Tłustomosty – Wikipedia, wolna encyklopedia
wieś | |
Kościół św. Jana Chrzciciela | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Strefa numeracyjna | 77 |
Kod pocztowy | 47-480[2] |
Tablice rejestracyjne | OGL |
SIMC | 0491140 |
Położenie na mapie gminy Baborów | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa opolskiego | |
Położenie na mapie powiatu głubczyckiego | |
50°06′45″N 18°03′26″E/50,112500 18,057222[1] |
Tłustomosty (niem. Stolzmütz, cz. Tlustomosty[3]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie głubczyckim, w gminie Baborów, na prawym, południowym brzegu Psiny.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Miejscowość została zanotowana w roku 1270 w zlatynizowanej formie jako Tluztemoz, 1457 Tlustomost, 1519 Tlustomosk. Nazwa miejscowości wywodzi się z języka polskiego i składa się z dwóch członów tłusty oraz most i oznacza dosłownie "tłuste, śliskie mosty"[4][5]. Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako najstarszą nazwę miejscowości wymienia Tlusto most podając jej znaczenie "Schlupfrige, gefahrlische Brucke" czyli w języku polskim "śliski, niebezpieczny most"[4]. Nazwa wsi została później fonetycznie zgermanizowana na Stolzmütz[4] i utraciła swoje pierwotne znaczenie.
W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie prowincji śląskiej wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod nazwami niemiecką Stolmutz oraz zniekształconą, polską Tłutomost[6].
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0491096 | Langowo | kolonia (do 2023 r.) |
0491156 | Rogów | przysiółek |
Historia
[edytuj | edytuj kod]Historycznie miejscowość leży na tzw. polskich Morawach, czyli na obszarze dawnej diecezji ołomunieckiej. Pierwotnie należała do Margrabstwa Moraw, nawet po wydzieleniu z niego w 1269 księstwa opawskiego, które to co najmniej od końca XV wieku było już uważane za część Górnego Śląska, jednak po raz pierwszy wzmiankowana w 1270 miejscowość pozostała częścią Moraw jako część kietrzańskiej enklawy na Śląsku[9].
Po wojnach śląskich znalazła się w granicach Prus i powiatu głubczyckiego. Pomimo przynależności do morawskojęzycznej (archi)diecezji ołomunieckiej mieszkańcy posługiwali się polsko-śląskim dialektem sułkowskim, w przeciwieństwie do pobliskiego laskojęzycznego Baborowa, np. w 1910 stanowili oni 80% mieszkańców[3]. Pomimo tego identyfikowali się oni jako Morawcy. W granicach Polski od końca II wojny światowej. Po drugiej wojnie światowej Morawców uznano za ludność polską i pozwolono im pozostać. Po 1956 nastąpiła fala emigracji do Niemiec[3].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Znajduje się tu figura św. Jana Nepomucena.
Znajduje się tu kościół i cmentarz, wybudowany w 1925 przez urodzonego w Tłustomostach biskupa sufragana Josefa Martina Nathana, Nieczynna szkoła podstawowa, nieczynny sklep, nieczynna stacja kolejowa.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 139606
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1291 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b c Mariusz Kowalski. Morawianie (Morawcy) w Polsce. „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”. 5, s. 115-131, 2016.
- ↑ a b c Heinrich Adamy , Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 87, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Stanisław Drzażdżyński, "Nazwy topograficzne. Słowiańskie nazwy miejscowości na Szląsku Pruskim. Powiat Głubczycki", "Wisła" tom XI 1897, str. 130.
- ↑ Knie 1830 ↓, s. 757.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Mapa kietrzańskiej enklawy morawskiej
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Johann Georg Knie, Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865 (niem.).