Związek Kobiet Żydowskich – Wikipedia, wolna encyklopedia

Związek Kobiet Żydowskich w Polsce (Jidiszer Frojen-Farband in Pojln - IFO) – kobieca organizacja społeczności żydowskiej w Polsce działająca w latach 1919-1939.

W 1919 r. zorganizowany został Związek Kobiet Żydowskich[1]. Jego geneza nie jest znana, prawdopodobnie uformował się w konsekwencji wyborów parlamentarnych i samorządowych, mających miejsce na początku tego roku. Możliwe jednak że swoją działalność rozwinął przy okazji protestów kobiet w sprawie organizowania i dystrybucji pomocy dla osób pozbawionych dochodu w związku ze wstrzymaniem transferów pieniężnych między Polską a Stanami Zjednoczonymi[1]. Związek Kobiet Żydowskich był w tym czasie jedyną organizacją tego typu w świecie żydowskim wyraźnie posiadającą ambicje kształtowania rzeczywistości politycznej[1]. Jego założycielkami były działaczki syjonistyczne, a zarazem przywódczynie żydowskiego ruchu feministycznego w Polsce. Organem tego środowiska był miesięcznik o charakterze syjonistycznym "Frojen Sztim" (Kobiecy Głos) ukazujący się w Warszawie od 1925 r[2]. Formalnie organizacja została 30 sierpnia 1927 roku ponownie zarejestrowana w Warszawie[3]. Jej celem był rozwój kulturalny, zawodowy i uświadomienie narodowe kobiet żydowskiej i ich emancypacja[4]. Swoje prace prowadziła w sekcjach: zawodowej, opieki nad dziećmi, kulturalno - oświatowej, pomocy prawnej[5]. W ramach sekcji zawodowej prowadzono kursy: krawiectwa, bieliźniarstwa i haftu maszynowego. Sekcja opieki nad dziećmi prowadziła przedszkola dla ubogich dzieci oraz kolonie i półkolonie. Sekcja kulturalno-oświatowa organizowała odczyty z historii, socjologii, rozwoju ruchu kobiecego, higieny osobistej i ogólnej[5].

W latach 30. pracami Związku kierował zarząd do którego wchodziły lekarka dr. Zofia Syrkin-Binszteinowa (przewodnicząca), dr. Estera Mangel-Szmaragd (wiceprzewodnicząca), Pua Rakowska (sekretarka), Lea Proszańska (skarbniczka) i Tochterman (członkini). Siedziba Związku mieściła się w Warszawie na ul. Franciszkańskiej 30[5].

Statut przyznawał ZKŻ wymieniał trzy kategorie członkiń: rzeczywiste, honorowe i aplikantki, dawał też zarządowi prawo tworzenia oddziałów na terenie całego kraju. Takie oddziały powstały m.in. w Lublinie i Łucku. W latach 1935 -1937 do lubelskiego ZKŻ należało od 180 do 200 osób[3]. W skład Zarządu lubelskiego ZKŻ wchodziły: Dora Lewin, Bela Dobrzyńska (wiceprzewodnicząca), R. Nisenbaum, Chana Goldsztejn, M. Bursztyn, R. Zajfen, Ch. Persik, F. Fefer oraz Dina Feder-Ajzner. Członkinie Zarządu funkcje swe pełniły honorowo. Posiedzenia Zarządu odbywały się co jeden, dwa tygodnie[3]. Na Polesiu działały 3 oddziały zrzeszające ponad 250 członkiń[6].

W wyborach do warszawskiej rady miejskiej w 1938 r. IFO było częścią Zjednoczonego Bloku Syjonistyczno-Demokratycznego, a jego przewodnicząca, Estera Mangel-Szmaragd była kandydatką na radną z okręgu 10 oraz przemawiała podczas wieców wyborczych[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Sandra Tomczak, Aktywność polityczna kobiet żydowskich w województwie warszawskim i mieście stołecznym Warszawie w latach 1918-1939, Bydgoszcz 2023 [maszynopis pracy doktorskiej udostępnionej w Internecie], s. 186
  2. ↑ Joanna Lisek, Dyskurs feministyczny w kobiecej prasie jidisz w Polsce, "Pamiętnik Literacki" t. XCIX, 2008, z. 4, s. 69
  3. ↑ a b c Tomasz Czajkowski, Związek Kobiet Żydowskich i Ochronka- -Przychodnia „Ognisko”, "Skriptores" nr 2/2003 (28), s. 149-152
  4. ↑ Statut Związku Kobiet Żydowskich, Oddział w ... [Warszawa 1927]
  5. ↑ a b c Jan Bełcikowski, Warszawa kobieca, Warszawa 1930, s. 77
  6. ↑ Andrzej Smolarczyk, Żydowskie organizacje społeczno-kulturalne i sportowe na Polesiu w dwudziestoleciu międzywojennym, w: Żydzi wschodniej Polski, "Colloquia Orientalia Bialostocensia", nr 2, 2014, Białystok, Wydaw. Alter Studio, 687 s., ISBN 978-83-64081-03-3, s. 183
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Związek_Kobiet_Żydowskich&oldid=74773983”