Starodub (roślina) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Starodub
	; Starodub łąkowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	selerowce
Rodzina	selerowate
Rodzaj	starodub
	Nazwa systematyczna
	Ostericum Hoffmann; Gen. Pl. Umbell., ed. 2. 162. 1816
	Typ nomenklatoryczny
	O. palustre (Besser) Besser
Synonimy
	Gomphopetalum Turczaninow;
	Gomphopetalum Turczaninow;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Starodub (Ostericum Hoffmann) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych. Obejmuje 11 gatunków^[5]. Ze względu na podobieństwa morfologiczne bywają one włączane do rodzaju dzięgiel Angelica, aczkolwiek badania molekularne potwierdzają odrębność tych rodzajów. Zasięg rodzaju obejmuje strefę umiarkowaną Eurazji – Europę Środkową i Wschodnią, azjatycką część Rosji, Kazachstan, Mongolię, Chiny, Półwysep Koreański i Japonię^[5]. Do flory Polski należy jeden gatunek – starodub łąkowy Ostericum palustre^[6].

Użytkowe znaczenie ma O. citriodorum wykorzystywany w tradycyjnej medycynie chińskiej. Jako źródło do pozyskania olejków eterycznych stosowane są też O. grosseserratum i O. maximowiczii^[3].

Morfologia

Pokrój: Byliny z łodygami dętymi, żebrowanymi^[4].
Liście: Blaszki 2- i 3-krotnie trójsieczne lub pierzasto złożone. Ogonki z rozdętą, pochwiastą nasadą^[4].
Kwiaty: Zebrane w baldachy złożone, których rozgałęzienia wsparte są nielicznymi, równowąskimi lub równowąskolancetowatymi pokrywami i pokrywkami. Działki kielicha okazałe, jajowate lub trójkątne^[4].
Owoce: Rozłupnia rozpadająca się na dwie rozłupki, spłaszczone, owalnie-jajowate, u nasady sercowate, na powierzchni grzbietowej z wyraźnymi żebrami, podczas gdy boczne żebra są zwykle szerokie i cienkie, oskrzydlające rozłupki^[4].

Systematyka

Z powodu podobieństwa wielu cech morfologicznych, gatunki tu zaliczane bywają w niektórych ujęciach systematycznych włączane do rodzaju dzięgiel Angelica^[2]^[7]. Jednak badania molekularne nie potwierdzają pokrewieństwa tych rodzajów. Angelica należy do plemienia Selineae, podczas gdy Ostericum wchodzi w skład kladu wspólnego z rodzajem Acronema i do niego nazywanym. W jego obrębie jest rodzajem siostrzanym względem rodzaju Pternopetalum (morfologicznie z kolei dość odrębnym...)^[3]. Podobieństwa morfologiczne z rodzajem Angelica tłumaczone są jako skutek konwergencji i niekompletnego sortowania haplotypów (incomplete lineage sorting – ILS)^[3].

Pozycja systematyczna

Rodzaj z podrodziny Apioideae i rodziny selerowatych Apiaceae, tradycyjnie klasyfikowany do plemienia Selineae^[8]. Badania molekularne wskazują na przynależność tego rodzaju do odrębnej „grupy Acronema”^[3].

Wykaz gatunków^[5]

Ostericum atropurpureum G.Y.Li, G.H.Xia & W.Y.Xie
Ostericum citriodorum (Hance) R.H.Shan & C.Q.Yuan
Ostericum florenti (Franch. & Sav. ex Maxim.) Kitag.
Ostericum grosseserratum (Maxim.) Kitag.
Ostericum huadongense Z.H.Pan & X.H.Li
Ostericum longipedicellatum (H.Wolff) Pimenov & Kljuykov
Ostericum maximowiczii (F.Schmidt) Kitag.
Ostericum palustre (Besser) Besser – starodub łąkowy
Ostericum scaberulum (Franch.) R.H.Shan & C.Q.Yuan
Ostericum sieboldii (Miq.) Nakai
Ostericum tenuifolium (Pall. ex Schult.) Y.C.Chu

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Qiu-PingQ.P. Jiang Qiu-PingQ.P. i inni, Plastomes Provide Insights into Differences between Morphology and Molecular Phylogeny: Ostericum and Angelica (Apiaceae) as an Example, „Diversity”, 14 (9), 2022, s. 776, DOI: 10.3390/d14090776 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Ostericum Hoffmann. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-12-06].
↑ ^a ^b ^c Ostericum Hoffm.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-06].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 125, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 662, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Genus Ostericum Hoffm.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-12-06].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).

[qiu-3] Qiu-PingQ.P. Jiang Qiu-PingQ.P. i inni, Plastomes Provide Insights into Differences between Morphology and Molecular Phylogeny: Ostericum and Angelica (Apiaceae) as an Example, „Diversity”, 14 (9), 2022, s. 776, DOI: 10.3390/d14090776 .

[china-4] Ostericum Hoffmann. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-12-06].

[powo-5] Ostericum Hoffm.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-06].

[checklist-6] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 125, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[mabb-7] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 662, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[grin-8] Genus Ostericum Hoffm.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-12-06].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]