French
DeutschSiewnica – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Pluvialis squatarola[1] | |||||
| (Linnaeus, 1758) | |||||
.jpg) Siewnica w szacie godowej | |||||
 Siewnica w szacie spoczynkowej | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek | siewnica | ||||
| |||||
| Podgatunki | |||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||||
 | |||||
| Zasięg występowania | |||||
 lęgowy przeloty zimowiska | |||||
Siewnica[5] (Pluvialis squatarola) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny sieweczkowatych (Charadriidae), zamieszkujący tundrę Eurazji, Ameryki Północnej od Półwyspu Melville’a do Ziemi Baffina. Zimuje na wybrzeżach obu Ameryk, zachodniej i południowej Europy, Afryki, południowej części Azji oraz Indonezji i Australii. W Polsce licznie spotykana na wybrzeżu podczas przelotów. W głębi kraju rzadsza, lecz również pojawia się regularnie.
Podgatunki i zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Część autorów wyróżnia trzy podgatunki P. squatarola[6][7][8]:
- P. s. squatarola – od północno-wschodniego krańca Europy na wschód przez północną Azję (bez Wyspy Wrangla) do wybrzeży Półwyspu Czukockiego i Niziny Anadyrskiej, zachodnia i północna Alaska. Zimuje na wybrzeżach zachodniej i południowej Europy, południowej Afryki, południowej Azji, Indonezji i Australii, rzadko Nowej Zelandii.
- P. s. tomkovichi – Wyspa Wrangla. Zimuje prawdopodobnie na wybrzeżach wschodniej Azji i dalej na południe.
- P. s. cynosurae – północne wybrzeża Kanady i Archipelag Arktyczny. Zimuje wzdłuż wybrzeży Ameryki Północnej i Południowej.
Niektórzy autorzy uznają ten gatunek za monotypowy[2][9].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Wygląd
- W szacie godowej samiec ma wierzch ciała pokryty czarno-białym deseniem. Boki głowy, przód szyi, pierś i spód czarny. Pokrywy podogonowe, boki szyi i okolice pokryw usznych białe. Dziób i nogi czarne. Samica w szacie godowej bardzo podobna do samca, lecz na spodzie ciała kolor czarny pokryty jest białymi plamkami. W szacie spoczynkowej obie płci oraz osobniki młodociane są brudnobiałe z ciemnymi plamkami, większymi i gęstszymi na wierzchu ciała. W locie widoczne czarne podbarkówki.
- Wymiary średnie
- długość ciała 27–31 cm[2][7]
rozpiętość skrzydeł 71–83 cm[2][7]
masa ciała 160[9]–395[7] g
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]
- Biotop
- W okresie lęgowym tundra, poza nim brzegi wód, zazwyczaj słonych.
- Gniazdo
- Płytkie zagłębienie w ziemi.
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju–czerwcu 4 jaja.
- Wysiadywanie
- Jaja wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres 26–27 dni przez obydwoje rodziców.
- Pożywienie
- Bezkręgowce, głównie owady, sporadycznie uzupełniane przez nasiona traw i jagody.
Status i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2024 roku uznaje siewnicę za gatunek narażony (VU – Vulnerable); wcześniej klasyfikowano ją jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). W 2024 roku szacowano liczebność światowej populacji na 1,0–2,5 miliona dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[4].
W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej[10].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pluvialis squatarola, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d T. Piersma & P. Wiersma: Family Charadriidae (Plovers). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 424. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m D. Lepage: Grey Plover Pluvialis squatarola. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-25]. (ang.).
- ↑ a b Pluvialis squatarola, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Pluvialinae Wood,CT, 1835 - siewki (Wersja: 2023-12-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-24].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Buttonquail, thick-knees, sheathbills, plovers, oystercatchers, stilts, painted-snipes, jacanas, Plains-wanderer, seedsnipes. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-20]. (ang.).
- ↑ a b c d Wiersma, P., Kirwan, G.M. & Boesman, P.: Grey Plover (Pluvialis squatarola). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2016. [dostęp 2025-01-24].
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 9 [online], październik 2024 [dostęp 2025-01-24].
- ↑ a b Poole, A.F., P. Pyle, M.A. Patten & D.R. Paulson: Black-bellied Plover (Pluvialis squatarola), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. S.M. Billerman) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-02-05]. (ang.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Pluvialis squatarola (Siewnica). W: M. Gromadzki (red.): Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 8: Ptaki (część II). Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2004, s. 43–46. ISBN 83-86564-43-1.