Wilhelm Fryś – Wikipedia, wolna encyklopedia
pułkownik korpusu kontrolerów | |
Data i miejsce urodzenia | 27 maja 1867 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 18 grudnia 1923 |
Przebieg służby | |
Lata służby | do 1923 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Stanowiska | dowódca pułku piechoty |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Wilhelm Fryś (ur. 27 maja 1869 w Andrychowie, zm. 18 grudnia 1923 w Warszawie) – pułkownik korpusu kontrolerów Wojska Polskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 27 maja 1869 w Andrychowie, w ówczesnym powiecie wadowickim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Piotra (1833–1901), z zawodu kuśnierza, potem piekarza[1] i Agnieszki z Gieruszczaków. Miał czterech braci, wśród nich: Franciszka (1865–1942), piekarza i Rudolfa Fryszowskiego (1889–1953), majora Wojska Polskiego, artystę malarza i cztery siostry[2].
W 1890 zakończył naukę i zdał maturę w c. k. Gimnazjum w Wadowicach. W latach 1890–1891 jako jednoroczny ochotnik odbył obowiązkową służbę wojskową w Galicyjskim Pułku Piechoty Nr 56 w Krakowie. Po zakończeniu służby wojskowej przez pięć semestrów studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W międzyczasie został mianowany na stopień podporucznika ze starszeństwem z 1 stycznia 1892 w korpusie oficerów rezerwy piechoty i przydzielony w rezerwie do Galicyjskiego Pułku Piechoty Nr 55 we Lwowie[3][4].
W maju 1894 przerwał studia i rozpoczął zawodową służbę wojskową w cesarsko-królewskiej Obronie Krajowej. Został przemianowany na oficera zawodowego w stopniu podporucznika ze starszeństwem z 1 listopada 1894 i wcielony do 16 Pułku Piechoty Obrony Krajowej w Krakowie[5]. Na stopień porucznika został awansowany ze starszeństwem z 1 maja 1897[6], a na stopień kapitana 2. klasy ze starszeństwem z 1 listopada 1906[7]. W 1912 został przeniesiony do 20 Pułku Piechoty Obrony Krajowej w Stanisławowie[8][9]. W szeregach tego pułku (w 1917 przemianowanym na Pułk Strzelców Nr 20) walczył na froncie rosyjskim I wojny światowej. W październiku 1914 jako dowódca batalionu został ciężko ranny. Na stopień majora został awansowany ze starszeństwem z 1 maja 1915[10], a na stopień podpułkownika ze starszeństwem z 1 sierpnia 1917[11].
1 listopada 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego i przydzielony do Komendy Pułku Piechoty Ziemi Bocheńskiej Nr 15[12]. Od 1 stycznia do 31 maja 1919 był organizatorem i pierwszym dowódcą 15 Pułku Piechoty[13]. W czerwcu 1919 pełniąc funkcję prezesa Komisji do odbioru majątku po Krajowej Komisji Opieki nad Inwalidami przejął majątek pod zarząd wojskowy. 3 lipca 1919 został przydzielony do Sekcji Ekonomiczno-Kontrolnej Dowództwa Okręgu Generalnego „Kraków” i mianowany dowódcą Zakładu Umundurowania WP w Krakowie. 11 czerwca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu podpułkownika, w piechocie, w „grupie byłej armii austriacko-węgierskiej”. 15 listopada 1920 został przydzielony do Sekcji Kontroli Faktycznej Oddziału IV Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie, w charakterze kontrolera wojskowego. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w Oddziale IV Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych, a jego oddziałem macierzystym był wówczas 10 Pułk Piechoty w Łowiczu[14].
3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 6. lokatą w korpusie oficerów kontrolerów. Wówczas jego oddziałem macierzystym była Wojskowa Kontrola Generalna[15]. Następnie pełnił służbę na stanowisku szefa Grupy VI Korpusu Kontrolerów do spraw umundurowania i zakwaterowania[16]. „Pomimo tego, że był inwalidą wojennym energię życiową zachował do ostatniej chwili życia. Na zajmowanych stanowiskach przez niezmordowaną pracę oraz fachową wiedzę położył duże zasługi w dziedzinie ulepszenia gospodarki i administracji wojskowej”[17].
Zmarł 18 grudnia 1923 w Szpitalu Ujazdowskim w Warszawie[18]. W piątek 21 grudnia 1923, w Głównej Kaplicy Szpitala Ujazdowskiego przy ulicy Pięknej, odbyło się nabożeństwo żałobne po czym zwłoki zostały przetransportowane na Dworzec Główny[19]. Został pochowany w Andrychowie[1].
Wilhelm Fryś w 1901 ożenił się z Zofią Kloss. Małżeństwo było bezdzietne[1].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- W czasie służby w cesarsko-królewskiej Obronie Krajowej otrzymał:
- Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną i mieczami (1916),
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej na czerwonej wstążce,
- Brązowy Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii,
- Krzyż Jubileuszowy Wojskowy,
- Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913[20].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Andrzej Fryś. O tym, jak Frysiowie w Wadowickim Gimnazjum nauki pobierali. „Przegląd Historyczno-Kulturalny „Wadoviana””. Tom XLVI (nr 19), s. 198–205, 2016. Wadowice: Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity. ISSN 1505-0181. [dostęp 2021-07-25].
- ↑ Andrzej Fryś. Mjr Rudolf Fryszowski - Obrońca Polskiego Wybrzeża z andrychowskim rodowodem. „Przegląd Historyczno-Kulturalny „Wadoviana””. nr 13, s. 227–237, 2010. Wadowice: Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity. [dostęp 2021-07-25].
- ↑ Schematismus 1892 ↓, s. 303, 419.
- ↑ Schematismus 1894 ↓, s. 304, 439.
- ↑ Schematismus 1895 ↓, s. 89, 279.
- ↑ Schematismus 1898 ↓, s. 91, 311.
- ↑ Schematismus 1907 ↓, s. 134, 277.
- ↑ Schematismus 1913 ↓, s. 144. 306.
- ↑ Schematismus 1914 ↓, s. 263.
- ↑ Ranglisten 1916 ↓, s. 18.
- ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 53, 292.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 18 z 18 lutego 1919, poz. 598.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 41 z 12 kwietnia 1919, poz. 1297.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 49, 621.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 297.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 28, 1069.
- ↑ Polska Zbrojna Nr 348 z 21 grudnia 1923, s. 5.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 stycznia 1924, s. 31.
- ↑ Polska Zbrojna Nr 347 z 20 grudnia 1923, s. 4, nekrolog śp. płk. KK Wilhelma Frysia.
- ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 53.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1892. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1892. (niem.).
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1894. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1894. (niem.).
- Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1895. Wiedeń: luty 1895. (niem.).
- Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1898. Wiedeń: styczeń 1898. (niem.).
- Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrathe Vertretenen Königreiche une Länder für 1907. Wiedeń: styczeń 1907. (niem.).
- Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrat Vertretenen Königreiche une Länder für 1913. Wiedeń: styczeń 1913. (niem.).
- Schematismus der k.k. Landwehr und der k.k. Gendarmerie der im Reichsrat Vertretenen Königreiche une Länder für 1914. Wiedeń: styczeń 1914. (niem.).
- Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1916. Wiedeń: 1916.
- Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1918. Wiedeń: 1918.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.