Socjonika – Wikipedia, wolna encyklopedia

Socjonika (słowo powstałe z połączenia ang. society „społeczeństwo” i bionics „bionika”) – teoria międzyludzkich stosunków psychologicznych, rozumianych jako wymiana informacji i działań.

U jej podstaw leży przede wszystkim model funkcjonowania psychiki (zwany modelem A od nazwiska litewskiej socjolog Aušry Augustinavičiūtė – twórczyni socjoniki). Socjoniczna koncepcja działania psychiki to połączenie koncepcji przedstawionych w Typach psychologicznych Carla Gustava Junga, freudowskiej teorii świadomości, przedświadomości i nieświadomości, oraz hipotezy metabolizmu energetyczno-informacyjnego Antoniego Kępińskiego^[1]. Z przyjętego modelu psychiki wynika socjoniczna klasyfikacja typów psychologicznych oraz teoria relacji między nimi^[2]. Teoria powstała w latach 70. XX wieku.

Kluczowym pojęciem socjoniki jest typ informacyjnego metabolizmu (socjotyp). Jest to sposób wymiany informacji pomiędzy człowiekiem i jego otoczeniem. Jest on niezmienny, uwarunkowany genetycznie. Charakteryzuje się on specyficznym układem 8 funkcji psychicznych wzorowanych na Jungowskich, jednak zmienionych przez Augustinavičiūtė. Nazewnictwo podstawowych dychotomii jest podobne jak u Junga – wyróżnia się więc opozycje:

• ekstratyczno-introtyczną^[a]
• intuicyjno-sensoryczną
• logiczno-etyczną
• racjonalistyczno-irracjonalistyczną

W 1991 założono w Kijowie Międzynarodowy Instytut Socjoniki^[3].

Aušra Augustinavičiūtė stworzyła model opierający się na 8 elementach informacyjnych (nazwany na cześć twórczyni modelem A). Najczęściej oznacza się je przy pomocy symboli graficznych lub dwuliterowych skrótów. Wyróżniamy następujące elementy:

• Ne – intuicja ekstratyczna (intuicja możliwości)
• Ni – intuicja introtyczna (intuicja czasu)
• Se – sensoryka ekstratyczna (silna wola)
• Si – sensoryka introtyczna (sensoryka odczuć)
• Te – logika ekstratyczna (logika biznesowa)
• Ti – logika introtyczna (logika relacji)
• Fe – etyka ekstratyczna (etyka emocji)
• Fi – etyka introtyczna (etyka relacji)

Element informacyjny jest podstawową jednostką funkcjonalną procesu metabolizmu informacyjnego.

Każdy element spełnia pewną funkcję (rolę) w procesie przemiany informacji, odmienną w przypadku każdego socjotypu. Takich funkcji jest 8 i wyróżnione są kolejno:

1. Funkcja programowa – najsilniejsza z funkcji. Jest to pryzmat przez który patrzy się na rzeczywistość. Przez funkcję programową odbierane są informacje z otoczenia.
2. Funkcja kreatywna – przetwarza, uzupełnia i wzbogaca informacje z funkcji programowej.
3. Funkcja roli – stanowi dobre narzędzie w kontaktach międzyludzkich, ale na krótki czas. Rozwijana jest do tego stopnia, by w uproszczony sposób, na miarę potrzeb, wykonywać swoje zadania.
4. Funkcja czuła, PoLR (ang.: Point or Place of Least Resistance) – najsłabsza z funkcji kręgu mentalnego. Informacje przez nią przetworzone są niepewne. Uwagi dotyczące tej funkcji są odbierane jako drażniące.
5. Funkcja sugestywna – najsłabsza z funkcji kręgu witalnego. Podświadomie wyszukuje i odbiera informacje dotyczące swojej dziedziny, a ich brak jest negatywnie odczuwany. Jej zdolność do ewaluacji otrzymanych informacji jest bardzo niska.
6. Funkcja aktywacyjna – informacje odbierane przy pomocy tej funkcji bywają niezrozumiałe, ale są uważane za interesujące.
7. Funkcja ignorująca – odruchowo operuje informacjami z funkcji programowej i je uzupełnia.
8. Funkcja demonstracyjna – odruchowo operuje informacjami z funkcji kreatywnej i uzupełnia je o odniesienia w swojej dziedzinie.

Funkcje są przedstawiane schematycznie jako układ pól ponumerowanych w charakterystyczny sposób (jak po prawej). Taka numeracja wyznacza kierunek przepływu informacji, który odbywa się w dwóch kręgach. Wyróżnia się:

• Krąg mentalny – funkcje 1, 2, 3, 4
• Krąg witalny – funkcje 5, 6, 7, 8

W takim układzie istnieją też układy dwóch funkcji nazywane blokami. Są to (oznaczone kolorami):

     Blok ego – funkcje silne i cenione

     Blok super-ego – funkcje słabe i niecenione

     Blok super-id – funkcje słabe i cenione

     Blok id – funkcje silne i niecenione

Po odpowiednim rozmieszczeniu symboli elementów w takich polach można otrzymać model A socjotypu. Typów powstałych przez dobór ośmiu funkcji jest 16.

ILE	SEI	ESE	LII	EIE	LSI	SLE	IEI
SEE	ILI	LIE	ESI	LSE	EII	IEE	SLI

Socjotypy należą do kwadr. Jest ich cztery i do każdej należą 4 typy. Są to:

Kwadra Alfa

ENTp (ILE), ISFp (SEI), ESFj (ESE), INTj (LII)

Kwadra Beta

ESTp (SLE), INFp (IEI), ISTj (LSI), ENFj (EIE)

Kwadra Gamma

ENTj (LIE), ISFj (ESI), INTp (ILI), ESFp (SEE)

Kwadra Delta

ENFp (IEE), ISTp (SLI), ESTj (LSE), INFj (EII)

Kwadry Alfa i Gamma oraz Beta i Delta są dla siebie przeciwne, co odzwierciedla się często w postaci słabych relacji pomiędzy typami z tych kwadr.

• MBTI

• Socjonika.pl
• Wikisocion

• Polska strona o socjonice
• Sociotype.com
• Socioniko.net