Zasłonak gorzkawy – Wikipedia, wolna encyklopedia
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek | zasłonak gorzkawy |
Nazwa systematyczna | |
Cortinarius infractus (Pers.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 261 (1838) |
Zasłonak gorzkawy (Cortinarius infractus (Pers.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1]
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1800 Persoon nadając mu nazwę Agaricus infractus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1838 Elias Fries, przenosząc go do rodzaju Cortinarius[1].
Niektóre synonimy nazwy naukowej[2]:
- Agaricus infractus Pers. 1800
- Cortinarius obscurocyaneus Secr. ex J. Schröt. 1889
- Phlegmacium infractum (Pers.) Wünsche 1877
- Pholiota infracta (Pers.) P. Kumm. 1871
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r., wcześniej w polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był jako flegmiak załamanobrzegi, zasłonak załamany lub zasłonak złamany[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 3-9 cm, kształt u młodych owocników półkulisty, później rozpostarty z szerokim i tępym garbem. Podczas suchej pogody powierzchnia jest gładka, matowa i delikatnie włóknista (szczególnie na brzegu). Podczas wilgotnej pogody staje się mazisty, błyszczący i kleisty. Barwa szarooliwkowa[4]. Brzeg kapelusza długo pozostaje podwinięty[5].
Wąsko przyrośnięte, szerokie i zbiegające ząbkiem. U młodych owocników są czerwonoliwkowe, z wiekiem ciemnieją i stają się szarooliwkowe, w końcu oliwkowobrązowe[4]. U dojrzałych owocników na długości 1 cm przy trzonie znajdują się zazwyczaj 4 blaszki, przy brzegu kapelusza 10. U dojrzałych owocników są nieco pomarszczone i głęboko (do 7 mm) karbowane[5].
Wysokość 4-7 cm, grubość 1-2 cm, kształt walcowaty lub maczugowaty, podstawa często bulwiasta Jest pełny i kruchy. Powierzchnia u młodych owocników biaława z niebieskawym odcieniem, później oliwkowoszaroochrowa, tylko podstawa ma barwę ochrowobrązowa. Czasami na trzonie występują resztki białej zasnówki[4].
O barwie brudnobiałej, tylko na szczycie trzonu jest fioletowy. Smak bardzo gorzki, zapach niewyraźny[4].
- Cechy mikroskopowe;
Wysyp zarodników rdzawobrązowy. Zarodniki o rozmiarach 7-8 × 5-6 μ,; jajowate lub szeroko elipsoidalne, umiarkowanie lub silnie brodawkowate. Podstawki w KOH barwią się na zielono. Cheilocystyd i pleurocystyd brak[6].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Ameryce Północnej, w Europie i w Kostaryce[7]. W Polsce jego rozprzestrzenienie i częstość występowania nie jest dokładnie znana, nie znajduje się jednak na liście gatunków zagrożonych[3].
Rośnie na ziemi, zarówno w lasach iglastych, jak liściastych i mieszanych[3]. Preferuje siedliska wilgotne i gleby wapienne. Szczególnie często spotykany jest pod świerkami, sosnami i jodłami, w lasach liściastych dużo rzadziej. Owocniki wytwarza od sierpnia do października[3].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Żyje w mikoryzie z drzewami[3]. Grzyb niejadalny[4].
Z owocników zasłonaka gorzkiego wyizolowano dwa alkaloidy: infractopicrin i 10-hydroksy-infractopicrin. Mogą znaleźć zastosowanie w leczeniu łagodnej lub umiarkowanej postaci choroby Alzheimera. Obydwa te związki wykazują zdolność do hamowania enzymu acetylocholinoesterazy i wykazują przy tym większą selektywność niż stosowana w leczeniu choroby Alzheimara galantamina, która ponadto powoduje efekty uboczne, takie jak nudności i wymioty.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2015-04-30].
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2015-01-10]. (ang.).
- ↑ a b c d e Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b Pilat Á, Ušák O. (1961). Mushrooms and other Fungi. London, UK: Peter Nevill. s. 103
- ↑ MushroomExpert. [dostęp 2015-04-30]. (ang.).
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-04-08].