Rusko (powiat świdnicki) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Rusko

wieś
Świetlica wiejska w Rusku
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	świdnicki
Gmina	Strzegom
Liczba ludności (2011[2])	380
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	58-120[3]
SIMC	0855820
Położenie na mapie Polski Rusko
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Rusko
Położenie na mapie powiatu świdnickiego Rusko
Położenie na mapie gminy Strzegom Rusko
50°59′27″N 16°27′44″E/50,990833 16,462222[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Rusko (niem. Rauske) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, w gminie Strzegom.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.

W 1193 roku nazywana Ruschi, potem zwana też Rawske. Miejscowość została wymieniona w zlatynizowanej formie Ruzke w łacińskim dokumencie wydanym w 1201 roku^[4]. Kolejna wzmianka o miejscowości znajduje się w łacińskim dokumencie z 1250 roku wydanym przez papieża Innocentego IV w Lyonie gdzie wieś zanotowana została w zlatynizowanej, staropolskiej formie „Ruske”^[5]. W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Rusk^[6][7].

W odkrywkowej kopalni kaolinitu odkryto cztery zespoły mikrolityczne, których wytwórcą był Homo erectus. Narzędzia te były odłupkami z retuszami zębatymi. Datowane są na ok. 500 tys. lat temu, są więc, tak jak podobne narzędzia z Trzebnicy, najstarszymi odkrytymi w Polsce^[8]. Istniał tu najstarszy na Dolnym Śląsku wiatrak z 1580 r. Istniejący kościół wzmiankowano w 1239 roku. Zrekatolicyzowany po wojnie trzydziestoletniej w 1653 roku. Od 1756 roku istniała we wsi ewangelicka szkoła powszechna z dwoma nauczycielami. W 1895 roku wieś miała 53 domy mieszkalne i liczyła 587 mieszkańców. W 1933 roku wieś miała 71 domów mieszkalnych i liczyła 701 mieszkańców, w tym 511 ewangelików oraz 189 katolików. W latach 50. i 60. XX wieku we wsi zlokalizowany był obóz pracy przymusowej^[9], w którym przetrzymywani byli więźniowie (m.in. polityczni) wykorzystywani do pracy przy wydobyciu gliny niezbędnej do produkcji materiałów ogniotrwałych w pobliskich zakładach ceramicznych w Jaroszowie; glinę lepszej jakości, białą, dostarczano stąd do Fabryki Porcelany "Krzysztof" w Wałbrzychu. W latach 60. XX wieku na terenie wsi odnaleziono ślady osadnictwa ludzkiego sprzed ok. 440-370 tys. lat^[10].

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[11]:

• kościół filialny pw. św. Apostołów Piotra i Pawła, według tradycji wybudowany ok. 1190 r., wzmiankowany po raz pierwszy w 1239 r.

• ColmarC. Grünhagen ColmarC., Regesten zur Schlesischen Geschichte, Breslau: Josef Max & KOMP., 1866  (niem.).
• Marek Czapiński, Elżbieta Kaszuba, Gabriela Wąs, Rościsław Zerelik-Historia Śląska, Wrocław 2002, str.19