Ten artykuł dotyczy dawnej ligi piłkarskiej w ZSRR. Zobacz też: Wyższa Liga – ujednoznacznienie. Wyższa liga ZSRR (ros. Высшая лига СССР , ukr. Вища ліга СРСР , biał. Вышэйшая ліга СССР ) – najwyższa klasa rozgrywek o Mistrzostwo Związku Radzieckiego w piłce nożnej . W latach 20. i 30. o tytuł mistrzowski grały drużyny miast i republik. Mistrzostwa klubów były rozgrywane od 1936 do końca istnienia ZSRR w 1991. System rozgrywek zmieniał się na przestrzeni lat. Najczęściej turnieje o Mistrzostwo ZSRR toczyły się w formie rozgrywek ligowych (mecz i rewanż) w systemie wiosna-jesień.
W czasie istnienia ligi zmieniała się także jej nazwa. Nazwę Wysszaja Liga nadano jej w sezonie 1971. W latach 1936–1941 nosiła nazwę Grupa A , w 1945-1949 Pierwaja grupa SSSR , w latach 1950-1962 Klasa A SSRR (w niektórych sezonach także Klasa A1 lub Klasa A. Grupa 1 ), w 1963-1969 Pierwaja grupa A SSSR , a w 1970 Wysszaja Grupa A .
Do najbardziej utytułowanych klubów ligi należały Dynamo Kijów , Spartak Moskwa i Dinamo Moskwa . Najpopularniejszymi klubami, obok wyżej wymienionych, były CSKA Moskwa i Dinamo Tbilisi . Pierwszym zespołem, który zdobył 10 mistrzostw było Dinamo Moskwa w 1963 roku, a następnie Spartak w 1979 roku. Dynamo Kijów zdobył je w 1981 roku, ale potem wyprzedził wszystkich, zajmując pierwsze miejsce w ilości zdobytych mistrzostw (13-krotnie). Postrzegana jako liga wyłącznie rosyjska, tak naprawdę była międzynarodowa [potrzebny przypis ] , podczas gdy stronę rosyjską reprezentowały głównie kluby moskiewskie.
Tylko jedenaście klubów uczestniczyło w lidze przez więcej niż 30 sezonów, a prawie połowa z nich (5) to kluby z Moskwy. Tylko Dinamo Moskwa i Dynamo Kijów brały udział we wszystkich sezonach w lidze. Wśród innych znanych klubów są SKA Rostów nad Donem (wojskowa drużyna), Zenit Leningrad i Krylja Sowietow Kujbyszew . Ukraina też była często przedstawiana przez Szachtar Donieck (klub górniczy), później bardzo udanie występował Dnipro Dniepropietrowsk . Po reorganizacji ligi w ostatnich sezonach wzrosła liczba klubów ukraińskich. Wśród klubów z innych republik ZSRR, ligę często reprezentował co najmniej jeden klub z republik bałtyckich, azjatyckich, Kaukazu lub Białorusi. Wśród towarzystw sportowych radzieckich największe sukcesy zdobyły kluby Dynamo oraz Armii (CSKA/SKA), które były również ściśle związane ze stanem agencji egzekwowania.
Sezon Mistrz Wicemistrz III miejsce Król strzelców Uwagi Grupa A mistrzostw ZSRR w piłce nożnej (ros. Группа «А» чемпионата СССР по футболу) 1936 (wiosna) 1 Dinamo Moskwa Dynamo Kijów Spartak Moskwa 6 Michaił Siemiczastny (Dinamo Moskwa ) 7 klubów, 1 runda 1936 (jesień) 1 Spartak Moskwa Dinamo Moskwa Dinamo Tbilisi 7 Gieorgij Głazkow (Spartak Moskwa ) 8 klubów, 1 runda 1937 2 Dinamo Moskwa Spartak Moskwa Dynamo Kijów 8 Boris Paiczadze (Dinamo Tbilisi ), Leonid Rumiancew (Spartak Moskwa ), Wasilij Smirnow (Dinamo Moskwa ) 9 klubów 1938 2 Spartak Moskwa CDKA Moskwa Mietałłurg Moskwa 20 Makar Honczarenko (Dynamo Kijów ) 26 klubów, 1 runda 1939 3 Spartak Moskwa Dinamo Tbilisi CDKA Moskwa 21 Grigorij Fiedotow (CDKA Moskwa ) 14 klubów 1940 3 Dinamo Moskwa Dinamo Tbilisi Spartak Moskwa 21 Grigorij Fiedotow , (CDKA Moskwa ), Siergiej Sołowjow (Dinamo Moskwa ) 13 klubów 1941 nie dokończono[1] 1942–1944 nie rozgrywano[1] Pierwsza grupa mistrzostw ZSRR w piłce nożnej (ros. Первая группа чемпионата СССР по футболу) 1945 4 Dinamo Moskwa CDKA Moskwa Torpedo Moskwa 24 Wsiewołod Bobrow (CDKA Moskwa ) 12 klubów 1946 1 CDKA Moskwa Dinamo Moskwa Dinamo Tbilisi 18 Ołeksandr Ponomariow (Torpedo Moskwa ) 12 klubów 1947 2 CDKA Moskwa Dinamo Moskwa Dinamo Tbilisi 14 Wsiewołod Bobrow (CDKA ), Walentin Nikołajew (CDKA Moskwa ) 13 klubów 1948 3 CDKA Moskwa Dinamo Moskwa Spartak Moskwa 25 Siergiej Sołowjow (Dinamo Moskwa ) 14 klubów 1949 5 Dinamo Moskwa CDKA Moskwa Spartak Moskwa 26 Nikita Simonian (Spartak Moskwa ) 18 klubów Klasa A mistrzostw ZSRR w piłce nożnej (ros. Класс «А» чемпионата СССР по футболу) 1950 4 CDKA Moskwa Dinamo Moskwa Dinamo Tbilisi 34 Nikita Simonian (Spartak Moskwa ) 19 klubów 1951 5 CDSA Moskwa Dinamo Tbilisi Szachtar Stalino 16 Awtandil Gogoberidze (Dinamo Tbilisi ) 15 klubów 1952 4 Spartak Moskwa Dynamo Kijów Dinamo Moskwa 11 Andriej Zazrojew (Dynamo Kijów ) 14 klubów, 1 runda 1953 5 Spartak Moskwa Dinamo Tbilisi Torpedo Moskwa 14 Nikita Simonian (Spartak Moskwa ) 11 klubów 1954 6 Dinamo Moskwa Spartak Moskwa Spartak Mińsk 11 Anatolij Iljin (Spartak Moskwa ), Władimir Iljin (Dinamo Moskwa ), Antonin Soczniew (Trudowyje Riezierwy Leningrad ) 13 klubów 1955 7 Dinamo Moskwa Spartak Moskwa CDSA Moskwa 15 Eduard Strielcow (Torpedo Moskwa ) 12 klubów 1956 6 Spartak Moskwa Dinamo Moskwa CDSA Moskwa 17 Wasilij Buzunow (ODO Swierdłowsk ) 12 klubów 1957 8 Dinamo Moskwa Torpedo Moskwa Spartak Moskwa 16 Wasilij Buzunow (CSK MO Moskwa ) 12 klubów 1958 7 Spartak Moskwa Dinamo Moskwa CSK MO Moskwa 19 Anatolij Iljin (Spartak Moskwa ) 12 klubów 1959 9 Dinamo Moskwa Łokomotiw Moskwa Dinamo Tbilisi 16 Zaur Kałojew (Dinamo Tbilisi ) 12 klubów 1960 1 Torpedo Moskwa Dynamo Kijów Dinamo Moskwa 20 Zaur Kałojew (Dinamo Tbilisi ) 22 kluby 2 grupy+finały 1961 1 Dynamo Kijów Torpedo Moskwa Spartak Moskwa 22 Giennadij Gusarow (Torpedo Moskwa ) 22 kluby, 2 grupy+finały 1962 8 Spartak Moskwa Dinamo Moskwa Dinamo Tbilisi 17 Michaił Mustygin (Biełaruś Mińsk ) 22 kluby, 2 grupy+finały Pierwsza grupa klasy A mistrzostw ZSRR w piłce nożnej (ros. Первая группа класса «А» чемпионата СССР по футболу) 1963 10 Dinamo Moskwa Spartak Moskwa Dynama Mińsk 27 Oleg Kopajew (SKA Rostów nad Donem ) 20 klubów 1964 1 Dinamo Tbilisi Torpedo Moskwa CSKA Moskwa 16 Władimir Fiedotow (CSKA Moskwa ) 17 klubów 1965 2 Torpedo Moskwa Dynamo Kijów CSKA Moskwa 18 Oleg Kopajew (SKA Rostów nad Donem ) 17 klubów 1966 2 Dynamo Kijów SKA Rostów nad Donem Neftianik Baku 20 Ilja Datunaszwili (Dinamo Tbilisi ) 19 klubów 1967 3 Dynamo Kijów Dinamo Moskwa Dinamo Tbilisi 19 Michaił Mustygin (Dynama Mińsk ) 19 klubów 1968 4 Dynamo Kijów Spartak Moskwa Torpedo Moskwa 22 Birodar Abduraimov (Paxtakor Taszkent ), Georgi Gawaszeli (Dinamo Tbilisi ) 20 klubów 1969 9 Spartak Moskwa Dynamo Kijów Dinamo Tbilisi 16 Nikołaj Osianin (Spartak Moskwa ), Władimir Proskurin (SKA Rostów nad Donem ), Dżemal Cherchadze (Torpedo Kutaisi ) 20 klubów, 2 grupy+finały Wyższa grupa klasy A mistrzostw ZSRR w piłce nożnej (ros. Высшая группа класса «А» чемпионата СССР по футболу) 1970 6 CSKA Moskwa Dinamo Moskwa Spartak Moskwa 17 Giwi Nodia (Dinamo Tbilisi ) 17 klubów Wyższa liga mistrzostw ZSRR w piłce nożnej (ros. Высшая лига чемпионата СССР по футболу) 1971 5 Dynamo Kijów Ararat Erywań Dinamo Tbilisi 16 Eduard Małofiejew (Dynama Mińsk ) 16 klubów 1972 1 Zoria Woroszyłowgrad Dynamo Kijów Dinamo Tbilisi 14 Ołeh Błochin (Dynamo Kijów ) 16 klubów 1973 1 Ararat Erywań Dynamo Kijów Dinamo Moskwa 18 Ołeh Błochin (Dynamo Kijów ) 16 klubów 1974 6 Dynamo Kijów Spartak Moskwa Czornomoreć Odessa 20 Ołeh Błochin (Dynamo Kijów ) 16 klubów 1975 7 Dynamo Kijów Szachtar Donieck Dinamo Moskwa 18 Ołeh Błochin (Dynamo Kijów ) 16 klubów 1976 (wiosna) 11 Dinamo Moskwa Ararat Erywań Dinamo Tbilisi 8 Arkadij Andreasjan (Ararat Erywań ) 16 klubów, 1 runda 1976 (jesień) 3 Torpedo Moskwa Dynamo Kijów Dinamo Tbilisi 13 Aleksandr Markin (Zenit Leningrad ) 16 klubów, 1 runda 1977 8 Dynamo Kijów Dinamo Tbilisi Torpedo Moskwa 17 Ołeh Błochin (Dynamo Kijów ) 16 klubów 1978 2 Dinamo Tbilisi Dynamo Kijów Szachtar Donieck 19 Gieorgij Jarcew (Spartak Moskwa ) 16 klubów 1979 10 Spartak Moskwa Szachtar Donieck Dynamo Kijów 26 Witalij Staruchin (Szachtar Donieck ) 18 klubów 1980 9 Dynamo Kijów Spartak Moskwa Zenit Leningrad 20 Siergiej Andriejew (SKA Rostów nad Donem ) 18 klubów 1981 10 Dynamo Kijów Spartak Moskwa Dinamo Tbilisi 23 Ramaz Szengelia (Dinamo Tbilisi ) 18 klubów 1982 1 Dynama Mińsk Dynamo Kijów Spartak Moskwa 23 Andriej Jakubik (Paxtakor Taszkent ) 18 klubów 1983 1 Dnipro Dniepropetrowsk Spartak Moskwa Dynama Mińsk 18 Jurij Gawriłow (Spartak Moskwa ) 18 klubów 1984 1 Zenit Leningrad Spartak Moskwa Dnipro Dniepropetrowsk 19 Siergiej Andriejew (SKA Rostów nad Donem ) 18 klubów 1985 11 Dynamo Kijów Spartak Moskwa Dnipro Dniepropetrowsk 35 Ołeh Protasow (Dnipro Dniepropetrowsk ) 18 klubów 1986 12 Dynamo Kijów Dinamo Moskwa Spartak Moskwa 21 Aleksandr Borodiuk (Dinamo Moskwa ) 16 klubów 1987 11 Spartak Moskwa Dnipro Dniepropetrowsk Žalgiris Wilno 18 Ołeh Protasow (Dnipro Dniepropetrowsk ) 16 klubów 1988 2 Dnipro Dniepropetrowsk Dynamo Kijów Torpedo Moskwa 16 Aleksandr Borodiuk (Dinamo Moskwa ), Jewhen Szachow (Dnipro Dniepropetrowsk ) 16 klubów 1989 12 Spartak Moskwa Dnipro Dniepropetrowsk Dynamo Kijów 16 Siergiej Rodionow (Spartak Moskwa ) 16 klubów 1990 13 Dynamo Kijów CSKA Moskwa Dinamo Moskwa 12 Walerij Szmarow (Spartak Moskwa ), Ołeh Protasow (Dynamo Kijów ) 13 klubów 1991 7 CSKA Moskwa Spartak Moskwa Torpedo Moskwa 18 Igor Koływanow (Dinamo Moskwa ) 16 klubów
Lp. Klub Miejsca na podium Zwycięskie sezony 1. Dynamo Kijów 13 11 3 1961, 1966, 1967, 1968, 1971, 1974, 1975, 1977, 1980, 1981, 1985, 1986, 1990 2. Spartak Moskwa 12 12 9 1936 (j), 1938, 1939, 1952, 1953, 1956, 1958, 1962, 1969, 1979, 1987, 1989 3. Dinamo Moskwa 11 11 5 1936 (w), 1937, 1940, 1945, 1949, 1954, 1955, 1957, 1959, 1963, 1976 (w) 4. CSKA Moskwa 7 4 6 1946, 1947, 1948, 1950, 1951, 1970, 1991 5. Torpedo Moskwa 3 3 6 1960, 1965, 1976 (j) 6. Dinamo Tbilisi 2 5 13 1964, 1978 7. Dnipro Dniepropetrowsk 2 2 2 1983, 1988 8. Ararat Erywań 1 2 0 1973 9. Dynamo Mińsk 1 0 3 1982 9. Zenit Leningrad 1 0 1 1984 10. Zoria Woroszyłowgrad 1 0 0 1972 10. Szachtar Donieck 0 2 2 11. SKA Rostów nad Donem 0 1 0 Łokomotiw Moskwa 0 1 0 13. Žalgiris Wilno 0 0 1 Czornomoreć Odessa 0 0 1 Neftianik Baku 0 0 1 Sierp i Mołot Moskwa 0 0 1
Sezony Kluby ligi Zwycięzcy Inne
Reprezentacje Rozgrywki ligowe Rozgrywki pucharowe Rozgrywki młodzieżowe Nagrody i wyróżnienia Pozostałe
Krajowe najwyższe ligi w piłce nożnej (
UEFA )
Funkcjonujące Zlikwidowane
↑ Liga istniała przed powstaniem UEFA.