Rozrzutka brunatna – Wikipedia, wolna encyklopedia
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Klasa | |
Podklasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek | rozrzutka brunatna |
Nazwa systematyczna | |
Woodsia ilvensis (L.) R. Br. Trans. Linn. Soc. London 11: 173 (1815)[3] |
Rozrzutka brunatna (Woodsia ilvensis (L.) R. Br.) – gatunek rośliny z rodziny rozrzutkowatych (Woodsiaceae).
Gatunek arktyczno-alpejski. Występuje wokółbiegunowo w Ameryce Południowej, Azji i Europie. W Polsce występuje tylko na jednym stanowisku – na górze Wdżar w paśmie łączącym Lubań z Pieninami. Dawniej podawane dwa stanowiska (w Górach Sowich i na Pomorzu Zachodnim) już nie istnieją[4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Drobna roślina do 20 cm wysokości tworząca kępki o średnicy 1–5 cm[4].
- Liście
- Wraz z ogonkiem bardzo gęsto pokryte łuskami. Ogonek kasztanowaty, błyszczący. Blaszka podłużna, podwójnie pierzasta[4].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Bylina, hemikryptofit. Roślina reglowa. Rośnie na piargach i w szczelinach skał andezytowych. Zarodnie dojrzewają w lipcu i sierpniu. Gatunek charakterystyczny dla rzędu Androsacetalia vandelli[5]. Liczba chromosomów 2n=82[4].
Zagrożenia i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową od 2004 roku[6][7].
Kategorie zagrożenia gatunku:
- Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)[8]: E (wymierający); 2016: CR (krytycznie zagrożony)[9].
- Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej czerwonej księgi roślin[10][11]: CR (krytycznie zagrożony).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ The Pteridophyte Phylogeny Group , A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI: 10.1111/jse.12229 .
- ↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-29].
- ↑ a b c d Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ W. Matuszkiewicz Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin Dz.U. z 2014 r. poz. 1409.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764.
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
- ↑ R. Kaźmierczakowa, K. Zarzycki: Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2001. ISBN 83-85444-85-8.
- ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
- BioLib: 3140
- EoL: 597309
- EUNIS: 150065
- Flora of China: 200004228
- Flora of North America: 200004228
- FloraWeb: 6433
- GBIF: 5275075
- identyfikator iNaturalist: 122090
- IPNI: 17234860-1
- ITIS: 17741
- NCBI: 872911
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): tro-26602660
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:17234860-1
- Tela Botanica: 73007
- identyfikator Tropicos: 26602660
- USDA PLANTS: WOIL
- CoL: 5C38V