Örme Dikilitaş - Vikipedi

Örme Dikilitaş
Arka planda Marmara Üniversitesi ile güneye bakan Örme Dikilitaş (onarımdan sonra).[1]
Harita
Koordinatlar41°00′19″K 28°58′29″D / 41.00528°K 28.97472°D / 41.00528; 28.97472
KonumKonstantinopolis Hipodromu, (bugün Sultanahmet Meydanı, İstanbul, Türkiye)
TürAnıt
MalzemeTaş
Yükseklik32 metre (105 ft)
Açılış tarihiBilinmiyor
Restore tarihiVII. Konstantinos, 10.yy.
AdandığıI. Basileios'un zaferlerine adanmıştır
Örme Dikilitaş
Dikilitaş solda, Örme Dikilitaş sağda (Şubat 2013)

Örme Dikilitaş, (ayrıca Konstantin Dikilitaşı olarak da bilinir) (YunancaΣτήλη του Κωνσταντίνου Ζ´ Stíli tou Konstandínou Z´) Sultanahmet Meydanı'nın güney tarafında, Sultanahmet Camii'nin batısında, Theodosius Dikilitaşı ve Yılanlı Sütun'un yanında yer almaktadır. 32 metrelik dikilitaş kaba kesilmiş taştan VII. Konstantinos tarafından yaptırılmıştır. Anıtın yapım tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte I. Konstantin (MS 324-337) veya I. Teodosius (MS 379-395) dönemlerinde inşa edildiği sanılmaktadır.[2] Öte yandan 10. yüzyılda VII. Konstantinos tarafından tamir edilmesinin ardından onun ismiyle anılmaya başlamıştır. O tarihlerde, söylendiğine göre VII. Konstantinos'un dedesi I. Basileios'un zaferlerini resmeden yaldızlı tunç plakalarla kaplıydı, ayrıca dikilitaşın üstünde bir küre bulunmaktaydı. Ancak söylentilere göre Dördüncü Haçlı Seferi sırasında yaldızlı tunç plakalar haçlılar tarafından çalınmıştır ve eritilmiştir.[3][4]

1574 tarihli Freshfield Albümündeki çizimde Örme Sütun’un üzerinde hiçbir levha bulunmadığı görülmektedir. Sütunun kaidesindeki deliklerden eskiden mermerle kaplı olduğu anlaşılmaktaysa da bunların kaderi bilinmemektedir. Dikilitaş’tan daha yüksek olan Örme Sütun’un bir zamanlar gövdesinin tamamen bronzdan levhalarla kaplı bir anıt olduğu sanılmaktadır.[2]

Çok sayıda Osmanlı minyatüründe rastlanan sütuna, At meydanında talim yapan yeniçeriler tırmanarak çevikliklerini gösterirlerdi. İstanbul konsolosluğunda, antik metinleri aramak ile görevlendirilen (1544-1547) Fransız bilim adamı Pierre Gilles yapı hakkında detaylı bilgi vermiştir. Sultanahmet Cami’nin yapımı sırasında yükselen toprak seviye yüzünden çukurda kalan sütunun etrafı Kırım Savaşı sırasında 1856’da Charles Newton tarafından kazılarak açığa çıkarılmıştır.[5]

Dikilitaş'ın VII. Konstantin tarafından onarılmasının anısına iambik trimetrelerdeki yazıt şu şekildedir:[1]

Τὸ τετρ[άπλευρον] θαῦμα τῶν μεταρσίων
χρόνῳ [φθαρὲν νῦν] Κωνσταντῖνος δεσπότης
οὗ Ῥωμ[αν]ὸς παῖς δόξα τῆς σκηπτουχίας
κρεῖττον νε[ο]υργεῖ [τῆς πά]λαι θεωρίας·
ὁ γὰρ κολοσσὸς θ[άμ]βος ἦν ἐν τῇ Ῥόδῳ
καὶ χαλκὸς οὗτος θάμβος ἐστὶν ἐνθάδε.

Bu dört köşeli heybetli ve harika anıt,
zamanla harap olmuşken,
şimdi İmparator Kostantinos ile
devletin şanı olan oğlu Romanos tarafından
önceki görüntüsüne nispetle daha iyi duruma getirildi.
Rodos kolosusu harikulade idi,
bu bronz anıt ise hayranlık yaratmaktadır

  1. ^ a b "Walled Obelisk". Madain Project. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020. 
  2. ^ a b "Örme Sütun – Özhan Öztürk Makaleleri". 4 Eylül 2017. 22 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2023. 
  3. ^ "Örme Obeliski". Milliyet. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2023. 
  4. ^ "Hotelle". web.archive.org. 3 Mart 2016. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2023. 
  5. ^ Bardill, Jonathan (2010). Konstantinopolis Hipodromu‘nun Anıtları ve Süslemeleri.(Brigitte Pitarakis). Hipodrom, Atmeydanı. İstanbul: Pera Müzesi Yayınları

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]