Wielka Czernica – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wielka Czernica
Вялікая Чэрніца
	; Dwór przed 1918 rokiem
Państwo	Białoruś
Obwód	witebski
Rejon	witebski
Sielsowiet	Szapieczyna
Populacja (2009); • liczba ludności	; 32
	Położenie na mapie obwodu witebskiego Wielka Czernica
	Położenie na mapie Białorusi Wielka Czernica
	55°01′08,1″N 30°06′36,9″E/55,018917 30,110250
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wielka Czernica (biał. Вялікая Чэрніца; ros. Большая Черница) – wieś na Białorusi, w rejonie witebskim obwodu witebskiego, około 19 km na południe od Witebska.

Wieś magnacka położona była w końcu XVIII wieku w powiecie witebskim województwa witebskiego^[2].

Historia

Po I rozbiorze Polski w 1772 roku Wielka Czernica, wcześniej należąca do województwa witebskiego Rzeczypospolitej, znalazła się na terenie powiatu sieńskiego guberni witebskiej Imperium Rosyjskiego^[3].

Na przełomie XVIII i XIX wieku Wielka Czernica należała do Eleonory z Sielickich Łuskiny, wdowy po Wincentym Łuskinie-Zaranowskim, szambelanie dworu królewskiego. Po niej właścicielką majątku stała się jej siostrzenica, Adela Staniszewska, której osiemdziesięcioletni mąż popełnił samobójstwo w 1863 roku na wieść o rozstrzelaniu jego syna Michała, powstańca styczniowego. Drugi ich syn, Antoni, zmarł w drodze na zesłanie na Sybir. Czernicę objął najstarszy z braci, Stanisław. Jego syn, Michał był ostatnim właścicielem Wielkiej Czernicy^[4].

Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Wielka Czernica znalazła się na terenie ZSRR. Od 1991 roku znajduje się na terenie Republiki Białorusi^[5].

Dawny dwór

Eleonora Łuskina wzniosła tu na przełomie XVIII i XIX wieku drewniany dwór. Dom był posadowiony na zboczu, w związku z czym jego elewacja ogrodowa była znacznie wyższa niż frontowa. Był to prostokątny budynek, od frontu parterowy, z pięterkiem w części środkowej, zaledwie siedmioosiowy, o bardzo wydatnym portyku ze zwieńczonym tympanonem - trójkątnym szczytem wspartym na czterech parach kolumn. Od strony ogrodu przy środkowej części tam piętrowej elewacji znajdował się taras wsparty na czterech słupach, ze schodami schodzącymi do ogrodu. Dom przykryty był czterospadowym dachem^[4]. Dom został zniszczony po 1918 roku^[4]^[5].

Majątek w Wielkiej Czernicy był opisany w książce Memento kresowe Antoniego Urbańskiego w 1929 r. str. 115 oraz w 1. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego^[4].

Przypisy

↑ Liczby ludności miejscowości obwodu witebskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 84.
↑ Czernica (znaczenie 3.), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 369 .
↑ ^a ^b ^c ^d RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 1: Województwa mińskie, mścisławskie, połockie, witebskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 300, ISBN 83-04-03713-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .
↑ ^a ^b Wielka Czernica na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-05-16].

[spis-1] Liczby ludności miejscowości obwodu witebskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).

[2] Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 84.

[S151-3] Czernica (znaczenie 3.), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 369 .

[RA-4] RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 1: Województwa mińskie, mścisławskie, połockie, witebskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 300, ISBN 83-04-03713-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .

[R-5] Wielka Czernica na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-05-16].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]