Szarłat siny – Wikipedia, wolna encyklopedia

Szarłat siny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	szarłatowate
Rodzaj	szarłat
Gatunek	szarłat siny
	Nazwa systematyczna
	Amaranthus blitum L.; Sp. pl. 2:990. 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szarłat siny^[3] (Amaranthus blitum) – gatunek rośliny należący do rodziny szarłatowatych. Znany też jako szarłat tępolistny, szarłat pospolity^[4] i szarłat szary^[5]. Pochodzi z Europy Południowej (obszaru śródziemnomorskiego). Na ziemie polskie został zawleczony, przy czym stwierdzony został po raz pierwszy w 1826 r. w Gdańsku. Nasiona tego gatunku znaleziono w warstwach archeologicznych średniowiecznego Krakowa^[6]. Obecnie rozprzestrzeniony jest na terenie całej Polski. Na rodzime gatunki nie wywiera wpływu. Status gatunku we florze Polski: kenofit^[7].

Morfologia

Pokrój: Osiąga 20–60 cm wysokości. Roślina jest naga, ciemnozielona.
Łodyga: Leżąca i podnosząca się, silnie rozgałęziona, mięsista, czerwono nabiegła i błyszcząca.
Korzeń: Palowy, gruby – do 2 cm średnicy.
Liście: Ulistnienie nakrzyżległe. Liście długoogonkowe, tępo zakończone z wycięciem na szczycie, w nasadzie zwężające się. Na brzegu drobno ząbkowane. Od spodu połyskujące, a z wierzchu z plamą jaśniejszą lub ciemniejszą od brzegu liścia.
Kwiaty: Zebrane w kuliste kłębiki w kątach liści. Na szczycie pędu skupione w przerywane, pozorne kłosy. Okwiat złożony z 3 wąskich listków. Od spodu z błoniastymi, trójkątnymi podkwiatkami.
Owoc: Niepękający orzech, 1-nasienny.
Nasiono: Kuliste o średnicy 1,2–1,5 mm, ciemne, gładkie i połyskujące.
Siewka: Podliścieniowa łodyżka jest cienka i ciemnoczerwona, do 1 cm długości. Liścienie wąskie, do 8 mm długości i 1,5 mm szerokości. Od góry zielone, od dołu czerwonawe.

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna. Kwitnie od lipca do września^[8]. Występuje w miejscach ruderalnych oraz jako chwast na polach, w ogrodach i ugorach. Wymaga gleb suchych i żyznych.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland – a chekclist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 289. ISBN 83-01-00129-1.
↑ Łukasz Łuczaj: Dzikie rośliny jadalne Polski. Przewodnik survivalowy. Chemigrafia, 2004, s. 210.
↑ M. Lityńska-Zając, Chwasty w uprawach roślinnych w pradziejach i średniowieczu, IAiE PAN, Kraków 2005, s.303
↑ Gatunki obce w Polsce. IOP PAN. [dostęp 2008-05-05].
↑ W. Kulesza: Klucz do oznaczania drzew i krzewów. Warszawa: PWRiL, 1955.

Bibliografia

Jakub Mowszowicz: Krajowe chwasty polne i ogrodowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1986. ISBN 83-09-00771-X.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).

[3] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland – a chekclist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[Mowszowicz79-4] Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 289. ISBN 83-01-00129-1.

[5] Łukasz Łuczaj: Dzikie rośliny jadalne Polski. Przewodnik survivalowy. Chemigrafia, 2004, s. 210.

[6] M. Lityńska-Zając, Chwasty w uprawach roślinnych w pradziejach i średniowieczu, IAiE PAN, Kraków 2005, s.303

[7] Gatunki obce w Polsce. IOP PAN. [dostęp 2008-05-05].

[8] W. Kulesza: Klucz do oznaczania drzew i krzewów. Warszawa: PWRiL, 1955.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]