Şevket Raşit Hatipoğlu - Vikipedi

Şevket Raşit Hatipoğlu
Türkiye Millî Eğitim Bakanı
Görev süresi
26 Haziran 1962 - 8 Haziran 1963
Başbakan İsmet İnönü
Yerine geldiği Mehmet Hilmi İncesulu
Yerine gelen İbrahim Öktem
Türkiye Tarım Bakanı
Görev süresi
10 Temmuz 1942 - 7 Ağustos 1946
Başbakan Şükrü Saracoğlu
Yerine geldiği Reşat Muhlis Erkmen
Yerine gelen Faik Kurdoğlu
Türkiye Büyük Millet Meclisi
6., 7., 8., 12. ve 13. Dönem Milletvekili
Görev süresi
25 Ekim 1961 - 12 Ekim 1969
Seçim bölgesi 1961 – Manisa
1965 – Manisa
Görev süresi
3 Nisan 1939 - 24 Mart 1950
Seçim bölgesi 1939 – Afyonkarahisar
1943 – Manisa
1946 – Manisa
Kişisel bilgiler
Doğum 1898
Menemen, İzmir, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 12 Kasım 1973 (75 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Partisi Cumhuriyet Halk Partisi
Bitirdiği okul Leipzig Üniversitesi

Mustafa Şevket Hatipoğlu[1] (10 Ağustos 1898, Menemen, İzmir - 12 Kasım 1973), Türk devlet adamı, akademisyen.

VI. dönem (ara seçim) Afyonkarahisar, VII., VIII., XII., XIII. dönem Manisa milletvekili olarak TBMM’de yer almış; 13., 14. ve 15. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetlerinde Ziraat Vekili (Tarım Bakanı), 27. hükûmette Millî Eğitim Bakanı olarak görev yapmış bir siyasetçidir.

"Türkiye'de Çay İktisadiyatı" başlıklı kitabı ile çayın Türkiye’de üretiminin ekonomik şartlarını araştırdı. Türk çaycılığının kurucularından birisi kabul edilir.[2]

Yaşamı

[değiştir | kaynağı değiştir]

10 Ağustos 1898 tarihinde İzmir'in Menemen ilçesi, Helvacı Köyü’nde doğdu. 1916 yılında Bursa Ziraat Okulu'nu bitirdi. Aynı yıl I. Dünya Savaşı'na subay olarak katıldı; 1920 yılında terhis oldu.

1920 yılında girdiği İstanbul Halkalı Yüksek Ziraat Okulu'ndan 1923 yılında Ziraat Mühendisi olarak mezun oldu.

1923-1925 yılları arasında İzmir Ziraat Okulu'nda öğretmenlik yaptı. 1925-1926 yıllarında Paris'te Ulusal Angronik Enstitüsü'nde, 1927-1929 yılları arasında Berlin Yüksek Ziraat Okulu'nda Genel Ekonomi ve Ziraî Ekonomi alanında ihtisas yaptıktan sonra 1929-1931 Leipzig Üniversitesi'nde felsefe doktorası yaptı.

Doktorasını tamamladıktan sonra yurda dönerek 1932 - 1940 yılları arasında Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi ve Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde doçent ve profesör olarak görev yaptı.

Çay İktisadiyatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

1936 yılında devrin Ziraat Vekili Muhlis Erkmen'le Rize'ye yaptığı tetkik gezisinden sonra çay konusunu araştırmakla görevlendirildi. Bu görev, onun Rize köylüsüne ithaf ettiği “Türkiye'de Çay İktisadiyatı” adlı kitabını yazması ve Tarım Bakanlığı'na sunması ile sonuçlandı. Kitaptaki önerilerin uygulanmaya konması, Türkiye'de çay üretiminin yerleşmesinde önemli rol oynadı.[3] Hatipoğlu bu araştırmayı yapmakla yetinmeyerek Tarım Bakanlığı ve hükûmet nezdinde de ısrarlı çalışmalarla çay işinin yeniden ele alınmasında baş rolü oynamıştır.[2]

Siyasi yaşamı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ara seçimde Afyonkarahisar milletvekili seçilerek VI. Yasama döneminde TBMM'ye girdi. VII. ve VIII. dönemlerde Manisa milletvekili olarak mecliste yer aldı. 1942-1946 yılları arasında Tarım Bakanı olarak görev yaptı. Bakanlığı sırasında 1943 yılında 4481 sayılı “Ziraat Vekâleti Teşkilatının Nakil ve Teknik İşletme Vasıtaları ile Teçhizi Kanunu”nun çıkarılmasını sağlayarak, tarım hizmetlerinin görülmesi için Tarım Bakanlığı teşkilatının teknik araçlar ve imkânlarla donatılmasını mümkün kıldı;[2] 4486sayılı kanunla Teknik Tarım ve Teknik Bahçıvanlık Okulları açılmasını sağladı. 4604 sayılı kanunu çıkartarak, Türkiye Ziraî Donatım Kurumu'nu kurdu. 4753 sayılı Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu ile 5000 dönümden fazla toprak sahiplerinin topraklarını kamulaştırarak topraksız çiftçiye dağıtmayı sağlamak istedi ancak kanun uygulamaya geçmedi.

Temsilciler Meclisi'nde Manisa İli temsilcisi olarak yer aldı (6 Ocak 1961 - 15 Ekim 1961).

1961 yılı seçimlerinde yeniden Manisa milletvekili seçildi. 1962-1963 yıllarında Millî Eğitim Bakanı olarak görev yaptı. Manisa milletvekilliği görevine XIII. yasama döneminde de devam etti.

Evli ve 4 çocuk babası olup, 12 Kasım 1973 tarihinde hayatını kaybetti.

Başlıca basılı eserleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Türkiye Ekonomisinin Temeli, Ziraat (1932)
  • Türkiye Dış Ticareti'nde Ziraatın Payı (1936)
  • Türkiye Ziraatında Hububatın Yeri ve Önemi (1937)
  • Türkiye'de Çay Ekonomisi (1939)
  • Ziraat Aleminden Vakıalar ve Düşünceler (1939)
  • Ormancılıktan Vakıalar ve Düşünceler (1965)

Başlıca diğer eserleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Prof. Dr. Şevket Raşit Hatipoğlu 1942-1946 tarihleri arasındaki Tarım Bakanlığı sırasında Türkiye'de Tarım Reformu'nun temel taşları olan yasaları hazırlamış ve kurumları kurmuştur. Özetle bunlar,

  • Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu
  • Türkiye Zirai Donatım Kurumu
  • Devlet Üretme Çiftlikleri: Bunların en büyüğü 1,700,000,000 m² (1,700,000 dekar) olan Ceylanpınar Devlet Üretme Çiftliğidir.
  • Ormanların Korunması Kanunu ve Devlet Orman İşletmeleri Kurulması
  • Teknik Ziraat ve Bahçıvanlık Okulları

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
Özel
  1. ^ "TBMM Albümü 4. Cilt (1960-1983)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2022. 
  2. ^ a b c "Çaya Gönül Verenler - Prof. D. Raşit Hatipoğlu, Biriz.biz sitesi, Erişim tarihi:18.07.2012". 9 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2012. 
  3. ^ "Dr. Ali Rıza Saklı, Çayda Ziraatçi ve İktisatçı Yaklaşımları, Cayhaber.net, Erişim tarihi:18.07.2012". 13 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2012. 
Genel
Siyasi görevi
Önce gelen:
Mehmet Hilmi İncesulu 		Türkiye Millî Eğitim Bakanı
26 Haziran 1962 - 8 Haziran 1963 		Sonra gelen:
İbrahim Öktem
Önce gelen:
Reşat Muhlis Erkmen 		Türkiye Tarım Bakanı
10 Temmuz 1942 - 7 Ağustos 1946 		Sonra gelen:
Faik Kurdoğlu
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Şevket_Raşit_Hatipoğlu&oldid=34158054" sayfasından alınmıştır