Sit czarny – Wikipedia, wolna encyklopedia

Sit czarny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	sitowate
Rodzaj	sit
Gatunek	sit czarny
	Nazwa systematyczna
	Juncus atratus Krock.; Fl. Siles. 1: 562 (1787)
Synonimy
	Juncus acutiflorus var. atratus (Krock.) Wimm. & Grab.; Juncus melananthos Rchb.; Juncus septangulus Peterm.; Juncus sylvaticus f. divaricatus Heuff.;
	Juncus acutiflorus var. atratus (Krock.) Wimm. & Grab.; Juncus melananthos Rchb.; Juncus septangulus Peterm.; Juncus sylvaticus f. divaricatus Heuff.;

Sit czarny (Juncus atratus) – gatunek byliny z rośliny sitowatych (Juncaceae).

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje w trzech izolowanych obszarach Eurazji – od Europy Wschodniej po Azję Środkową, w rejonie Kaukazu, Azji Mniejszej i Grecji oraz w Europie Środkowej (Polska, Czechy, Austria)^[3]. W Polsce jest gatunkiem rzadkim; rośnie w rozproszeniu na nizinach^[4].

Morfologia

Łodyga: Do 120 cm wysokości.
Liście: 5–6-kątne, obłe, podłużnie żeberkowane, poprzecznie przegradzane.
Kwiaty: Czarne, zebrane w liczne główki szerokości około 5 mm, te z kolei zebrane w luźną rozrzutkę. Działki kielicha wąskolancetowate, długo zaostrzone, długości torebki, wszystkie o jednakowej długości^[5].
Owoc: Torebka zwężona w długi dzióbek.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Rośnie na łąkach i torfowiskach. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Gatunek charakterystyczny łąk selernicowych ze związku Cnidion dubii^[6].

Zagrożenia

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006, 2016)^[7]^[8] w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia VU). Znajduje się także w Polskiej czerwonej księdze roślin w kategorii EN (zagrożony)^[9].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-19] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Juncus atratus Krock., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-04-14] .
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.) i inni, Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
↑ WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-19] (ang.).

[powo-3] Juncus atratus Krock., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-04-14] .

[4] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.) i inni, Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[5] Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.

[6] WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .

[7] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[8] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[9] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]