Spetaea lachenaliiflora – Wikipedia, wolna encyklopedia

*Spetaea lachenaliiflora*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	szparagowate
Rodzaj	Spetaea
Gatunek	Spetaea lachenaliiflora
	Nazwa systematyczna
	Spetaea lachenaliiflora W. Wetschnig et M. Pfosser; Taxon 52: 87 (2003)
	Systematyka w Wikispecies

Spetaea lachenaliiflora Wetschnig & Pfosser – gatunek roślin z monotypowego rodzaju Spetaea Wetschnig & Pfosser z rodziny szparagowatych. Występuje endemicznie w górach Limietberge i Slanghoekberge na wschód od Wellington w Prowincji Przylądkowej Zachodniej w Południowej Afryce^[4].

Nazwa naukowa rodzaju została nadana na cześć Franza Spety, współczesnego austriackiego botanika^[5]. Epitet gatunkowy po łacinie oznacza „o kwiatach lachenalii”, wskazując na podobieństwo w budowie kwiatów roślin z obu tych rodzajów^[5].

Morfologia

Pokrój: Wieloletnia, roślina zielna, o wysokości 20–45 cm^[5].

Pęd: Kulista, podziemna cebula o średnicy ok. 3,5 cm, z ciemnobrązową, niewłóknistą okrywą i cienkimi korzeniami^[5].

Liście: Rośliny tworzą około 6 gruboszowatych liści, kanalikowatych, równowąskich do lancetowatych, stopniowo zaostrzonych, o długości 15–25 cm i szerokości od 1 do 3 cm, lśniących, nagich^[5].

Kwiaty: Zebrane w gęste grono o długości 10–20 cm i średnicy 4–5 cm, wyrastające na wzniesionym głąbiku o wysokości 20–50 cm i średnicy około 4 mm. Przysadki o długości 2–3 mm i szerokości 1,5 mm, odgięte, o błoniastych wierzchołkach. Szypułki prostopadłe do głąbika, nagie, o długości od 0,9 do 1,9 cm. Okwiat dzwonkowaty, niebieski do fioletowego. Listki okwiatu o długości 9–11 mm i szerokości 1,8–2,5 mm, u nasady zrośnięte w wąską miseczkę. Nitki pręcików zespolone u nasady, rozpostarte, niebieskie do fioletowych, o długości 9–12 mm. Pylniki o długości ok. 2,5 mm, dołączone grzbietowe, fioletowe do purpurowych. Pyłek żółty. Zalążnia o długości 3 mm i średnicy 2 mm, z 2 lub 3 zalążkami w każdej komorze. Szyjka słupka o długości 7–9 mm^[5].

Owoce: Tępo trójklapowana, odwrotnie jajowata torebka o długości 10 mm i średnicy 8 mm, zawierające eliptyczne, spłaszczone, czarne nasiona^[5].

Biologia

Rozwój: Geofity cebulowe, pirofity, kwitną w połowie lata (od grudnia do stycznia), jedynie po pożarze w poprzednim sezonie. Kwiaty zapylane są przez pszczoły porobnice i smuklikowate^[4].

Siedlisko: Wyłomy skalne na piaskowcach, na glebach bogatych w próchnicę, głównie na południowych zboczach^[4].

Genetyka: Liczba chromosomów 2n = 20^[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna: Należy do monotypowego rodzaju Spetaea w podplemieniu Massoniinae, w plemieniu Hyacintheae z podrodziny Scilloideae w rodzinie szparagowatych Asparagaceae^[6]. Stanowi klad siostrzany dla rodzaju Daubenya^[4].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-05] (ang.).
↑ Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-03-24]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d J.C. Manning. Systematics of the sub-Saharan African squills: The genera Merwilla, Pseudoprospero, Schizocarphus and Spetaea (Hyacinthaceae: Scilloideae). „South African Journal of Botany”. 125, s. 411–426, 2019-09. DOI: 10.1016/j.sajb.2019.08.011.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Wolfgang Wetschnig, Martin Pfosser. The Scilla plumbea puzzle-present status of the genus Scilla sensu lato in southern Africa and description of Spetaea lachenaliiflora , a new genus and species of Massonieae (Hyacinthaceae). „TAXON”. 52 (1), s. 75–92, 2003-02. DOI: 10.2307/3647303.
↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-03-24]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-05] (ang.).

[kew-3] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-03-24]. (ang.).

[rev2-4] J.C. Manning. Systematics of the sub-Saharan African squills: The genera Merwilla, Pseudoprospero, Schizocarphus and Spetaea (Hyacinthaceae: Scilloideae). „South African Journal of Botany”. 125, s. 411–426, 2019-09. DOI: 10.1016/j.sajb.2019.08.011.

[rev-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Wolfgang Wetschnig, Martin Pfosser. The Scilla plumbea puzzle-present status of the genus Scilla sensu lato in southern Africa and description of Spetaea lachenaliiflora , a new genus and species of Massonieae (Hyacinthaceae). „TAXON”. 52 (1), s. 75–92, 2003-02. DOI: 10.2307/3647303.

[grin-6] USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-03-24]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]