Rada Artystyczno-Kulturalna w Bydgoszczy – Wikipedia, wolna encyklopedia

Rada Artystyczno-Kulturalna w Bydgoszczy – organizacja kulturalna w Bydgoszczy, istniejąca w latach 1934–1939, integrująca miejscowe środowisko artystyczne.

Radę powołano 4 grudnia 1934 r. Do jej powstania przyczynili się głównie: dyrektor Biblioteki Miejskiej Witold Bełza, publicysta i krytyk Jan Piechocki, pisarz i artysta plastyk Marian Turwid, dyrektor Teatru Miejskiego Władysław Stoma, publicysta Konrad Fiedler, wojskowi: Jan Nitecki, Andrzej Kulwieć, Kazimierz Południowski, a także Wincentyna Teska, publicysta i krytyk literacki Henryk Kuminek, prof. Włodzimierz Kulmatycki, Eugeniusz Wasilewski, Stanisław Lachowski, Kazimierz Orlicz i inni przedstawiciele miejscowej inteligencji^[1]. Siedzibą Rady była początkowo bydgoska Biblioteka Miejska, a następnie od 1935 roku – ówczesne Liceum Handlowe przy ul. Królowej Jadwigi 25.

Powstanie nowej placówki kulturalnej stanowiło przełom w życiu umysłowym Bydgoszczy. Rada skonsolidowała wysiłki miejscowej inteligencji humanistycznej, zmierzającej do nadania lokalnemu środowisku większej niż dotąd rangi kulturotwórczej oraz zamanifestowania obecności w regionie i kraju. Stała się animatorem wszelkich poczynań ruchu kulturalnego i koordynatorem jego działań^[1].

Rada Artystyczno-Kulturalna organizowała odczyty oraz spotkania z pisarzami, kompozytorami i naukowcami, prowadziła wieczory dyskusyjne, eksponowała wystawy dzieł malarskich i rzeźby w salach Muzeum Miejskiego, aranżowała koncerty, przygotowywała uroczystości jubileuszowe i rocznicowe. Wypracowała również zwyczaj organizowania wieczorów dyskusyjnych nad comiesięcznym repertuarem Teatru Miejskiego, z udziałem dyrektora, reżyserów i aktorów oraz publiczności.

W 1935 r. powołano sekcję literacką, w 1937 r. – sekcję plastyczną i muzyczną, a w 1938 r. – sekcję radiową. Staraniem grupy artystycznej Rady powołano tzw. Salon Bydgoski, na którego terenie odbywały się wystawy różnych dziedzin sztuki. Dzięki jej inicjatywie w 1937 r. uruchomiono w Bydgoszczy podstudio Rozgłośni Pomorskiej Polskiego Radia. W styczniu 1937 r. zorganizowano sympozjum naukowe poświęcone Leonowi Wyczółkowskiemu, w marcu 1938 r. – Janowi Kasprowiczowi oraz Maksymilianowi Piotrowskiemu. Rozgłos ogólnopolski zdobyły niektóre publikacje członków RAK: „Krajobraz górski Sonetów krymskich” Jana Piechockiego (1934), „Region twórczy” Henryka Kuminka (1936), „Teka miast pomorskich” (grafika) Stanisława Brzęczkowskiego, czy też rozprawa „Typy dramatów Juliusza Słowackiego” Władysława Wana^[1].

Członkowie Rady szczególną opieką otaczali młodych twórców, zwłaszcza poetów i prozaików. Nagrodami RAK uhonorowano m.in. takich twórców jak: Alfred Kowalkowski, Władysław Dunarowski, Bolesław Eckert, Janina Białonkówna, Bronisław Wróblewski, Marian Ługowski, Witold Rychter, Jan Olszewski^[1].

Staraniem RAK w dniach 30 października – 14 listopada 1937 r. odbyła się w Bydgoszczy Ogólnopolska Wystawa Radiowa. Rok później członek zarządu RAK Alfons Rezler, przy poparciu Rady i współpracy członków sekcji muzycznej, zorganizował Miejską Orkiestrę Symfoniczną. 10 października 1938 r. z inicjatywy prezesa Kazimierza Południowskiego sekcję muzyczną RAK przekształcono w Towarzystwo Muzyczne w Bydgoszczy (reaktywacja po działalności w latach 20.) Jego prezesem wybrano Leonarda Piątkiewicza, a kierownikiem artystycznym Alfonsa Rezlera.

• 1934–1935 – Witold Bełza, dyrektor Biblioteki Miejskiej;
• 1935–1937 – Eugeniusz Wasilewski, dyrektor Liceum Handlowego Koedukacyjnego Izby Przemysłowo-Handlowej;
• 1937–1938 – Włodzimierz Kulmatycki, pracownik naukowy Państwowego Naukowego Instytutu Rolniczego;
• 1938–1939 – Kazimierz Południowski, major dyplomowany WP w stanie spoczynku, kierownik bydgoskiego oddziału Polskiej Agencji Telegraficznej.

• Kultura w Bydgoszczy
• Historia kultury bydgoskiej

• Pruss Zdzisław, Weber Alicja, Kuczma Rajmund: Bydgoski leksykon muzyczny. Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne. Bydgoszcz 2004, str. 484