Rodzaje prędkości powietrznych – Wikipedia, wolna encyklopedia

Podział prędkości

[edytuj | edytuj kod]

Podział prędkości zawarty w międzynarodowych przepisach:

Nazwa Rozwinięcie skrótu (ang.) Opis
ASIR Airspeed Instrument Reading Prędkość wskazywana przez prędkościomierz bez żadnych poprawek[1].
IAS Indicated Airspeed Prędkość ASIR z poprawką na błąd laboratoryjny przyrządu[1]
CAS Calibrated Airspeed Prędkość IAS po uwzględnieniu poprawki aerodynamicznej na błąd zabudowy przyrządu pomiarowego[1]; prędkość CAS jest równa prędkości TAS w atmosferze standardowej na poziomie morza przy prędkościach nieprzekraczających 250 kt
EAS Equivalent Airspeed Prędkość CAS po uwzględnieniu poprawki na ściśliwość powietrza[1]; prędkość EAS jest równa prędkości TAS w atmosferze standardowej na poziomie morza.
TAS True Airspeed Prędkość rzeczywista lotu względem opływających statek powietrzny strug powietrza; jest to prędkość EAS uwzględniająca poprawkę związaną z wysokością lotu, temperaturą i wilgotnością powietrza[1].
GS Ground Speed Prędkość względem powierzchni ziemi; jest to wypadkowa wektorów prędkości TAS oraz wiatru.

Charakterystyczne prędkości statku powietrznego

[edytuj | edytuj kod]
Nazwa Rozwinięcie skrótu/opis (ang.) Opis
V1 critical engine failure recognition speed prędkość decyzji (o starcie)
V2 takeoff safety speed bezpieczna prędkość startu
Vs stall speed prędkość przepadania; przy tej prędkości samolot utrzymuje lot poziomy przy krytycznym kącie natarcia i nie jest w stanie zwiększyć wysokości; zwiększenie kąta natarcia powoduje przeciągnięcie i utratę wysokości; poniżej tej prędkości samolot przepada, tj. traci wysokość niezależnie od kąta natarcia czy ustawienia powierzchni kontrolnych
Vs0 stall speed in landing configuration prędkość przeciągnięcia w konfiguracji do lądowania (z wypuszczonymi klapami i podwoziem)
Vx best angle-of-climb speed prędkość najbardziej stromego wznoszenia (przyrost wysokości w funkcji przebytej odległości)
Vy best rate-of-climb speed prędkość najszybszego wznoszenia (przyrost wysokości w funkcji czasu)
Vxse best single-engine angle-of-climb speed prędkość maksymalnego gradientu wznoszenia na jednym silniku
Vyse best single-engine rate-of-climb speed maksymalna prędkość wznoszenia na jednym silniku
Vfe flaps extended speed prędkość maksymalna przy klapach wypuszczonych
Vno Maximum structural cruising speed or maximum speed for normal operations dopuszczalna eksploatacyjna prędkość maksymalna.
Vne never exceed speed dopuszczalna chwilowa prędkość maksymalna w spokojnym powietrzu, której przekroczenie może spowodować uszkodzenie konstrukcji samolotu (najczęściej z powodu flatteru)
Va design maneuvering speed prędkość manewrowa (taka, przy której możliwe są pełne wychylenia sterów bez uszkodzenia konstrukcji samolotu)
Vb design speed for maximum gust intensity prędkość maksymalna w atmosferze burzliwej
Vc design cruise speed projektowana prędkość przelotowa
Vd design dive speed projektowana prędkość nurkowania
Vdf demonstration dive speed maksymalna prędkość demonstrowana, nie może być większa od Vd
Vf designed flap speed projektowa prędkość z klapami
Vfc maximum speed for stability characteristics maksymalna prędkość zapewniająca stabilne własności lotne
Vh Maximum speed in level flight at maximum continuous power maksymalna prędkość w locie poziomym na maksymalnej mocy trwałej
V2min minimum takeoff safety speed minimalna bezpieczna prędkość startu
Vle maximum landing-gear extended speed maksymalna prędkość z wypuszczonym podwoziem
Vlo maximum landing-gear operating speed maksymalna prędkość na której wyciągnięcie/wysunięcie podwozia jest bezpieczne
Vlof lift-off speed prędkość oderwania
Vmc minimum control speed minimalna prędkość lotu kontrolowanego
Vmca minimum control speed with critical engine out of ground effect minimalna prędkość lotu sterowanego z niepracującym silnikiem krytycznym poza efektem wpływu ziemi
Vmcg minimum control speed with critical engine out during takeoff run minimalna prędkość sterowania z niepracującym silnikiem krytycznym podczas rozbiegu
Vmo maximum operating speed maksymalna prędkość eksploatacyjna
Vr rotation speed prędkość rotacji (prędkość przy której samolot zaczyna być odrywany od ziemi)
Vref reference speed for final approach, normally 1.3Vso prędkość progowa, zwykle 1.3Vso
Vtoss takeoff safety speed for Category A rotorcraft bezpieczna prędkość startu dla śmigłowców wykonujących lot w Kategorii A
Vs1 minimum steady flight speed in specific configuration minimalna prędkość lotu ustalonego w określonej konfiguracji
Vsse minimum safe single-engine speed minimalna bezpieczna prędkość lotu na jednym silniku
Vra rough air speed (turbulence penetration speed) maksymalna prędkość lotu w atmosferze, w której dochodzi do gwałtownych zmian prędkości pionowej otaczającego powietrza


Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e Antoni Milkiewicz: Praktyczna aerodynamika i mechanika lotu samolotu odrzutowego, w tym wysokomanewrowego.. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych, 2009, s. 133. ISBN 978-83-61021-00-1.