Wolna Szkoła Wojskowa – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wolna Szkoła Wojskowa
	Historia
Państwo	Królestwo Polskie
Sformowanie	2 września 1914
Rozformowanie	20 czerwca 1915
Nazwa wyróżniająca	nie posiadała
Patron	nie posiadała
	Tradycje
Święto	nie obchodziła
Nadanie sztandaru	nie posiadała
	Dowódcy
Pierwszy	Konrad Libicki
	Organizacja
Dyslokacja	Warszawa

Wolna Szkoła Wojskowa – tajna szkoła wojskowa działająca w Warszawie i Kijowie^[1] w pierwszym roku I wojny światowej.

Wolna Szkoła Wojskowa została zorganizowana przez środowiska patriotycznej młodzieży skupionej w Organizacji Młodzieży Narodowej i organizacjach strzeleckich. Działała w okresie od 2 września 1914 roku do 20 czerwca 1915 roku.

Inicjatywę powołania Szkoły poparł komendant Okręgu Warszawskiego Polskiej Organizacji Wojskowej Tadeusz Józef Żuliński. Komendantem szkoły został Konrad Libicki, członek Komendy POW, a jego zastępcą był Wacław Jędrzejewicz. Libicki był absolwentem Oficerskiej Szkoły Strzeleckiej prowadzonej w Paryżu przez pułkownika Legii Cudzoziemskiej, Władysława Jagniątkowskiego^[2].

Głównym celem Szkoły było przygotowywanie ochotników do wstąpienia w szeregi Legionów, a konkretnie do I Brygady dowodzonej przez Józefa Piłsudskiego^[2].

Szkoła prowadziła szkolenia żołnierskie, podoficerskie i oficerskie. Jednocześnie jej słuchacze realizowali wiele zadań wywiadowczych polegających na śledzeniu ruchów wojsk rosyjskich^[3] oraz gromadzili broń. Słuchaczy szkoły początkowo zapoznawano z niektórymi postanowieniami „Deklaracji POW”, mówiącymi o obowiązkach konspiratora. Następnie przydzielano do najniższej komórki organizacyjnej, jaką była sekcja. Zajęcia prowadzono według wzorów stosowanych w galicyjskich organizacjach strzeleckich. Wykłady obejmowały strukturę armii walczących na froncie wschodnim, regulaminy musztry, walki, służby polowej i wewnętrznej oraz terenoznawstwo, łączność, saperstwo i sygnalizację. Duży nacisk kładziono na znajomość różnych typów broni używanych na froncie. Wykłady odbywały się w budynku przy ul. Brackiej 11, a ćwiczenia – w sali gimnastycznej gimnazjum gen. Chrzanowskiego przy ul. Smolnej 30. Prowadzono trzy rodzaje kursów:

żołnierski, trwający dwa miesiące i zakończony egzaminem na podoficera;
podoficerski, trwający cztery miesiące i zakończony egzaminem na oficera;
oficerski, o charakterze samokształceniowym^[2].

Ponadto prowadzono ćwiczenia polowe organizowane poza Warszawą, głównie wiosną 1915 roku. Wczesnym latem tego roku Komenda POW zorganizowała obóz szkoleniowy we wsi Wiśniewo. Oficjalnie był to młodzieżowy obóz wypoczynkowy, połączony z pracą w sadach wiśniowych. Komendantem obozu był Wacław Jędrzejewicz^[2].

Wykładali w niej między innymi Wacław Vorbrodt, Stanisław Antoniewski, Józef Kurowski i Stanisław Janikowski^[4].

Szkoła zaprzestała działalności 20 czerwca 1915 roku. Po wejściu do Warszawy wojsk niemieckich 5 sierpnia 1915 roku słuchacze Szkoły zostali zmobilizowani i zasilili Batalion Warszawski POW.

Szkolenie wojskowe przeszło w niej 317 osób^[2] (według innego źródła^[1] – 210 osób w Warszawie i 50 w Kijowie), a wśród nich Tadeusz Gutowski, Eugeniusz Olejniczakowski, Piotr Olewiński, Julian Piasecki, Ryszard Sikorski i Ignacy Wądołkowski.

Przypisy

↑ ^a ^b AlicjaA. Bełcikowska AlicjaA., Zarys dziejów POW, Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1939 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ZbigniewZ. Osiński ZbigniewZ., Janusz Jędrzejewicz – piłsudczyk i reformator edukacji (1885–1951), Lublin: Wydawnictwo UMCS w Lublinie, 2008, ISBN 978-83-227-2704-1 .
↑ JerzyJ. Gaul JerzyJ., Służba wywiadowcza w Polskiej Organizacji Wojskowej (1914–1918), „Przegląd Historyczny” (86 (2)), 1995, s. 179–188 .
↑ MałgorzataM. Wiśniewska MałgorzataM., Edukacja wojskowa strzelców w Legionach Polskich i Polskiej Organizacji Wojskowej (1910–1918), „Bellona” (2 (681)), Warszawa 2015, s. 177, ISSN 1897-7065 .

Bibliografia

WacławW. Jędrzejewicz WacławW., Wolna Szkoła Wojskowa, „Niepodległość”, 10, 1976, s. 18 .

[ZD-1] AlicjaA. Bełcikowska AlicjaA., Zarys dziejów POW, Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1939 .

[JJ-2] ZbigniewZ. Osiński ZbigniewZ., Janusz Jędrzejewicz – piłsudczyk i reformator edukacji (1885–1951), Lublin: Wydawnictwo UMCS w Lublinie, 2008, ISBN 978-83-227-2704-1 .

[JG-3] JerzyJ. Gaul JerzyJ., Służba wywiadowcza w Polskiej Organizacji Wojskowej (1914–1918), „Przegląd Historyczny” (86 (2)), 1995, s. 179–188 .

[ED-4] MałgorzataM. Wiśniewska MałgorzataM., Edukacja wojskowa strzelców w Legionach Polskich i Polskiej Organizacji Wojskowej (1910–1918), „Bellona” (2 (681)), Warszawa 2015, s. 177, ISSN 1897-7065 .

[1]

[2]

[3]

[4]