French
DeutschAdli patoloji - Vikipedi
| Adli bilimler |
|---|
.png) |
Adli patoloji, bir cesedi inceleyerek ölüm nedenini belirlemeye odaklanan patoloji bilimidir. Bir postmortem inceleme, genellikle ceza hukuku davalarının ve bazı yargı bölgelerinde medeni hukuk davalarının soruşturulması sırasında bir adli tabip veya adli patolog tarafından gerçekleştirilir. Adli tabipler ve tıbbi tetkikçilerden de sıklıkla kalıntıların kimliğini teyit etmeleri istenir.
Görevler
[değiştir | kaynağı değiştir]Adli patoloji, tıp hukukunun bir uygulamasıdır. Adli patolog, anatomik patoloji eğitimini tamamlamış ve daha sonra adli patoloji alanında uzmanlaşmış bir tıp doktorudur.[1] "Tam nitelikli" bir adli patolog olmak için gerekenler ülkeden ülkeye değişmektedir.
Adli patolog, ölüm nedenini ve olası ölüm şeklini belirlemek amacıyla otopsi/postmortem incelemeler gerçekleştirir. Bir otopsi işleminde, adli patoloğa genellikle bir otopsi/morg teknisyeni yardımcı olur. Otopsi raporu aşağıdakilerle ilgili olarak varılan sonuçları içerir:
- Doğrudan bir kişinin ölümüne yol açan veya bir dizi olayı başlatan patolojik süreç, yaralanma veya hastalık (ölüm mekanizması olarak da adlandırılır), örneğin kafadaki kurşun yarası, bıçak yarasının neden olduğu kan kaybı, elle veya bağla boğma, koroner arter hastalığından kaynaklanan miyokard enfarktüsü vb.)
- Ölüm şekli, ölüm nedenini çevreleyen koşullar, çoğu yargı alanında aşağıdakileri içerir:[2]
- Cinayet
- Kaza sonucu
- Doğal
- İntihar
- Belirsiz
Otopsi aynı zamanda ölümün ortaya çıkardığı diğer sorunların ele alınması için de bir fırsat sağlar, örneğin iz delillerin toplanması veya ölen kişinin kimliğinin belirlenmesi gibi. Otopsiler, normal bir ölüm meydana geldiğinde, beklenmedik bir ölüm meydana geldiğinde, bir kişi bir doktorun bakımı altında değilken öldüğünde, kitlesel bir felaket meydana geldiğinde, kurbanların kimliğinin belirlenmesini gerektirdiğinde ve ceza davalarını çözmek için, ölen kişinin ailesi ya da yakınlarının talebi üzerine yapılır.[3]
Adli patolog, otopside, suç mahallinde ve bazen tecavüz soruşturması veya gözaltında ölüm gibi klinik bir ortamda meydana gelen yaraları ve yaralanmaları, bu yaralanmaların olası nedenleriyle birlikte inceler ve belgeler.
Adli patologlar doku örneklerini mikroskop altında (histoloji) inceleyerek doğal hastalıkların varlığını ya da yokluğunu ve akciğerlerdeki asbest cisimcikleri ya da bir kurşun yarasının etrafındaki barut parçacıkları gibi diğer mikroskobik bulguları tespit eder.
Kazara aşırı doz veya kasıtlı zehirlenmelerin kimyasal nedenini belirlemek için vücut dokuları ve sıvılarının toksikolojik örneklerini toplar ve yorumlarlar.
Adli patologlar, ani ve beklenmedik ölümlerin soruşturulmasıyla ilgilenen alanın mediko-legal otoritesiyle yakın işbirliği içinde çalışırlar: Adli tabip, savcı mali ve tıbbi tetkikçi.
Kitlesel afet ortamlarında adli patologlar, afet kurbanlarının kimliklerinin belirlenmesi amacıyla adli odontologlar, adli antropologlar ve diğer adli tıp uzmanlarıyla birlikte çalışırlar.[3] Kimlik belirleme süreci; kurbanların kurtarılmasını, antemortem verilerin toplanmasını, ölüm sonrası kanıtların toplanmasıyla birlikte ilk muayeneyi ve son olarak bu kurbanların kimliklerini belirlemek için toplanan antemortem ve postmortem verilerin karşılaştırılmasını içerir.[3]
Adli patologlar, hukuk veya ceza hukuku davalarında hukuk mahkemelerinde uzman tanık olarak ifade verirler.
Adli tıp doktorları bazen "adli tıp muayenecileri" veya "polis cerrahları" olarak da anılırlar ve cinsel saldırı da dahil olmak üzere canlı saldırı mağdurlarının ve polis gözetimindeki bireylerin muayenesi ve tıbbi tedavilerinin sağlanması konusunda eğitim almış tıp doktorlarıdır. Birleşik Krallık'taki birçok adli tıp doktoru yarı zamanlı olarak klinik adli tıp uygulamakta ve aynı zamanda aile hekimliği veya başka bir tıp uzmanlığı yapmaktadır.
Adli patologlar ölüleri inceleyerek halk sağlığı ve önleyici tıp alanlarına büyük katkılarda bulunmaktadır. Bulgularından otopsiler sırasında yararlanarak, bilgilerini başka bir kişinin ölümünü önlemek için kullanabilirler.[1]
Ölüm soruşturması
[değiştir | kaynağı değiştir]_02.jpg)
Patologlar ölüm nedenini postmortem inceleme veya otopsi yoluyla belirler. Ölüm soruşturmasının üç aşaması vardır: İnceleme, korelasyon ve yorumlama. Nedeni bilinmeyen ölümler ve doğal olmadığı düşünülen ölümler araştırılır.
Yöntemler
[değiştir | kaynağı değiştir]Adli patologların işlerinde başarılı olabilmeleri için çeşitli alanlarda eğitim almış olmaları gerekir. Kendi içinde çeşitli yöntemleri olan farklı metotlar uygularlar. Bir adli patolog otopsi yaparken X-Ray, vücut sıvısı örnekleri, doku örnekleri ve vücutta bulunan bakteri kültürü örnekleri alabilir.[4] Adli patolog otopsi yaparken hem ölüm zamanını hem de cesedin ne kadar süredir ölü olduğunu incelemek için bir başka yöntem olarak ölüm aşamalarını kullanır. Otopsi sırasında elde edilen bilgilerin kolluk kuvvetleri tarafından sağlanan kanıtlarla birlikte kullanılması, ölüm nedeninin belirlenmesine temel oluşturur.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Adli patoloji, bugün hâlâ adli patologlar tarafından kullanılan ana ve popüler tekniklerden biri olan "Virchow yöntemi"ni geliştiren Alman patolog Rudolf Virchow tarafından kurulmuştur. Virchow yöntemi, otopsi yapmanın yanı sıra hastalığın insan vücudu üzerindeki etkilerine ve hasarına ışık tutacak hücre teorisini de ortaya atmıştır. Rudolf Virchow, yaralanma ve hastalıkların insan vücuduna verdiği ek hasarı ortaya çıkaracak belirli bir ilgi alanı yerine tüm vücudun inceleneceği düzenli otopsi uygulamasını başlatmıştır.[5] Almanca konuşulan Avrupa'da, 18. yüzyılın ortalarında Freiburg'da ve 1804'te Viyana'da düzenli olarak adli patoloji dersleri düzenlenmiştir. Auguste Ambroise Tardieu, Johann Ludwig Casper ve Carl Liman gibi bilim insanları adli patolojiyi deneyselliğe dayalı bir bilim haline getirmek için büyük çaba sarf etmiştir.
Ambroise Paré aynı zamanda modern adli patoloji ve cerrahinin babalarından biri olarak kabul edilir. Paré'nin 16. yüzyılın başlarındaki icatları arasında cerrahi aletler ve teknikler bulunmaktadır. Savaş alanı tıbbına ve yaraların tedavisine öncülük etmiştir. Kullandığı tekniklerden biri yaralara kaynar yağ dökmekti.[6]
Adli patolojinin geçmişi MÖ 4. yüzyıla, Babil'e kadar uzanmaktadır, ancak adli patoloji ölmüş insan bedenleri üzerinde uygulanmak yerine hayvanlar üzerinde uygulanmıştır. Bu dönemde insanların kutsal olduğuna inanıldığı için bunun sadece hayvanlara yapıldığı söylenirdi.[kaynak belirtilmeli] Daha sonra adli patoloji Asya'da yaşayanlar arasında uygulanmaya başlamıştır. Müslüman doktorlar bulaşıcı hastalıkları keşfetmiş ve bunun sonucunda ölü bedenleri ameliyat etmişlerdir; bu doktorlardan biri de İbn Zühr'dür. Zühr, ölüm sonrası cesetler üzerinde otopsi yapmış ve cüzzam, uyuz ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi hastalıkları araştırmıştır.
Zühr bulaşıcı hastalıkları öğrenmekle meşgulken, Çinli bir hükûmet yetkilisi olan Yee Siung, bir grup doktoru cinayet kurbanlarını incelemekle görevlendirmek için bir araya getirmiştir. Bu kurbanların ölüm nedenleri vakanın kendisiyle birlikte araştırılmış ve patoloji ilk kez ceza davalarının çözümüne yardımcı olmak için kullanılmıştır.[7]
Adli patoloji, toksikoloji ve patolojinin yıllardır dünya çapında binlerce suç vakasını çözmek için kullanılmasının ardından ilk kez 1959 yılında Amerikan Patoloji Kurulu tarafından Amerika Birleşik Devletleri'nde tanınmıştır.[8][9]
Adli patoloji Kanada'da, 2003 yılında resmî olarak tanınmış[10] ve Kanada Kraliyet Doktorlar ve Cerrahlar Koleji'nin himayesi altında resmî bir eğitim programı (bir burs) oluşturulmuştur.[11]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "What is a Forensic Pathologist?". University of New Mexico Health Sciences. 21 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
- ^ DiMaio, Dominick (28 Haziran 2001). Forensic Pathology (2 bas.). Florida: CRC Press LLC. ss. 3-6. ISBN 0-8493-0072-X.
- ^ a b c Schuliar, Yves; Knudsen, Peter Juel Thiis (1 Haziran 2012). "Role of forensic pathologists in mass disasters". Forensic Science, Medicine, and Pathology (İngilizce). 8 (2): 164-173. doi:10.1007/s12024-011-9300-3. ISSN 1556-2891. PMID 22160735.
- ^ "Adli Patolog Nedir?". hsc.unm.edu. 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2022.
- ^ "Rudolf Virchow | Biography, Discovery, & Facts | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2022.
- ^ "Ambroise Paré - Advances in medical knowledge – WJEC - GCSE History Revision - WJEC". BBC Bitesize (İngilizce). 16 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022.
- ^ Choo, Tae M.; Choi, Young-Shik (2012). "Historical Development of Forensic Pathology in the United States". Korean Journal of Legal Medicine. 36 (1): 15-21. doi:10.7580/KoreanJLegMed.2012.36.1.15.
- ^ Eckert WG (1988). "The forensic pathology specialty certifications". The American Journal of Forensic Medicine and Pathology. 9 (1): 85-9. doi:10.1097/00000433-198803000-00023. PMID 3354533.
- ^ "History of Forensic Pathology" (İngilizce). 17 Aralık 2011. 26 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022.
- ^ Lett D (Temmuz 2007). "National standards for forensic pathology training slow to develop". CMAJ. 177 (3): 240-1. doi:10.1503/cmaj.070881. PMC 1930175 $2. PMID 17664437.
- ^ "2 new pathologists to restart Ottawa forensic unit". CBC News. 11 Ocak 2008. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2024.
 | Adli bilimler ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
