Stanisław Stasiaczek – Wikipedia, wolna encyklopedia

Stanisław Stasiaczek

chor. Stanisław Stasiaczek
chorąży piechoty
Data i miejsce urodzenia	18 września 1885 Krysowice
Data i miejsce śmierci	4 lutego 1928 Włocławek
Przebieg służby
Lata służby	1908–1928
Siły zbrojne	c. k. Obrona Krajowa Wojsko Polskie
Jednostki	34 pułk strzelców (Austro-Węgry) 14 pułk piechoty
Stanowiska	dowódca sekcji dowódca plutonu młodszy oficer kompanii
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Książeczka wojskowa chor. Stanisława Stasiaczka

Stanisław Stasiaczek (ur. 18 września 1885 w Krysowicach, zm. 4 lutego 1928 we Włocławku)^[a] – chorąży piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Urodził się 18 września 1885 w Krysowicach, w ówczesnym powiecie mościskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Michała i Heleny z domu Jop^[1]. Ukończył cztery klasy szkoły ludowej (powszechnej), w cywilu pracował jako rolnik^[2][3].

Od dnia 1 października 1908 roku służył w stopniu szeregowego w cesarsko-królewskiej Obronie Krajowej^[3], w 34 pułku piechoty Obrony Krajowej^[4]. Od lutego 1909 r. zajmował stanowisko dowódcy sekcji. 26 czerwca 1909 r. awansowany do rangi kaprala, zaś 23 marca 1910 roku do stopnia plutonowego. W okresie od marca 1910 roku do marca 1912 r. piastował funkcję zastępcy dowódcy plutonu. W dniu 4 października 1911 roku został przyjęty w stan podoficerów zawodowych^[5][6].

W roku 1912 odbył 5-miesięczny kurs w szkole strzelniczej w pobliżu Wiednia, a w roku następnym ukończył szkolenie szermiercze w Budapeszcie^[b][7].

Po powrocie do macierzystego pułku awansował z dniem 4 sierpnia 1914 r. do stopnia sierżanta i na stanowisku szefa pododdziału wyruszył wraz z pułkiem na front rosyjski. 11 stycznia 1916 r. awansowano go do rangi sierżanta sztabowego i przeniesiono na stanowisko dowódcy plutonu. Z dniem 21 lutego 1917 roku awansowany na chorążego (zastępcę oficera), nadal dowodził plutonem^[c][8][6].

Na froncie przebywał do 31 października 1918 roku, biorąc udział we wszystkich bitwach swego pułku. Walczył przeciw wojskom Imperium Rosyjskiego, Królestwa Serbii i Królestwa Czarnogóry^[9]. Ostatnie walki w szeregach c. k. Pułku Strzelców Nr 34 stoczył na froncie albańskim^[10]. Za dzielność odznaczony został Medalami Waleczności i Krzyżem Wojskowym Karola.

W dniu 5 grudnia 1918 r. zgłosił się ochotniczo do odrodzonego Wojska Polskiego i otrzymał przydział do 9 pułku piechoty, przemianowanego wkrótce na 14 pułk piechoty^[11]. W szeregach 1 kompanii polowej wziął udział we wszystkich walkach 14 pułku piechoty. W randze chorążego dowodził plutonem podczas wojny polsko-ukraińskiej^[12] (między innymi w walkach o Przemyśl^[13]) i wojny polsko-bolszewickiej. W czasie bitwy pod Wołonutą^[d] (23 maja 1920 r.) 1 kompania 14 pp wyrzuciła bolszewików z zajmowanych przez nich pozycji i ruszyła w pościg za nieprzyjacielem. Na skraju lasu spotkała się jednak z silnym kontrnatarciem wroga. Znajdujący się na lewym skrzydle kompanii chor. Stasiaczek ze swoim plutonem z niezwykłą brawurą ruszyli do szturmu na bagnety. Przełamali linię nieprzyjacielską i wyszli na jej tyły, a zagrożony wróg rozpoczął paniczny odwrót zostawiając kilkunastu zabitych i wielu jeńców. Duża liczba bolszewików odniosła rany^[14].

Z dniem 6 sierpnia 1920 r. został zatwierdzony w charakterze podoficera zawodowego, co ogłoszono w Rozkazie Dowództwa Okręgu Generalnego Łódź Nr 25/21 z dnia 23 lutego 1921 roku. Na mocy rozkazu L. 1222 wydanego w dniu 9 września 1920 roku przez Ministra Spraw Wojskowych – gen. por. Kazimierza Sosnkowskiego – został zatwierdzony (jako zastępca oficera byłej armii zaborczej) w stopniu chorążego w piechocie^[15].

Za męstwo wykazane w trakcie bitwy pod Wołonutą, chorąży Stanisław Stasiaczek z 14 pułku piechoty 4 Dywizji Piechoty odznaczony został, dekretem Wodza Naczelnego marszałka Józefa Piłsudskiego L.2861 z dnia 13 kwietnia 1921 r. (opublikowanym w Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 16 z dnia 23 kwietnia 1921 r.), Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari^[16][17][18]. Za postawę wykazaną podczas walk z Ukraińcami i bolszewikami (wyróżnił się także podczas walk pod Popieluchą, Kołockiem i Niechoniczami^[e][19]), na mocy Rozkazu Nr 155 Dowództwa 4 Dywizji Piechoty z dnia 18 grudnia 1920 r., odznaczony został również Krzyżem Walecznych^[20][21].

Po zakończeniu działań wojennych nadal pełnił służbę w 14 pułku piechoty, dyslokowanym do Włocławka. Na początku kwietnia 1921 r. otrzymał zezwolenie na noszenie czterech szewronów – Odznaki za Czas Pobytu na Froncie^[f][22].

W okresie od 12 grudnia 1921 r. do 12 maja 1922 r. uczestniczył w III. kursie w Centralnej Szkole Podoficerów Zawodowych Piechoty Nr 1 w Chełmnie (był to pierwszy pięciomiesięczny kurs doszkolenia chorążych i pierwszy pięciomiesięczny kurs doszkolenia podoficerów zawodowych). Kurs ten chor. Stasiaczek ukończył z „postępem zupełnie dobrym” i lokatą 22/240^[23].

Po powrocie z kursu został skierowany do 1 kompanii strzeleckiej 14 pp. Z dniem 31 maja 1924 r. został przesunięty do tejże kompanii, ale już w charakterze młodszego oficera. Następnie zajmował stanowisko młodszego oficera pułkowej Szkoły Podoficerskiej (od 21 listopada 1925 r. do 30 marca 1926 r.), a po rozwiązaniu szkoły podoficerskiej został ponownie młodszym oficerem w 1 kompanii strzeleckiej^[24]. Z dniem 9 października 1926 roku przesunięty został do 8 kompanii strzeleckiej.

Od 19 maja 1927 r., na mocy orzeczenia lekarskiego, chor. Stasiaczek był zwolniony od zajęć służbowych^[25].

Decyzją z dnia 2 listopada 1927 r., wydaną przez Wojskową Komisję Lekarską (Rewizyjną) przy Dowództwie Okręgu Korpusu Nr VIII w Toruniu, został przeniesiony w stan spoczynku, co ogłoszono w Rozkazie Nr 52/27^[g]. Zwolniony definitywnie z wojska został w dniu 31 stycznia 1928 roku, jako zupełnie niezdolny do służby wojskowej (kategoria „E”)^[26][27].

Stanisław Stasiaczek zmarł w wyniku choroby^[h] dnia 4 lutego 1928 roku^[28]. Jego pogrzeb odbył się dwa dni później przy asyście oddziału wojska i orkiestry 14 pp, a udział w nim wzięli między innymi oficerowie i podoficerowie włocławskiego pułku z dowódcą garnizonu, ppłk. Leonem Grotem, na czele^[29]. Zwłoki wyprowadzone zostały z kaplicy klasztoru OO. Reformatów^[28], a kondukt żałobny poprowadził ksiądz kapelan Stanisław Murasik. Na trumnie złożono ordery, czapkę i szablę zmarłego^[29].

Chorąży Stasiaczek spoczął na Cmentarzu Komunalnym we Włocławku (sektor: 84D, rząd: 4, grób: 33). Jego nagrobek został odrestaurowany w 2016 roku staraniem wnuków i prawnuków.

Stanisław Stasiaczek żonaty był z Marią z domu Marek – córką Jana i Agaty (ur. 25 stycznia 1895 w Krysowicach, zm. 29 grudnia 1979 w Bolesławcu)^[30]. Związek małżeński zawarli dnia 24 lipca 1921 roku, a narodziło się z niego trzech synów oraz córka. W dniu 6 stycznia 1924 r. przyszedł we Włocławku na świat Tadeusz Stanisław – z wykształcenia lekarz weterynarii (zmarł w Bolesławcu dnia 24 października 2010 roku)^[31]. Dnia 2 grudnia 1925 r. we Włocławku^[i] narodził się Emilian Antoni, który zmarł tamże 16 lipca 1926 roku^[j]. Najmłodszym synem był urodzony 18 lipca 1927 roku we Włocławku Edmund Marian^[k], zmarły w młodym wieku na gruźlicę kości. Córką Stanisława i Marii była zmarła w dniu 1 marca 1923 r. Janina Helena (dziewięć dni licząca).

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 2488^[16][32]
• Krzyż Walecznych nr 1474^[33][20]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[34]
• Gwiazda Przemyśla^[34][13]
• Odznaka pamiątkowa „Orlęta”^[35]
• Srebrny Medal Waleczności 1 klasy^[36]
• Brązowy Medal Waleczności^[36]
• Krzyż Wojskowy Karola^[36]
• Odznaka za Czas Pobytu na Froncie (4 szewrony)^[25]

• Stasiaczek Stanisław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.1-87 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-27].
• Zdzisław Ciesielski: Dzieje 14 Pułku Piechoty w latach 1918–1939. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008. ISBN 978-83-7441-937-6.
• Jednodniówka 14 Pułku Piechoty w 16 rocznicę powstania: 1918 – 27 października 1934. Włocławek, 1934. [dostęp 2018-02-27].
• Stefan Wierzyński: Zarys historji wojennej pułków polskich 1918–1920. 14 Pułk Piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929. [dostęp 2018-02-26].
• Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z lat 1920–1937. [dostęp 2019-11-29].
• Igor Kraiński, Jacek Pekról: 14 Pułk Piechoty. Wydawnictwo „Egros”, 1992. ISBN 83-85253-13-0.
• ABC: pismo codzienne, informuje wszystkich o wszystkiem. Warszawa, 1928. [dostęp 2022-06-12].
• Sprawozdanie z działalności Centralnej Szkoły Podoficerów Zawodowych Piechoty Nr 1 za rok 1922 z uwzględnieniem lat 1920 i 1921. Chełmno, 1923. [dostęp 2022-06-12].