4WS - Vikipedi

Yönlendirme mekanizması

Dört tekerden yönlendirme (İngilizce: Four wheel steering), virajlarda yol tutuşu artıran, yüksek hızlarda araçların emniyetli ve kolay sollanmasını sağlayan, şehir içindeki manevraları ve park etmeyi kolaylaştıran bir sistemdir.

İlk 4ws sistemi 1905 yılında Lotil marka traktörde uygulanmıştır. Honda 1987 yılında mekanik kumandalısını, Mazda ise 1988 yılında elektronik kumandalısını piyasaya çıkarmıştır.

Arka tekerlerin dönüş açıları ve hangi yöne döneceği uygulamaya göre farklılıklar göstermektedir, traktör gibi araçlarda sadece ön tekerlerin ters yönüne dönme işlevi bulunabilirken, yol araçlarında düşük hızda ön tekerlerin ters yönüne, yüksek hız ve virajlarda ön tekerlerle aynı yöne dönme işlevi, hatta viraj girişinde ön tekerlerle ters, viraj içinde aynı yöne yönelme gibi işlevler bulunabilir. Ön tekerlerin ters yönünde dönme işlevi dönüş çapını küçültüp yüksek hızda aracın önünü viraj içine yönlendirmeye yardımcı olurken yüksek hızda çok daha yaygın olan aynı yöne dönme işlevi genel olarak aracın stabilitesini artırmaya yardımcı olur.

Sistem birkaç farklı türde bulunabilmekle birlikte yol araçlarında genel olarak ikiye ayrılmaktadır; aktif veya pasif. Nissan GTR34 gibi bazı araçlar ise bunun bir "melezini" kullanır. Aradaki farkı görmenin en kolay yolu araç dururken arka tekerleklerin dönüp dönmediğini incelemektir. Aktif sistemlerde araç dururken de (örneğin lifte alındığında) arka tekerlekler dönebilirken pasif sistemlerde bu durum gözlemlenmez.

Aktif dört tekerden yönlendirme

[değiştir | kaynağı değiştir]

Aktif dört tekerden yönlendirme sisteminde dört teker de sürücünün direksiyonu çevirmesine bağlı olarak döner. Bu sistemde arka tekerlerin dönmesi için aracın hareket etmesine gerek yoktur; arka aksa eklenmiş düzenekler yardımıyla döndürülür. Arka tekerler genel olarak ön tekerler kadar dönmezler, kullanılan sisteme göre ön tekerlerin açısının belli bir oranında veya tamamen bilgisayar kontrollü olarak, kontrol bilgisayarının karar verdiği oranda ve yönde dönerler.

Uygulanan araçlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sistemin opsiyonel veya standart olarak çeşitli model yıllarında uygulandığı bazı araçlar şunlardır:

  • Honda Prelude
  • Honda Accord
  • Mazda 626 GT
  • Mitsubishi Galant VR-4
  • Renault Talisman
  • Renault Austral
  • Audi Q7

Pasif dört tekerden yönlendirme (Arka aks yönlendirmesi)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Aktif dört tekerden yönlendirmeye göre çok daha yaygın olan bu sistemde arka aksın geometrisi ve burçların yapısı arka tekerlerin belli koşullarda belli miktarda açı almasını sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Bu sistemde düşük hızda manevra kolaylığı sağlamak gibi bir işlev bulunmaz. Direksiyona değil, aracın gövde hareketlerine göre arka akstaki burçlar sıkışıp gevşeyerek arka aks geometrisinin belli oranda değişmesini ve böylece tekerlerin yönlenmesini sağlar. Nissan GTR34 gibi bazı araçlarda ise hidrolik pistonlar ile bu sıkışıp gevşeme miktarları ayarlanır. Arka aks yönlendirmesinde teker açıları genel olarak aktif sistemler kadar yüksek olmaz.

Bu sistem yukarıda sayılan araçların opsiyonel aktif yönlendirme bulunmayan modellerinde de gözlemlenebilir.

Uygulanan araçlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Alfa Romeo 156, 147, GT
  • Alfa Romeo GTV
  • Nissan GTR34
  • Citroen Xantia
  • Citroen XM
  • Citroen ZX
  • Citroen Xsara
  • Citroen C5 (2008 öncesi)
  • Citroen BX
  • Citroen CX
  • Renault Laguna