Zamek w Miednikach Królewskich – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zamek w Miednikach Królewskich

Medininkų pilis

Widok z lotu ptaka (2013)
Państwo	Litwa
Miejscowość	Miedniki Królewskie
Styl architektoniczny	gotyk
Inwestor	Witold Kiejstutowicz
Rozpoczęcie budowy	początek XV wieku
Zniszczono	koniec XV wieku
Plan budynku Plan zamku z 1827 roku
Położenie na mapie Litwy Zamek w Miednikach Królewskich
54°32′21,91″N 25°38′59,89″E/54,539419 25,649969
Multimedia w Wikimedia Commons

Zamek w Miednikach Królewskich^[1] (lit. Medininkų pilis^[2]) – zamek z XV wieku w Miednikach Królewskich na Litwie, dawna rezydencja króla Polski; zachowany w stanie ruiny, częściowo zrekonstruowany.

Zamek zbudowano na przełomie XIV i XV wieku^[3][4]. Pod koniec XIV wieku wojska zakonu krzyżackiego kilkakrotnie bezskutecznie atakowały warownię^[5]. Gdy w 1402 roku podczas krzyżackiego oblężenia drewniany zamek został zniszczone na skutek pożaru, nowy zamek polecił wznieść już z cegły książę Witold Kiejstutowicz^[5]. Za panowania Kazimierza IV Jagiellończyka obiekt miał status królewskiej rezydencji, Jan Długosz wspomniał, że była to ulubiona rezydencja króla; do zamku przyjeżdżał także m.in. Jan I Olbracht^[5]. Zamek podupadł po zniszczeniach wojennych z Moskwą po 1492 roku i stał się ruiną^[6]. W 1517 roku opisany został jako ruina i pozostaje nią do dziś^[3].

Od 1923 r. zamek był własnością miejscowej parafii rzymskokatolickiej, która umieściła w nim budynki gospodarcze, przeciwko czemu protestował konserwator wileński Stanisław Lorentz.

Rosjanie w 1944 roku adaptowali ruiny zamku na obóz przejściowy dla żołnierzy Armii Krajowej, pojmanych po operacji „Ostra Brama”, więziono tamże około 6 tys. żołnierzy, m.in. młodego partyzanta Jerzego Widejkę^[6]

W zrekonstruowanej wieży narożnej znajduje się ekspozycja muzealna^[7].

Budowla znajduje się przy drodze A3 na trasie Mińsk-Wilno^[8]. Zamek z fortyfikacjami tworzy największy kompleks warowny na Litwie o powierzchni 6,5 ha^[9]. Zamek wzniesiono na planie nieregularnego czworoboku o bokach: 128, 161, 127, 147 m^[9]. Otacza go wał ziemny i fosa^[9]. Pierwotny zamek był wzniesiony z drewna, następna konstrukcja była murowana^[9]. Mury miały wysokość 15 m i grubość do 2 m^[9], w każdym z boków zamku znajdowała się brama, główna brama prowadziła od zachodu^[5]. Pozostałe bramy wznosiły się 5 m ponad poziom dziedzińca, prowadziły do nich mosty zwodzone^[5]. Narożna wieża północna, na planie prostokąta o wymiarach 14,2 x 15,4 metrów i pięciu kondygnacjach miała charakter mieszkalny, miała 30 m wysokości^[10]. Najwyższa część wieży z krenelażem jest współczesną kreacją^[11].

• 
  Wieża narożna przed rekonstrukcją (2008)
• 
  Wieża po rekonstrukcji (2012)
• 
  Dziedziniec (2014)
• 
  Brama północna (2015)
• 
  1827
• 
  Zamek na obrazie (1853), malował Wincenty Dmochowski
• 
  1875, rys. Napoleon Orda
• 
  1880
• 
  Zamek na fotografii T. Chodźki (1925)
• 
  Zamek w 1930, Jan Kłos
• 
  Wieża (donżon) - rekonstrukcja

• MagdaM. Osip-Pokrywka MagdaM., MirekM. Osip-Pokrywka MirekM., Polskie ślady na Litwie i Łotwie: przewodnik historyczny, Olszanica: Wydawnictwo BoSz, 2016, s. 179, ISBN 978-83-7576-275-4 .