Özgür Seçim Yasası - Vikipedi

Özgür Seçim Yasası (Endonezce: Penentuan Pendapat Rakyat, PEPERA), New York Anlaşması'nın ikinci maddesi uyarınca 1969 yılında yapılan seçimlerdir. Seçim sonucunda Batı Yeni Gine Endonezya'ya bağlandı. Ancak yapılan seçimler şeffaf değildi ve günümüzde de hala tartışma konusudur.

Endonezya bağımsızlığını ilan ettikten sonra Batı Yeni Gine'nin durumu Hollanda ile Endonezya arasında tartışma konusu oldu. Endonezya tarafı bölgenin kendi topraklarına ait olduğu iddia ederken, Hollanda tarafı bölgenin Endonezya'ya ait olmadığını ve bölgenin durumunun çözülmesi için bölgede Self determinasyon uygulayacağını belirtmiş ve bu zamana kadar bölgeyi Hollanda'nın yöneteceğini belirtmişti. Mutakere Endonezya, Aralık 1961'de Batı Yeni Gine topraklarında paraşütçüler bıraktı. Bu girişim Hollanda ve Endonezya arasında siyasi bir krize neden oldu. Amerika, anlaşmazlığı çözebilmek amacıyla arabuluculuk yaptı ve bunun sonucunda Eylül 1962'de New York Anlaşması imzalandı.

New York Anlaşması'nın 17. Maddesi uyarınca plebisit, Birleşmiş Milletler temsilcisi Fernando Ortiz-Sanz'ın (Birleşmiş Milletler Bolivya temsilcisi) 22 Ağustos 1968'de Batı Yeni Gine'ye gelmesinden bir yıl sonrasına kadar gerçekleşmeyecekti. Ancak bu zaman dilimi NASA'nın Temmuz ayında Ay'a yollayacağı Apollo 11 ile çakışıyordu. Bu yüzden Amerika plebisitin Temmuz 1969'dan altı hafta önce yapılmasını önerdi.

New York Anlaşması'nda, Batı Yeni Gine'nin statüsünü belirlemek için yapılacak seçimde Batı Yeni Gine'de bulunan yabancı ülke vatandaşı haricindeki tüm erkek ve kadının oy kullanacaktı. General Sarwo Edhi Wibowo ise oy kullanması için 800.000 kişiyi seçti. Yapılan seçimde açık ara Endonezya'ya bağlanma kararı aldı. Birleşmiş Milletler, sonuçları Genel Kurul'un 2504 sayılı kararı ile kabul etti.

Ancak Reuters'dan bir gazeteci olan Hugh Lunn'a göre, oylama için seçilen insanlar, oylamadan önce bağımsızlık yönünde karar vermemeleri yönünde baskı yapılmış ve şiddet ile tehdit edilmişti. Amerikalı diplomatlarda gerçekleşen seçimin adil bir seçim olmadığını düşünüyordu. Diplomatlar bu olayı kaçınılmaz bir sonuç olarak nitelendirmiş ve bu durumu Amerika'nın çıkarlarına ters olduğunu düşünüyorlardı. Ortiz-Sanz, raporunda seçmenlerin seçimlerini özgürce yaptıklarını ancak seçimlerin uluslararası uygulamayla uyumlu olmadığını belirtmişti.^[1]

Birçok bağımsızlık yanlısı eylemci, referandumun tekrar yapılması için duzenli olarak gösteri yaptı. Ünlü Başpiskopos Desmond Tutu ve bazı Amerikalı ve Avrupalı milletvekilleri 1998'de Suharto'nun düşüşünden sonra Birleşmiş Milletler Sekreteri Kofi Annan'dan Birleşmiş Milletlerin Serbest Seçimini geçerliliğini gözden geçirilmesini ve Birleşmiş Milletlerin kendi referandumunu tekrar yapmaları yönünde çağrıda bulunuluyor.

Halkın yeni bir referandum talebi birçok uluslararası örgüt tarafından destekleniyor. 19 Ekim 2011'de Üçüncü Batı Papua Halkı Kongresi'nde kurulan Batı Papua Federal Cumhuriyeti, seçimlerin geçersiz ilan etti ve Birleşmiş Milletler'in kurulan devleti tanımasını istedi.