French
DeutschÇeçen-Rus çatışması - Vikipedi
| Çeçen-Rus çatışması | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Çeçenistan'ın Rusya'daki konumu. | |||||
| |||||
| Taraflar | |||||
|
 Kafkasya Emirliği (2007-2017) Çeçenistan (1991-2007) Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti (1917-1920) Kafkasya İmamlığı (1828-1859) Çeçenistan (1785-1791) |
 Sovyetler Birliği (1922-1991) Rusya SFSC (1917-1922) Rusya (1785-1922) | ||||
Çeçen-Rus çatışması (Rusça: Чеченский конфлик Çeçenski konflik; Çeçence: Нохчийн-Оьрсийн дов Noxçiyn-Örsiyn dov), Rusya hükûmeti ile çeşitli Çeçen güçleri arasındaki çeşitli çatışmalardır. Çatışmaların geçmişi 1785 yılına kadar uzanmaktadır, ancak çatışmanın unsurları çok daha uzak zamanlara dayanmaktadır.
Rus İmparatorluğu başlangıçta müttefiki Gürcistan ve düşmanları Kaçar ve Osmanlı imparatorlukları ile iletişim aracı olmak dışında Kuzey Kafkasya ile çok az ilgilendi, ancak bölgedeki Rus faaliyetlerinin neden olduğu artan gerginlikler Çeçenlerin ayaklanmasına yol açtı. 1785'teki Rus varlığı, ardından yeni çatışmalar ve 1817'de Kafkas Savaşı'nın patlak vermesine neden oldu. Rus kuvvetleri ayaklanmaları 1862'de bastırabildi.
Rus İç Savaşı sırasında, Çeçenler ve diğer Kafkas halkları, 1921'de Kızılordu tarafından işgal edilmeden önce birkaç yıl bağımsızlık içinde yaşadılar. II. Dünya Savaşı sırasında bazı Çeçenler, Alman işgalini Sovyetler Birliği'ne karşı isyan etmek için bir fırsat olarak gördü. Buna karşılık, Stalin'in emriyle kitlesel olarak Orta Asya'ya sürgün edildiler ve burada 1957'ye kadar kalmaya zorlandılar.
Çeçen ve Rusya hükûmeti arasındaki en son çatışma 1990'larda gerçekleşti. Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra, Çeçen ayrılıkçılar Çeçen İçkerya Cumhuriyeti adı altında 1991'de bağımsızlıklarını ilan ettiler. 1994 yılının sonlarında Birinci Çeçen Savaşı çıktı ve iki yıl süren çatışmalardan sonra Rus kuvvetleri Aralık 1996'da bölgeden çekildi. 1999'da çatışmalar yeniden başladı ve çatışmalar Grozni Muharebesi'nde başkentin büyük ölçüde yıkılmasıyla ve Rus ordusunun 2000 yılının Şubat ayı başlarında başkent üzerinde kontrolü ele geçirmesiyle sonuçlandı. Buna karşın çatışmalar ve isyanlar ile birlikte savaş, birkaç yıl boyunca çeşitli şekillerde ve değişen derecelerde devam etti. 2017 yılında çatışmaların sona erdiği ilan edildi.[1][2][3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ ["Глава ФСБ объявил о ликвидации бандподполья на Северном Кавказе (Rusça)". 2 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021. Глава ФСБ объявил о ликвидации бандподполья на Северном Кавказе (Rusça)]
- ^ Нечаев А., Зайнашев Ю. Россия выиграла еще одну важнейшую битву 31 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Взгляд.ру, 19.12.2017 (Rusça)
- ^ Mark Youngman (27 Haziran 2017). "Lessons From The Decline Of The North Caucasus Insurgency". crestresearch.ac.uk. Centre For Research and Evidence on Security Threats. 14 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021.