French
DeutschWiktor Karczewski – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
 kapitan pilot | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 6 października 1923 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1915–1923 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | 12 eskadra wywiadowcza, |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
   | |
.svg){kind=small}
Wiktor Adam Karczewski (ur. 17 listopada 1895 w Chełmcach, zm. 6 października 1923 w Zatoce Puckiej) – kapitan obserwator Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie Adama i Salomei z Zielińskich[1]. Ukończył szkołę rolniczą w Szamotułach. 16 czerwca 1915 został powołany do służby w armii niemieckiej i przydzielony do 2 batalionu saperów w Szczecinie. W listopadzie tego roku, po przeszkoleniu, został wysłany na front zachodni, do 248. kompanii saperów. Na przełomie 1917 i 1918 został przydzielony do lotnictwa niemieckiego, gdzie do końca działań wojennych przechodził szkolenia w Hable, Toruniu i Asch jako obserwator lotniczy[2].
Po zakończeniu działań wojennych powrócił do Polski w końcu 1918. 5 stycznia 1919 przyjęty został do Armii Wielkopolskiej. Po miesięcznej służbie w piechocie został przeniesiony do lotnictwa i 17 lutego przydzielony do 1 eskadry wielkopolskiej. W marcu wyruszył na front w okolice Przemyśla. 10 maja, w załodze z plut. pil. Kazimierzem Burzyńskim, zbombardował dworzec kolejowy Szczerzec oraz wykonał 12 zdjęć ukraińskich okopów[3].
19 września, w załodze z por. pil. Teofilem Krzywikiem, zbombardował dworzec w Żłobinie. Na skutek ich ataku udało się zablokować linie kolejowe w tym rejonie[4]. 27 września 1919, również w załodze z por. pil. Teofilem Krzywikiem, został zestrzelony i zmuszony do lądowania na terenie opanowanym przez Rosjan. Po wymontowaniu karabinu, ostrzeliwując się nim dociera do polskich pozycji. Po zorganizowaniu patrolu wyruszył w celu odzyskania samolotu, który jednak okazał się zniszczony. Wymontowano tylko silnik i zbiornik paliwa, odzyskane części udało się przetransportować na stronę polską[5]. 15 grudnia po raz drugi zmuszony był do lądowania na terytorium wroga. Udało mu się uciec i ponownie przedrzeć do polskich pozycji. Kosztowało go to odmrożenie i amputację palców u nóg. Za odwagę i nieustępliwość w walce z bolszewikami został odznaczony Krzyżem Srebrnym Virtuti Militari[2].
3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 69. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych[6]. 1 września 1922 przeniesiony został z 1 do 3 pułku lotniczego w Poznaniu z równoczesnym przydziałem do Oficerskiej Szkoły Obserwatorów Lotniczych w Toruniu w charakterze wykładowcy[7][a]. W 1923 pełnił służbę w Morskim dywizjonie lotniczym w Pucku[b]. 6 października 1923 podczas lotu nad Zatoką Pucką kadłub jednego z testowanych samolotów Macchi M.9 przełamał się na pół i spadł do morza. W wyniku tej katastrofy zginęła załoga samolotu: kpt. obs. Wiktor Karczewski i por. pil. Ludwik Patalas[8].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]Za swą służbę został odznaczony[9]:
- Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari nr 3022
- Krzyżem Walecznych[10]
- Polową Odznaką Obserwatora – pośmiertnie 11 listopada 1928 roku „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918-1920”[11]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 28 z 19.08.1922 r.Ku Czci (...) s. 330 podają, że na stanowisko wykładowcy w OSOL wyznaczony został 14 czerwca 1922 r.
- ↑ Andrzej Morgała, Samoloty (...) s. 20 stwierdził, że kpt. obs. Karczewski przybył do Pucka w październiku 1923 jako zastępca komendanta Oficerskiej Szkoły Obserwatorów Lotniczych w celu przeprowadzenia lotów doświadczalnych w ramach koncepcji wykorzystania Zatoki Puckiej jako morskiego poligonu lotniczego oraz zorganizowania w Pucku szkoły obserwatorów lotniczych i szkoły strzelania i bombardowania.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Polak (red.) 1991 ↓, s. 62.
- ↑ a b Zieliński, Wójcik 2005 ↓, s. 184.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 41.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 95.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 96.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 246.
- ↑ Grochowska, Kos-Dąbrowska 2010 ↓, s. 57.
- ↑ Popiel 1987 ↓, s. 85.
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 243, 244, 249.
- ↑ Polak (red.) 1991 ↓, s. 63.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 437.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Joanna Grochowska, Barbara Kos-Dąbrowska: W cieniu puckich hydroplanów. Gdańsk: Maszoperia Literacka, 2010. ISBN 978-83-62129-20-1. OCLC 751015686.
- Marian Romeyko: Ku Czci Poległych Lotników Księga Pamiątkowa. Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika Poległych Lotników, 1933. (pol.).
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918 – 1939. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4. (ang.).
- Andrzej Morgała: Samoloty w polskim lotnictwie morskim. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985, seria: Biblioteczka Skrzydlatej Polski tom 27. ISBN 83-206-0478-8. (pol.).
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. I: Początki, organizacja, personel i sprzęt. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. II: Walka i demobilizacja. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
- Adam Popiel: Pamięci poległych lotników 1933-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1987. ISBN 83-206-0613-6. OCLC 830209772.
- Józef Zieliński, Waldemar Wójcik: Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari: 1919–1920. T. 1: Wojna polsko-bolszewicka 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005. ISBN 83-7441-243-7. OCLC 749442378.