Wydział Archiwów Państwowych – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wydział Archiwów Państwowych – jednostka organizacyjna Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, która w latach 1919–1939 zarządzała archiwami państwowymi w Polsce.

W ramach Departamentu Spraw Politycznych Tymczasowej Rady Stanu od kwietnia 1917 r. funkcjonowała Komisja Archiwalna, która na początku 1918 r. przekształciła się w Wydział Archiwów Państwowych w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Wydział doprowadził do wydania 31 lipca 1918 r. reskryptu Rady Regencyjnej „O organizacji archiwów państwowych i opiece nad archiwaliami”. Powtórzeniem jego treści był dekret z 7 lutego 1919 r. o organizacji archiwów państwowych i opiece nad archiwaliami, podpisany przez Józefa Piłsudskiego. Zgodnie z dekretem z 7 lutego 1919 r.^[1] zwierzchnikiem archiwów państwowych został minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego, któremu podporządkowano Wydział.

Po II wojnie światowej zachowano tę strukturę, tworząc w 1945 roku Wydział Archiwów Państwowych w Ministerstwie Oświaty. Na tej bazie w marcu 1951 roku powołano Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych.

Do zakresu działania Wydziału należało:

• zarząd archiwów państwowych,
• opieka techniczno-naukowa nad archiwami i zbiorami archiwalnymi,
• ratowanie archiwaliów oraz udzielanie rad i pomocy w zakresie archiwaliów, które znajdowały się w rękach prywatnych,
• rewindykacja zbiorów archiwalnych stanowiących własność państwa polskiego.

Na czele Wydziału stał naczelnik, a od 1925 r. naczelny dyrektor archiwów państwowych.

Wydziałem kierowali kolejno:

• Stefan Ehrenkreutz (1917–1919)
• Józef Paczkowski (1919–1926)
• Stanisław Ptaszycki (1926–1931)
• Witold Suchodolski (1931–1939, 1945–1949)

• I. Mamczak-Gadkowska „Archiwa państwowe w II Rzeczypospolitej”, Poznań 2006