French
DeutschStary Cmentarz w Krośnie – Wikipedia, wolna encyklopedia
 nr rej. A-41 z 5 stycznia 1984[1] | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | ul. Krakowska |
| Typ cmentarza | komunalny |
| Wyznanie | rzymskokatolickie |
| Stan cmentarza | nieczynny |
Położenie na mapie Krosna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
 49°41′49″N 21°45′20″E/49,696944 21,755556 | |
Stary Cmentarz w Krośnie – założony poza ówczesnymi granicami miasta ok. 1786 r. po zamknięciu nekropolii przy Kościele Farnym pw. św. Trójcy. Cmentarz był użytkowany od początku lat 20. XX w., a zamknięty ostatecznie dla pochówków w 1954 r.
Pochowani
[edytuj | edytuj kod]
Najstarszy zachowany nagrobek to obelisk Antoniego i Karoliny Schaytterów pochodzący z 1839 r. Twórcy nagrobków to m.in.: Wojciech Dudek, Piotr Kędzierski, Andrzej Lenik, Józef i Jan Paczosowie oraz Wojciech Wojtowicz. Przy pomniku w kształcie kamiennego kopca, cierniową koroną i orłem, wzniesionym w 1903 r. (staraniem Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Uczestników powstania ku czci poległych powstańców styczniowych, autorstwa Andrzeja Lenika według projektu Napoleona Nawarskiego), odbywały się patriotyczne uroczystości. Napis na wmurowanej tablicy głosi: „Poległym w walce za Ojczyznę – w 40. rocznicę – obywatele miasta Krosna – r. 1903”. Tu znajduje się kamienny nagrobek: obeliskowy Karoliny i Antoniego Schaytterów z 1839 r. oraz pięciometrowej wysokości Antoniego i Wiktora Golachowskich z drugiej poł. XIX w., oraz czworoboczny obeliskowy, np. Antoniego Głowackiego z 1850 r., rzadką forma strzaskanej kolumny), liczne zdobione czworoboczne, z krzyżami na cokołach lub z rzeźbą, np. Chrystusa Dźwigającego Krzyż, lub Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Najcenniejszym nagrobkiem jest kuty w czerwonym piaskowcu trembowlańskim grobowiec burmistrza Sylwestra Jaciewicza z 1895 r., autorstwa rzeźbiarza Józefa Sroczyńskiego z Dębowca.
Jest to miejsce pochówku osób zasłużonych w historii Krosna i okolicy (uczestnicy walk o niepodległość np. w 1812, 1846, 1863, 1918, 1920. burmistrzowie, radni miasta i powiatu, urzędnicy, duchowni, nauczyciele i lekarze, artyści, rzemieślnicy, kupcy) m.in.; gen. Edwarda Wereszczyńskiego h. Korczak, Franciszka Bernarda, kapitana Stanisława Mazurkiewicza, kapitana Rudolfa Mleczki, majora Władysława Gościńskiego, burmistrzów: Józefa Bergmana, dra Jana Kantego Jugendfeina, dra Augusta Lewakowskiego, Sylwestra Jacewicza, wiceburmistrza i organmistrza Stanisława Janika, lekarza i powstańca Juliusza Kallaya, artysty Stanisława Wojciecha Bergmana, architekta Napoleona Nawarskiego, publicysty, przemysłowca i powstańca Jana Nepomucena Gniewosza. Na cmentarzu są pochowani także inni powstańcy styczniowi[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025, s. 38 [dostęp 2016-10-11].
- ↑ Marian H. Terlecki, Andrzej Kosiek: Uroczyste obchody 150. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego. smzk.org, 2013-01-10. [dostęp 2016-10-13].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Ewa Gorczyca: Stary Cmentarz w Krośnie. nowiny24.pl, 2005-11-02. [dostęp 2016-10-13].
- Stary Cmentarz: kolejne nagrobki będą zachowane. 2010-11-07. [dostęp 2016-10-13].
- Wszystkich Świętych. Kwesty na cmentarzach. krosno24.pl, 2012-11-01 2011-10-31. [dostęp 2016-10-13].
- Odnawiają nagrobki na starym cmentarzu. krosno24.pl, 2012-11-01. [dostęp 2016-10-13].
- Jak co roku kwestujemy na starym cmentarzu. portius.pl, 2013-11-01. [dostęp 2016-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-05)].
- Zasłużeni Krośnianie pochowani na Starym Cmentarzu. [dostęp 2016-10-13].