French
DeutschTadeusz Skwarczyński (kapitan) – Wikipedia, wolna encyklopedia
 kapitan administracji | |
| Data i miejsce urodzenia | 14 października 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | wiosna 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1914–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | 1 Pułk Artylerii Polowej Legionów |
| Stanowiska | dowódca baterii |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
   | |
.png){kind=small}
Tadeusz Marian Kalikst Skwarczyński (ur. 14 października 1895 w Rajtarowicach, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – kapitan administracji (artylerii) Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 14 października 1895 w Rajtarowicach, w rodzinie Michała i Wandy z Czekańskich[1]. Podczas I wojny światowej był żołnierzem Legionów Polskich. U kresu wojny pod koniec 1918 wstąpił do Wojska Polskiego, a w 1919 został awansowany do stopnia podporucznika. Brał udział w wojnie polsko-bolszewicka 1918–1920 w szeregach 1 pułku artylerii lekkiej Legionów i 201 pułku artylerii polowej (obrona Warszawy). W połowie 1921 uczestniczył w III powstaniu śląskim[1]. Został awansowany do stopnia porucznika, a następnie kapitana ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923. W późniejszym czasie służył w 24 pułku artylerii lekkiej stacjonującym w garnizonie Jarosław, na stanowisku dowódcy baterii[1], a w marcu 1939 oficera mobilizacyjnego[2]. W międzyczasie został przeniesiony do korpusu oficerów administracji, grupa administracyjna[3].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 – po agresji ZSRR na Polskę – w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej i przebywał w obozie w Starobielsku[1]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[1], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[4]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 2963[1].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Niepodległości (16 września 1931)[5]
- Krzyż Walecznych (1921)[6]
- Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1935)[7][8]
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło – decyzją nr 439/MON[9] – mianował go pośmiertnie na stopień majora[10][11]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[12][13][14].
13 kwietnia 2013 w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia” a terenie Państwowej Wyższej Szkoły Techniczno-Ekonomicznej w Jarosławiu został posadzony Dąb Pamięci honorujący Tadeusza Skwarczyńskiego[15].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 493.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 741.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 293.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 218, poz. 296 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 79)
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 65, poz. 86 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów. Nadanie Krzyża Zasługi. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 4, s. 21, 19 marca 1935.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 57 [dostęp 2024-10-12] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Pamiętają o pomordowanych w Katyniu. starostwo.jaroslaw.pl, 11 kwietnia 2013. [dostęp 2014-11-20].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM , 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.