek. Posiada pięciopłatkowe, pojedyncze, różowe kwiaty. Szyjki słupków główkowate, duże i wełnisto owłosione. Działki kielicha są silnie pierzastosieczne, po przekwitnieniu odginają się w dół i wcześnie odpadają.
Owoc
Duży, czerwony tzw. owoc pozorny, w którego powstawaniu bierze rudział również hypancjum.

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Nanofanerofit. Siedlisko: miedze, przydroża, skraje lasów, zarośla. Kwitnie w czerwcu.

Zmienność

[edytuj | edytuj kod]

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]
  • Roślina lecznicza
    • Surowiec zielarski : dojrzałe owoce (Fructus Rosae). Są składnikiem wielu mieszanek ziołowych. Zawierają oprócz ogromnej ilości witaminy C garbniki, karotenoidy, kwasy organiczne, olejki eteryczne, cukry, pektyny. Owoce są niezwykle bogatym źródłem witaminy C – zawierają jej dziesięciokrotnie więcej, niż porzeczka czarna. Już 1-3 jej owoce w zupełności wystarczą do pokrycia dziennego zapotrzebowania człowieka na tę witaminę. Naturalna witamina zawarta w owocach jest przy tym trzykrotnie bardziej skuteczna od witaminy syntetycznej w tabletkach[5][6].
    • Działanie : słabo rozkurczające, żółciopędne, łagodnie moczopędne. Róża jest stosowana przede wszystkim jako lek ogólnie wzmacniające (bogate źródło witaminy C), ale także pomocniczo do leczenia różnych schorzeń wątroby, nerek i przewodu pokarmowego[4].
    • Zbiór i suszenie : owoce zbiera się, gdy dojrzeją, ale jeszcze zanim zrobią się miękkie. Suszenie ich jest dość trudne; owoce trzeba rozdrobnić, przez pierwsze 10 min. należy trzymać je w temp. ok. 100 °C, by szybko zniszczyć enzymy rozkładające witaminę C, potem suszyć w temp. ok. 50-60 °C[6]
  • Sztuka kulinarna. Owoce róży mogą być używane do sporządzania przetworów i win.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
  3. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].
  4. a b c Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  5. Jindřich Krejča, Jan Macků: Atlas roślin leczniczych. Warszawa: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. ISBN 83-04-03281-3.
  6. a b Anna Mazerant: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.