Zygmunt Cetnerowski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zygmunt Cetnerowski

podpułkownik dyplomowany piechoty
Pełne imię i nazwisko	Zygmunt Piotr Cetnerowski
Data i miejsce urodzenia	7 marca 1891 Sobolówka, gubernia podolska, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	17 września 1944 KL Flossenbürg, III Rzesza
Przebieg służby
Lata służby	od 1914
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	2 pułk Strzelców Kowieńskich 18 Dywizja Piechoty 81 Pułk Piechoty
Stanowiska	oficer operacyjny dowódca batalionu szef sztabu dywizji zastępca dowódcy pułku
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Zygmunt Piotr Cetnerowski^[a] (ur. 23 lutego^?/7 marca 1891 w Sobolówce, zm. 17 września 1944 w KL Flossenbürg) – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Uczęszczał od 1903 do szkoły realnej w Winnicy, od 1906 uczył się w szkole technicznej w Kamieńcu Podolskim, a od 1909 w szkole realnej w Kijowie, w której w 1910 otrzymał świadectwo dojrzałości. W tym samym roku rozpoczął studia na Wydziale Ekonomicznym Instytutu Handlowego w Kijowie i w 1914 uzyskał tam absolutorium.

Członek Polskich Drużyn Strzeleckich od 1911. Ukończył w latach 1911–1912 szkołę oficerów rezerwy w Kijowie i awansował do stopnia chorążego. Od 1914 w armii rosyjskiej. Wzięty do niewoli niemieckiej we wrześniu 1915, a następnie służył ochotniczo od listopada 1916 w Legionach Polskich.

W Wojsku Polskim służył od listopada 1918, gdzie był początkowo adiutantem 2 pułku Strzelców Kowieńskich. Ukończył kurs adiutantów sztabowych przy Naczelnym Dowództwie w Warszawie^[b]. Po kursie był kolejno: oficerem operacyjnym i szefem sztabu 18 Dywizji Piechoty^[c].

W latach 1922–1923 ukończył II kurs doszkolenia Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie i został mianowany szefem Oddziału Wyszkolenia w sztabie DOK II Lublin. Był w nim od listopada 1924 szefem Oddziału Ogólnego i przez rok szefem sztabu. Dowódca batalionu od maja 1927 w 57 pułku piechoty. 26 kwietnia 1928 roku ogłoszono jego przeniesienie do 61 pułku piechoty w Bydgoszczy na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[2]. We wrześniu 1930 został mianowany delegatem Szefa Komunikacji Wojskowych Sztabu Głównego WP przy Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Poznaniu. W marcu 1939 pełnił służbę w 81 pułku piechoty w Grodnie na stanowisku I zastępcy dowódcy pułku^[3].

Podczas kampanii wrześniowej 1939 był wojskowym pełnomocnikiem przy Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Poznaniu.

Od 1940 w konspiracji w ZWZ-AK w której był krótko komendantem Podokręgu Kowno, a później szefem Wydziału II sztabu Komendy Okręgu Wilno ZWZ. W styczniu 1942 został przeniesieniu do Warszawy, gdzie był Szefem Służby Kolejowej w Szefostwie Komunikacji Wojskowych KG ZWZ-AK. W czerwcu 1943 został aresztowany i osadzony na Pawiaku. Wywieziony 5 października 1943 do obozu koncentracyjnego w KL Auschwitz w Oświęcimiu^[d], a następnie 17 września 1944 do Flossenbürga i tam zmarł. Dzięki bohaterskiej postawie swojej sekretarki Heleny Jaguczańskiej^[e] nie został zdekonspirowany.

W czerwcu 1943 jego żona Irena i córka Krystyna Danuta (ur. 1921) zostały aresztowane w hotelu „Bristol” i 24 sierpnia również wywiezione do KL Auschwitz^[f], gdzie zmarły, żona 21 października 1943, a córka 10 lutego 1944 roku.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari – 30 czerwca 1921^[4]
• Krzyż Walecznych (1920)
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1938)^[5][6]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[7]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[7]
• Państwowa Odznaka Sportowa^[7]
• Odznaka pamiątkowa 61 pułku piechoty^[7]

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1945 T. 3. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991, s. 55-56. ISBN 83-211-0739-7.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.