French
DeutschSenat Rzeczypospolitej Polskiej I kadencji (1922–1927) – Wikipedia, wolna encyklopedia
Senat I kadencji (1922–1927) to izba wyższa parlamentu wybrana 12 listopada 1922. Pierwsze posiedzenie odbyło się 28 listopada 1922[1], zaś ostatnie 13 lipca 1927. Senat I kadencji wybrał wraz z Sejmem I kadencji jako Zgromadzenie Narodowe trzech Prezydentów RP.
Wybory
[edytuj | edytuj kod]Senat I kadencji został wyłoniony w drodze demokratycznych wyborów pięcioprzymiotnikowych (bezpośrednich, powszechnych, równych, tajnych i proporcjonalnych) przeprowadzonych na podstawie Konstytucji uchwalonej przez Sejm Ustawodawczy, oraz na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 1922 ordynacja wyborcza do Senatu RP. Czynne prawo wyborcze mieli obywatele, którzy ukończyli 30 lat i od roku od dnia ogłoszenia wyborów zamieszkiwali okręg wyborczy, z wyjątkiem świeżo osiadłych kolonistów, robotników zmieniających pracę oraz urzędników służbowo zmieniających pracę. Bierne prawo wyborcze mieli obywatele, posiadający w dniu ogłoszenia wyborów ukończone 40 lat.
Wybierano 111 senatorów, z czego 93 w okręgach wyborczych oraz 18 z list państwowych. Okręgami wyborczymi były województwa oraz wydzielony okręg miasto Warszawa.
Udział poszczególnych list wyborczych w wyborach do Senatu w 1922
[edytuj | edytuj kod]| Numer listy | Nazwa listy | Mandaty uzyskane w okręgach | Mandaty z list państwowych | Ogółem |
|---|---|---|---|---|
| Lista nr 1 | Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” | 14 | 3 | 17 |
| Lista nr 2 | Polska Partia Socjalistyczna | 6 | 1 | 7 |
| Lista nr 3 | Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie” | 7 | 1 | 8 |
| Lista nr 5 | Komunistyczny Związek Proletariatu Miast i Wsi | 0 | 0 | 0 |
| Lista nr 6 | Związek Rad Ludowych | 0 | 0 | 0 |
| Lista nr 7 | Narodowa Partia Robotnicza | 3 | 0 | 3 |
| Lista nr 8 | Chrześcijański Związek Jedności Narodowej | 39 | 9 | 48 |
| Lista nr 10 | Unia Narodowo-Państwowa | 0 | 0 | 0 |
| Lista nr 12 | Polskie Centrum | 0 | 0 | 0 |
| Lista nr 15 | Chłopskie Stronnictwo Radykalne | 0 | 0 | 0 |
| Lista nr 16 | Blok Mniejszości Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej | 18 | 4 | 22 |
| Lista nr 20 | Żydowski Demokratyczny Blok Ludowy | 0 | 0 | 0 |
| Lista nr 22 | Państwowe Zjednoczenie na Kresach | 1 | 0 | 1 |
| Lista nr 23 | Związek Narodowo-Żydowski (Małopolska) | 4 | 0 | 4 |
| Lista nr 24 | Blok Mniejszości Narodowych (Wilno) | 1 | 0 | 1 |
| Lista nr 28 | Zjednoczenie Krajowe „Polesie” | 0 | 0 | 0 |
| Ogółem | 93 | 18 | 111 |
W trakcie kadencji 7 senatorów zrzekło się mandatu, zaś 8 zmarło.
Struktura Senatu I kadencji
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Marszałkiem seniorem otwierającym pierwsze posiedzenie był Bolesław Limanowski z PPS, zaś sekretarzami Bolesław Bielawski ze Związku Ludowo-Narodowego i Jan Woźnicki z PSL „Wyzwolenie”.
1 grudnia 1922 na Marszałka Senatu wybrano Wojciecha Trąmpczyńskiego, a na wicemarszałków Jakuba Bojkę z PSL „Piast”, Antoniego Stychela z ZLN i Jana Woźnickiego z PSL „Wyzwolenie”.
Funkcjonowały senackie komisje:
- Komisja Administracyjna – przewodniczący Juliusz Zdanowski (ZLN);
- Komisja Gospodarstwa Społecznego – przewodniczący Andrzej Średniewski PSL „Piast”);
- Komisja Oświaty i Kultury – przewodniczący Stanisław Kalinowski (PSL „Wyzwolenie”);
- Komisja Prawnicza – przewodniczący Michał Ringel (KŻ);
- Komisja Regulaminowa – przewodniczący Leon Kazimierz Łubieński (ChN);
- Komisja Skarbowo-Budżetowa – przewodniczący Leon Nowodworski (ChD);
- Komisja Spraw Zagranicznych i Wojskowa – przewodniczący Marian Kiniorski (ZLN).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pierwsze dni Sejmu i Senatu. „Nowości Illustrowane”. Nr 44, s. 1, 9 grudnia 1922.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej Ajenkiel: Historia sejmu polskiego t. II. Część II, II Rzeczpospolita. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989. ISBN 83-01-09500-8.
