Skansen taboru kolejowego w Chabówce – Wikipedia, wolna encyklopedia

Sekcja Utrzymania i Napraw Taboru Zabytkowego „Skansen” Chabówka, potocznie „Skansen taboru kolejowego w Chabówce” istnieje w Chabówce koło Rabki-Zdroju od 1993 roku. Obecnie Skansen znajduje się w strukturach PKP Cargo SA.

Geneza Skansenu

[edytuj | edytuj kod]
Parowóz TKb-1479
Wapniarka
Pług odśnieżny typu Björke

Stacja kolejowa w Chabówce została otwarta w dniu 16 grudnia 1884 roku[1]. Wówczas w miejscowości została wybudowana parowozownia. W 1899 wraz z oddaniem do użytku linii kolejowej Chabówka – Zakopane stacja stała się stacją węzłową. W 1944 roku w Chabówce została wybudowana nowa parowozownia. W styczniu 1945 roku dworzec kolejowy oraz parowozownia zostały zniszczone przez wojska niemieckie. Parowozownia została odbudowana w 1947 roku. Parowozy z Chabówki prowadziły pociągi towarowe na liniach lokalnych[2]. W 1976 roku linia kolejowa do Zakopanego została zelektryfikowana. W połowie lat 80. ubiegłego wieku rozpoczęto gromadzenie eksponatów kolejowych. W 1990 roku linia z Suchej Beskidzkiej do Żywca została zelektryfikowana. W związku z tym zakończono kursowanie parowozów z pociągami rozkładowymi[3] Z inicjatywy Naczelnika Lokomotywowni Pozaklasowej z Suchej Beskidzkiej Pawła Zaleskiego[4][5] w 1991 roku podjęto decyzję o utworzeniu placówki muzealnej[6]. Skansen został otwarty w dniu 11 czerwca 1993 roku[7].

Ekspozycja

[edytuj | edytuj kod]

Ekspozycja składa się z wycofanych z ruchu parowozów, wagonów osobowych, towarowych, lokomotyw elektrycznych i spalinowych oraz pługów i żurawi. Niektóre z nich zostały przywrócone do ruchu. Skansen dysponuje najliczniejszą kolekcją zabytkowego taboru kolejowego. Poza pojazdami kolejowymi w placówce zlokalizowano urządzenia przeznaczone do konserwowania lokomotyw parowych. Infrastruktura techniczna jest przystosowana na wykonywania napraw zabytkowych lokomotyw oraz wagonów[6]. W izbie pamiątek jest wiele eksponatów i materiałów piśmiennych, związanych z historią kolejnictwa[8]. Jednym z eksponatów placówki jest lokomotywa parowa TKb-1479. Została wyprodukowana w 1877 roku w Berlinie[9][10] i jest najstarszym zachowanym parowozem w Polsce[7]. Niektóre eksponaty zachowane są w stanie pełnej sprawności. Używane są one do obsługi pociągów turystycznych. Skansen rocznie odwiedzany jest przez kilkadziesiąt tysięcy osób z kraju i za granicy[6]. Niektóre eksponaty stanowią depozyt Stacji Muzeum w Warszawie[11].

Obsługiwane pociągi

[edytuj | edytuj kod]

W 2020 roku w okresie wakacji kursują pociągi z parowozem w relacji Chabówka-Mszana Dolna[12]. Pociągi turystyczne z parowozem regularnie kursują w okresie wakacyjnym począwszy od 2004 roku (z przerwą w latach 2009-2011[13]). W okresie tym kursowały m.in. w relacjach Chabówka – Mszana Dolna – Chabówka, Chabówka – Dobra k. Limanowej – Chabówka, Chabówka – Zakopane – Chabówka, Kraków GłównyKraków Nowa Huta – Kraków Główny, Kraków Główny – Wieliczka Rynek – Kraków Główny.

Oprócz pociągów rozkładowych, tabor z Chabówki obsługuje pociągi okolicznościowe: z okazji Mikołajek, Nowego Roku i różnych kolejowych rocznic. Zabytkowe pociągi kursują również na specjalne zamówienie. Tabor z Chabówki był wykorzystywany przy wielu produkcjach filmowych, m.in. przy produkcji filmów Lista Schindlera, Katyń[14].

Parowozjada i Parada Parowozów

[edytuj | edytuj kod]

Od 2005 r. organizowana jest Parowozjada odbywająca się w Chabówce (lub Suchej Beskidzkiej lub Rabce Zarytem)[15]. Parowozy z Chabówki corocznie biorą udział w paradzie Parowozów w Wolsztynie.

Pług odśnieżny w Chabówce

Zgromadzony tabor

[edytuj | edytuj kod]

Lista parowozów normalnotorowych w skansenie

Seria pojazdu Rok produkcji Producent Stan parowozu
Pt31-64 1938 Fablok eksponat
Pt47-152 1950 H. Cegielski – Poznań eksponat
Ol12-7 1912 StEG Wiedeń(inne języki) nieczynny
Ol49-44 1952 Fablok eksponat
Ol49-100 1954 Fablok eksponat
Tp4-259 1921 Linke-Hofmann eksponat
Tr12-25 1921 Lokomotivfabrik Wien-Floridsdorf(inne języki) oczekuje naprawy
Tr202-19 1946 Vulcan Foundry eksponat
Tw12-12 1920 StEG Wiedeń(inne języki) eksponat
Ty2-29 1942 Henschel & Sohn eksponat
Ty2-50 1942 Orenstein & Koppel(inne języki) eksponat
Ty2-911 1944 Orenstein & Koppel(inne języki) czynny
Ty2-953 1944 Henschel & Sohn oczekuje naprawy
Ty2-1184 1944 Henschel & Sohn eksponat
Ty23-104 1929 H. Cegielski – Poznań eksponat
Ty37-17 1938 H. Cegielski – Poznań eksponat
Ty42-19 1945 Fablok eksponat
Ty42-107 1946 H. Cegielski – Poznań czynny
Ty43-9 1946 H. Cegielski – Poznań eksponat
Ty45-386 1950 Fablok eksponat
Ty51-133 1956 H. Cegielski – Poznań eksponat
Ty51-137 1956 H. Cegielski – Poznań eksponat
Ty51-182 1956 H. Cegielski – Poznań eksponat
TKt3-16 1935 Schichau-Werke eksponat
OKl27-41 1932 H. Cegielski – Poznań eksponat
TKw2-114 1916 L. Schwartzkopff, Berlin(inne języki) eksponat
TKt48-191 1957 Fablok czynny
OKz32-2 1934 H. Cegielski – Poznań czynny
TKh1-20 1910 Orenstein & Koppel(inne języki) pomnik
TKb 1479 1877 L. Schwartzkopff, Berlin(inne języki) eksponat
TKh100-51 1928 Orenstein & Koppel(inne języki) eksponat
TKp 2011 1950 Fablok eksponat
TKh 0175 1957 Fablok eksponat
TKh49-1 1961 Fablok oczekuje naprawy
TKt1-63 1916 Hohenzollern Düsseldorf(inne języki) eksponat

Lista parowozów wąskotorowych w skansenie

Seria pojazdu Rok produkcji Producent Stan parowozu Rozstaw szyn
KRŻ Osiny 1892 1956 Chrzanów eksponat 750 mm
Tx26-427 1928 Chrzanów eksponat 600 mm
Cukrownia Leśmierz 11 1919 L. Schwartzkopff, Berlin eksponat 600 mm
Tw53-2560 1954 Chrzanów eksponat 785 mm

Lista lokomotyw elektrycznych w skansenie

Seria pojazdu Rok produkcji Producent Stan elektrowozu
EP02-07 1956 Pafawag wrak
EP03-01 1951 ASEA oczekuje naprawy
EU06-01 1961 AEI E oczekuje naprawy
EU07-001 1964 Pafawag eksponat
ET21-57 1960 Pafawag oczekuje naprawy

Lista lokomotyw spalinowych w skansenie

Seria pojazdu Rok produkcji Producent Stan spalinowozu
Ls60-6332 1963 Chrzanów eksponat
SM04-002 1978 Zastal eksponat
SM30-211 1965 Chrzanów czynny
SM40-01 1958 Ganz-MÁVAG eksponat
SM41-01 1961 Ganz-MÁVAG eksponat
SP42-260 1978 Chrzanów oczekuje naprawy
ST43-01 1965 Electroputere wrak

Lista wagonów spalinowych w skansenie

Seria pojazdu Rok produkcji Producent Stan wagonu
SN61-168 1971 Ganz-MÁVAG czynny
SBx 90104 1939 Hipolit Cegielski – Poznań wrak

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Zbigniew Sułkowski, Limanowa, „Świat Kolei”, 01/1995, Łódź: Emi-Press, 1995, s. 16-17, ISSN 1234-5962, OCLC 749147760.
  2. Maciej Panasiewicz, Linia lokalna Chabówka – Zakopane, „Świat Kolei”, 01/1995, Łódź: Emi-Press, 1995, s. 18-21, ISSN 1234-5962, OCLC 749147760.
  3. Maciej Panasiewicz, Od ogrzewalni do Skansenu czyli Dzieje Parowozowni w Chabówce, Nowy Targ: Prochem, 2007.
  4. Maciej Panasiewicz, Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce [online] [dostęp 2020-08-31].
  5. Maciej Panasiewicz, Ufundowanie i odsłonięcie tablicy pamiątkowej na XXV-lecie Skansenu Taboru Kolejowego w Chabówce [online] [dostęp 2020-08-31].
  6. a b c Lech Sipko, Skansen w Chabówce świadkiem niezwykłej historii [online], Kurier Kolejowy, 10 lipca 2016 [dostęp 2020-08-26].
  7. a b Redakcja portalu NaKolei.pl, 11 czerwca Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce świętuje 25. rocznicę powstania [online], NaKolei.pl, 11 czerwca 2018 [dostęp 2020-08-26].
  8. Centrum Prasowe PAP, PKP Cargo: Łączymy tradycję z nowoczesnością [online], Centrum Prasowe PAP, 25 lipca 2019 [dostęp 2020-08-26].
  9. Piotr Skucha, Kolejowy romantyzm w Chabów, „Miesięcznik Społeczno-Kulturalny Kraków”, 07-08/2017, Kraków: Biblioteka Kraków, 2017, ISSN 1733-0459.
  10. Tomisław Czarnecki, TKb1479 [online] [dostęp 2020-08-28].
  11. Walentyna Rakiel-Czarnecka i inni, Zbiory Stacji Muzeum w Warszawie, [w:] Walentyna Rakiel-Czarnecka, Maria Fudała (red.), Dzieje Muzeum Kolejnictwa/Stacji Muzeum w latach 1927-2018, Warszawa: Stacja Muzeum, 2018, s. 139-140, ISBN 978-83-945830-7-1, OCLC 1150762347.
  12. Pociągi retro Chabówka-Mszana Dolna'2020 - Skansen w Chabówce [online], www.parowozy.pl [dostęp 2020-08-28] (pol.).
  13. Przejazdy RETRO 2019 - Skansen taboru kolejowego w Chabówce [online], www.parowozy.pl [dostęp 2019-08-13] (pol.).
  14. Maciej Panasiewicz, Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce [online] [dostęp 2020-08-28].
  15. Skansen taboru kolejowego w Chabówce www.parowozy.pl- strona główna. [dostęp 2018-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-19)].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]