Uszyce – Wikipedia, wolna encyklopedia

Uszyce

wieś
Kościół Wniebowzięcia NMP w Uszycach
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	oleski
Gmina	Gorzów Śląski
Liczba ludności (2011)	860
Strefa numeracyjna	34
Kod pocztowy	46-310[2]
Tablice rejestracyjne	OOL
SIMC	0132090
Położenie na mapie gminy Gorzów Śląski Uszyce
Położenie na mapie Polski Uszyce
Położenie na mapie województwa opolskiego Uszyce
Położenie na mapie powiatu oleskiego Uszyce
51°06′38″N 18°20′44″E/51,110556 18,345556[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Uszyce (niem. Uschütz^[3], w latach 1936-1946 Wittenau^[4][5]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie oleskim, w gminie Gorzów Śląski.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa częstochowskiego.

Uszyce są największą miejscowością w gminie^[6]. Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 487 relacji Byczyna – Olesno.

Według niemieckiego nauczyciela Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości wywodzi się od polskiej nazwy części ciała – „ucha”^[7]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako najwcześniejszą nazwę wymienia ją w obecnej polskiej formie – „Uszyce” podając jej znaczenie „Ohrdorf” czyli po polsku „Wieś ucha”^[7]. Niemcy fonetycznie zgermanizowali nazwę na Uschütz w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie.

Ze względu na polskie pochodzenie nazwy 29 lipca 1936 r. w miejsce zgermanizowanej nazwy Uschütz nazistowska administracja III Rzeszy wprowadziła nową, całkowicie niemiecką nazwę Wittenau^[4]. 12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Uszyce^[5].

W 1910 roku 1008 mieszkańców mówiło w języku polskim, 24 w językach polskim i niemieckim, natomiast 369 osób posługiwało się jedynie językiem niemieckim. W wyborach komunalnych w listopadzie 1919 roku nie wystawiono tu listy polskiej. Podczas plebiscytu w 1921 roku we wsi uprawnionych do głosowania było 1080 mieszkańców (w tym 498 emigrantów). Za Polską głosowały 93 osoby, natomiast za Niemcami 968 mieszkańców. Podczas III powstania śląskiego miejscowość 4 maja została zajęta przez miejscowych powstańców. Między 9 a 13 maja Niemcy przeprowadzali w tym rejonie regularne kontrataki, jednak nie przyniosły im one powodzenia^[8].

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[9]:

• kościół par. pw. Wniebowzięcia NMP, drewniany, z XVII w.
• zespół dworski, z XVIII-XIX w.:
  • dwór
  • park
  • mauzoleum (nie istnieje)

Inne zabytki:

• stary młyn, położony przy głównej drodze.

• Emanuel Kania – polski kompozytor i pianista, urodził się w Uszycach, 27 marca 1827 r.
• Gertrude Guillaume-Schack - niemiecka działaczka socjalistyczna i feministyczna, córka właściciela uszyckiego majątku hrabiego Schack von Wittenau, urodzona w Uszycach w 1845 r.

• Uszyce, [w:] Archiwum wycinków prasowych, Instytut Śląski [dostęp 2021-02-15] .
• Uszyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 862 .