Uczelnie i placówki naukowe w Toruniu – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł od 2024-02 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Uczelnie i placówki naukowe w Toruniu

Tablica na budynku Sądu Okręgowego upamiętniająca 400-lecie założenia Gimnazjum Akademickiego
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Adres	Toruń
Multimedia w Wikimedia Commons

Uczelnie i placówki naukowe w Toruniu – szkolnictwo wyższe i instytucje naukowo-badawcze w Toruniu.

Pierwszą uczelnią wyższą w Toruniu było Toruńskie Gimnazjum Akademickie, założone w 1568 roku przy ulicy Piekary. Było jedną z pierwszych uczelni wyższych w północnej Polsce. Gimnazjum Akademickie było prekursorem życia naukowego i kulturalnego (m.in. stworzyło pierwsze muzeum w 1594 roku) oraz promieniowało na cały region. Dzięki staraniom burmistrza Heinricha Strobanda uzyskało w 1594 roku dobre warunki pracy dydaktycznej i naukowej. Wśród jego profesorów w XVII i XVIII wieku znajdowali się zasłużeni badacze historii Polski i Prus, autorzy podręczników i rozpraw z różnych dziedzin wiedzy humanistycznej, współpracownicy czasopism naukowych^{[potrzebny przypis]}.

O powołanie uniwersytetu w nowoczesnej formie zabiegano od XIX wieku. W czasie rozbiorów rządy pruskie planowały stworzyć Uniwersytet Teologiczny, m.in. z prawem i ekonomią, do czego jednak nie doszło.

W okresie międzywojennym władze Torunia również zabiegały o stworzenie uniwersytetu. Wkrótce po przyłączeniu Pomorza Nadwiślańskiego do odrodzonej Rzeczypospolitej w 1920 roku rozpoczął się nowy etap starań o uniwersytet. Jeszcze przed 1920 Naczelna Rada Ludowa rozważała projekt utworzenia na ziemiach polskich zaboru pruskiego uniwersytetu w Gdańsku lub w Toruniu. Jednak rozwój sytuacji politycznej oraz niepewna przyszłość Pomorza skłoniły Komisariat NRL do zaakceptowania w grudniu 1918 roku wcześniejszej uchwały Sejmu Dzielnicowego i powołaniu szkoły wyższej w Poznaniu.

W Toruniu w 1920 roku pierwsze deklaracje utworzenia uniwersytetu wysunęła w listopadzie Narodowa Partia Robotnicza, obierając za patrona uczelni Mikołaja Kopernika. W tym celu powołano m.in. Instytut Bałtycki (potem przeniesiony do wybudowanej Gdyni).

W tym okresie w Toruniu istniało także Konserwatorium Muzyczne przy Pomorskim Towarzystwie Muzycznym; status ten uzyskało w roku 1925. W 1939 roku wraz z wybuchem II wojny światowej Konserwatorium zostało zamknięte i już nigdy nie wznowiło działalności, po 1945 roku szkoły te były likwidowane, a w ich miejsce powoływano Akademie Muzyczne, w Toruniu jednak jej nie powołano^[1].

W 1938 roku zapadła decyzja o powołaniu w Toruniu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika jako filii Uniwersytetu Poznańskiego, z początkiem 1940 roku. Decyzję przerwała jednak II wojna światowa. Dopiero w 1947 roku, a więc 2 lata po utworzeniu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, prof. Karol Górski ujawnił, iż przed wybuchem II wojny światowej uzyskano zgodę na otwarcie w Toruniu w 1940 roku zamiejscowego wydziału Uniwersytetu Poznańskiego, obejmującego katedry humanistyczne i geografię^{[potrzebny przypis]}.

W Toruniu znajduje się Uniwersytet Mikołaja Kopernika, najstarsza uczelnia publiczna w północnej Polsce. Działalność naukowo-badawczą prowadzą liczne towarzystwa i stowarzyszenia naukowe oraz społeczno-kulturalne posiadające oddziały (w większości o charakterze regionalnym) w Toruniu. Największą w regionie i jedną z najstarszych w Polsce takich instytucji jest Toruńskie Towarzystwo Naukowe, założone w 1875 roku^{[potrzebny przypis]}.

Według danych z 31 grudnia 2013 roku na ogólną liczbę 1198 osób kształcących się w regionie, 763 pobierało naukę w Toruniu (na całym Uniwersytecie Mikołaja Kopernika było to 881 osób, z czego 117 na Wydziałach Collegium Medicum w Bydgoszczy)^[2].

Liczba studentów na przestrzeni lat^{[potrzebny przypis]}:

Toruń to jedyne miasto w województwie będące siedzibą oddziałów instytutów Polskiej Akademii Nauk, są to:

Nazwa	Rok zał.	Uwagi	Zdjęcie
Pracownia Słownika Polszczyzny XVI w. Instytutu Badań Literackich	1949	Dotychczas ukazało się 36 tomów Słownika polszczyzny XVI wieku. Zespół toruński ma siedzibę przy ul. Piekary 8
Zakład Astrofizyki Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika	1956	Zakład w Toruniu zajmuje się następującą tematyką: późne etapy ewolucji gwiazd, obiekty typu V838 Monocerotis, astrofizyka wysokich energii, badania promieniowania radiowego plazmy magnetosferycznej. Uczestniczy także w projektach międzynarodowych Southern African Large Telescope, Herschel Space Obserwatory oraz International Gamma Ray Laboratory
Zakład Geomorfologii i Hydrologii Niżu Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania	1953[3]	Zakład powstał jako Pracownia Mapy Geomorfologicznej i Hydrograficznej. Głównymi profilami badań są: ewolucja systemów rzeczno-jeziornych, badania i monitoring współczesnych procesów geodynamicznych, wykorzystanie narzędzi GIS w geomorfologii, badania georadarowe, rozwój strefy brzegowej sztucznych zbiorników wodnych na terenie Polski, ewolucja obiektów torfowiskowych i jeziornych
Zakład Historii Pomorza i Krajów Bałtyckich Instytutu Historii	1953	Badania koncentrują się z jednej strony na działalności edytorsko-warsztatowej, z drugiej na prowadzeniu studiów o charakterze monograficznym, opartych na nowych kwerendach źródłowych

Oprócz instytutów PAN w mieście swoją siedzibę mają liczne instytucje badawczo-rozwojowe podlegające odpowiednim ministerstwom, są to:

• Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników – Ministerstwo Gospodarki^{[potrzebny przypis]}
• Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Urządzeń Sterowania Napędów w Toruniu – Ministerstwo Gospodarki^{[potrzebny przypis]}
• Centralne Laboratorium Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi^{[potrzebny przypis]}
• Instytut Ochrony Roślin. Terenowa Stacja Doświadczalna^[4] – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi^{[potrzebny przypis]}
• Regionalna Stacja Hydrologiczno-Meteorologiczna^[5] – Ministerstwo Środowiska^{[potrzebny przypis]}
• Narodowy Instytut Dziedzictwa – Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego^{[potrzebny przypis]}