Wnioskowania prawnicze – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wnioskowania prawnicze – w ich przypadku wyprowadza się obowiązywanie jednych norm prawnych z obowiązywania innych norm prawnych. Służą one do wypełniania luk w prawie, zwłaszcza luk extra legem^[1].

Inne używane na nie określenia to wykładnia logiczna albo wykładnia uzupełniająca (konsekwencyjnie lub kreująco) albo reguły inferencyjne (inferencji) albo logiczne rozwijanie norm. Niekiedy zalicza się je również – razem z regułami kolizyjnymi i dyrektywami wykładni – do tzw. wykładni prawa sensu largo lub tzw. reguł egzegezy^[1].

Reguły wnioskowań prawniczych

1. Argumentum a contrario – niestosowanie obowiązującej normy prawnej do sytuacji, do których nie odnosi się ona wprost
2. Argumentum a simile – zastosowanie normy prawnej do sytuacji nieregulowanej przez obowiązujące normy prawne – przepisów regulujących podobne sytuacje
3. Wnioskowania instrumentalne - zwłaszcza reguły instrumentalnego zakazu i nakazu (rozumowanie z celu na środki)
4. Argumentum a fortiori:

• a minori ad maius – wnioskowanie z mniejszego na większe (komu nie wolno mniej, temu tym bardziej nie wolno więcej)
• a maiori ad minus – wnioskowanie z większego na mniejsze (komu wolno więcej, temu tym bardziej wolno mniej)^[2]

W nauce prawa przyjmuje się, że z wnioskowań prawniczych wolno korzystać z reguły dopiero wtedy, gdy skorzystanie z wykładni (sensu stricto) jest niewystarczające^[3].

• wykładnia prawa
• reguły kolizyjne
• luka w prawie
• analogia
• analogia (metoda stosowania prawa)
• indukcja prawnicza
• wnioskowania aksjologiczne
• reguła domniemanych kompetencji

• Maciej Koszowski, Dwadzieścia osiem wykładów ze wstępu do prawoznawstwa, Wydawnictwo CM, Warszawa 2019, ISBN 978-83-66704-82-4.