Manş Denizi - Vikipedi

Manş Denizi
Manş Denizi
Havza
Ülke(ler)	Büyük Britanya, Fransa
Konum	Kuzeybatı Avrupa
Koordinatlar	50°K 2°B / 50°K 2°B
Genel bilgiler
Aktığı yer	Atlas Okyanusu
Tür	Deniz
Akarsu (gelen)	Kuzey Denizi, Sen Nehri
Uzunluk	560 km (350 mi)
Genişlik	240 km (150 mi)
Ortalama derinlik	63 m (207 ft)
En derin noktası	174 m (571 ft)
Yüzölçümü	75.000 km2 (29.000 sq mi)
Tuzluluk	3,5 %
Sıcaklık	5 °C (41 °F)
Wikimedia Commons

Manş Denizi (İngilizce English Channel; Fransızca La Manche), Büyük Britanya'yı Fransa'dan ayırıp Atlas Okyanusu ile Kuzey Denizi'ni birleştiren denizdir. Uzunluğu 563 km (350 mil), en geniş yeri ise 240 km'dir (150 mil). Deniz çok sığdır. Ortalama derinlik 63 metre kadardır.

Dover boğazı (Strait of Dover) kanalın en dar kısmıdır. Dover'den Cap Griz Neze sadece 34 km'dir (21 mil). Manş Denizinin doğu ucunda yer alır ve Kuzey deniziyle karşılaşır. Antik Roma egemenliği döneminde kanal Latince Oceanus Britanucus olarak biliniyordu. Daha sonra British Sea İngiliz Denizi olarak adlandırıldı. Victoria zamanında kanal ayrıca Gümüş Hat olarak da biliniyordu. William Camden, Britannica'da (1586) İngiliz Denizi olarak isimlendirildiğini fakat ayrıca İngiliz denizciler tarafından kanal olarak adlandırıldığını söyler. Yaklaşık 1450'deki haritada kanal, İngiliz Kanalı Canalites Anglie olarak adlandırılır.

Kanal derinliği Dover ve Calais arasında 45 metredir. Buradan doğu tarafına doğru deniz sığlaşmaya devam eder. Broad Fourteens de yaklaşık 26 metredir. Kanalda, Fransa'ya yakın olan kısımda adalar yer alır. Scilly Adaları, Birleşik Krallık ve Ushant Fransa'da kanalın sonunun batı ucunda yer alır.

Geçmiş

Kanal Britanya için doğal bir savunma açkısı, anahtarıdır. Araya girerek ve nadiren tehlikeli bir şekilde göz dağı vererek (Avrupa savaşlarında). Savaşlarda dikkate değer en önemli olaylar; Napolyon'a karşı Napolyon Savaşları süresinde ve Nazi Almanyası'na karşı II. Dünya Savaşı'nda. Buna rağmen kanal birçok istilaya sahne olmuş ve istila akınları denenmiştir. Britanya'nın Romalılarca fethi, Normanlarca fethi 1066'da, İspanyol Armada'sı 1588, Normandiya Çıkarması 1944'te olaylar yaşamıştır. Kanal pek çok deniz savaşına da sahne olmuştur. Goodwin Sands muharebesi (1652), Portland Muharebesi (1653), La Hougue muharebesi (1692). Bu zamanda kanal kültür ve politik yapı bağlantısına ortaklık etti. Ön-Roma Kelt toplumu, Roma kültürü ve Brittany (Fransa'da bağımsız krallık ve düklük) den Norman devletine kadar.

Kıyılarındaki en büyük şehirler

Aşağıdaki liste kanal boyunca yer alan şehir ve kasabalarda yaşayan 20.000 den daha fazla nüfuslu yerlerin azalan bir şekilde sırasını vermektedir. (Fransa nüfus sayımı 1999 yılını, İngiliz nüfus sayımı 2001 verilerini içerir) İngiliz tarafı:

Brighton-Worthing-Littlehampton :461.181 (ikamet eden kimse)
Portsmouth: 442.252
Bournemouth: 383.713
Southampton: 304.400
Plymouth: 243.795
Torquay: 129.702
Dover: 39.076
Seaford: 21.851

Fransız tarafı:

Le Havre: 248.547 (ikamet eden kimse)
Calais: 104.852
Saint Brieuc: 85.849
Dieppe: 42.202
Morlaix: 35.996
Dinard: 25.006

Kanal adaları:

Saint Helier: 48.997 (ikamet eden kimse)

Tünel

Şimdiye kadar pek çok seyahat eden kimse Manş denizini Manş Tüneli'ni kullanarak geçmektedir. Tünel, ilk defa 19. yüzyılda önerildi ve neticede 1994 yılında gerçekleşti. İngiltere ve Fransa'yı demir yolu ile birbirine bağlar. Şimdi Paris,Brüksel ve Londra arasında düzenli bir şekilde Eurostar treniyle seyahat gerçekleşmektedir.