French
DeutschZygmunt Bohdanowski – Wikipedia, wolna encyklopedia
 major | |
| Data i miejsce urodzenia | 30 października 1893 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 11 października 1943 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1916–1939 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | RIK Wołkowysk |
| Stanowiska | rejonowy inspektor koni |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
      | |
Zygmunt Bohdanowski, ps. „Bohdan”, „Bończa” (ur. 30 października 1893 w Dyneburgu, zm. 11 października 1943 w KL Auschwitz) – major artylerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 30 października 1893 w rodzinie Stanisława (wyższy oficer armii rosyjskiej, poległym w czasie wojny rosyjsko-japońskiej w 1905) i Zofii ze Sztarków. Uczył się w Kijowie od 1905 w Korpusie Kadetów w którymi w 1912 otrzymał świadectwo dojrzałości. Student na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki w Rydze[1], gdzie należał do Korporacji Akademickiej Welecja.
Służył w armii rosyjskiej od września 1916, w której awansował na stopień chorążego. Od października 1917 oficer 1, a później 3 Brygady Artylerii I Korpusu Polskiego w Rosji. Dostał się dwa razy do niewoli radzieckiej, ale dwukrotnie z niej uciekł. W lipcu 1918 został zdemobilizowany, a następnie powrócił do kraju[1].
W Wojsku Polskim służył od listopada 1918, początkowo w 1. baterii 8 pułku artylerii polowej[1] w Rembertowie[2], a od połowy tego miesiąca w 5. baterii, która została wydzielona ze składu pułku i później nazywana „odrębną baterią”[3][4]. 23 grudnia 1918 został formalnie przyjęty do Wojska Polskiego z byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej, z zatwierdzeniem posiadanego stopnia podporucznika[5]. 5 stycznia 1919 wyjechał z baterią na „Odsiecz Lwowa”, a następnie wziął udział w obronie miasta[6].
Od czerwca 1919 w 5 dywizjonie artylerii konnej. Początkowo był w nim dowódcą plutonu, od października 1919 I oficerem baterii, a następnie od lutego 1921 dowódcą baterii. W miesiącach kwiecień – październik 1923 w Szkole Strzelań Artylerii w Toruniu ukończył kurs dowódców dywizjonów. W maju 1924 został przeniesiony do 12 dywizjonu artylerii konnej w Ostrołęce na stanowisko pełniącego obowiązki kwatermistrza[7][1]. 1 grudnia 1924 został mianowany majorem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 71. lokatą w korpusie oficerów artylerii[8]. Po awansie został zatwierdzony na stanowisku kwatermistrza[9]. W listopadzie 1927 został przeniesiony do 9 pułku artylerii polowej w Białej Podlaskiej na stanowisko dowódcy I dywizjonu[10][11], a z dniem 1 sierpnia 1929 przeniesiony do 21 pułku artylerii polowej w Białej na stanowisko dowódcy dywizjonu[12][13]. W sierpniu 1935 został przeniesiony na stanowisko rejonowego inspektora koni[14]. Na tym stanowisku pozostawał do 1939[15]. W czasie kampanii wrześniowej był szefem sztabu Grupy gen. Wacława Przeździeckiego[1].
Od października 1939 w Warszawie w konspiracji, gdzie był współorganizatorem Tajnej Armii Polskiej i od początku 1940 dowódcą II batalionu (Warszawa–Śródmieście). Od marca 1940 komendant Okręgu Warszawa-Miasto TAP pod pseudonimem „Bohdan”. W styczniu 1941 po utworzeniu Konfederacji Zbrojnej pozostał komendantem Okręgu Warszawa-Miasto. 9 września 1941 został aresztowany na rogu ul. Marszałkowskiej i Koszykowej, a następnie więziony na Pawiaku. Pracował tam w tzw. dużych warsztatach[1]. 17 kwietnia 1942 wywieziony do obozu koncentracyjnego Auschwitz[16], gdzie włączył się do działalności konspiracyjnej. Przewidywany był na dowódcę utworzonego przez por. Witolda Pileckiego Związku Organizacji Wojskowej gdyby wybuchły walki w obozie. Na Pawiaku i w Auschwitz występował pod nazwiskiem Zygmunt Bończa. 11 października 1943 został rozstrzelany pod ścianą śmierci bloku XI[1] wraz z 54 więźniami, oskarżony o spisek wojskowy w obozie[17].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 3087 (1921)[18]
- Krzyż Walecznych (1920)[19]
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1938)[20][21]
- Medal Niepodległości (9 listopada 1932)[22][23]
- Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych[24]
- Medal Zwycięstwa[19]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Kunert 1987 ↓, s. 37.
- ↑ Kraszewski 1929 ↓, s. 5.
- ↑ Kraszewski 1929 ↓, s. 6.
- ↑ Płotnicki 1929 ↓, s. 5.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 2 z 12 stycznia 1919, poz. 69.
- ↑ Płotnicki 1929 ↓, s. 5-6.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 49 z 16 maja 1924 roku, s. 281.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 736.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 731, 741.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927, s. 304.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 383, 454.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929, s. 193.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 180, 689.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935, s. 98.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 161, 863.
- ↑ Straty ↓, numer więźnierski 30959.
- ↑ Straty ↓.
- ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 426.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 343.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 259, poz. 612 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 161.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 296 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 19 marca 1933, s. 61.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 2021-08-23]..
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1945 T. 2. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 37. ISBN 83-211-0739-7.
- Stanisław Kraszewski: Zarys historji wojennej 8-go pułku artylerii polowej. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Witold Płotnicki: Zarys historji wojennej 5-go dywizjonu artylerii konnej. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
- Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2021-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-11)].