French
DeutschAlanlarına göre en büyük göller listesi - Vikipedi
Alanlarına göre Dünya'nın en büyük gölleri listesi, yeryüzünde yüzölçümü büyüklüğüne göre göllerin sıralanmış bir listesidir. Bu listeye yüzey ölçümü 3000 m. ve daha fazla olan göller dahil edilmiştir. Buna göre yüzey ölçümü bakımından dünyanın en büyük gölü 5 ülkenin kıyısı bulunan Hazar Denizi'dir. Türkiye'nin en büyük gölü olan Van Gölü bu listeye girmemiştir. Bu liste havzaları ve haliçleri içermez. Bazı göllerin alanları mevsimsel şartlara bağlı olarak yıl içinde değişebilir. Bu özellikle kuru iklimlerdeki tuz gölleri için geçerlidir.
İstikrarlı göller
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşağıdaki tabloda görülen renk ayrımları, göllerin sıralandığı tablonun başında ilk bölmede bulunan renklerin açıklamasıdır. Ve hangi rengin hangi kıtayı temsil ettiğini göstermektedir. Listede Hazar Denizi ayrı olarak gösterilmiştir çünkü pek çok coğrafyacıya göre Hazar bir gölden çok küçük bir okyanus veya bir iç deniz özelliği taşır.
| Sıra kısmındaki renkler | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Afrika | Asya | Avrupa | Kuzey Amerika | Okyanusya | Güney Amerika | Antarktika |
- Okyanus 'göl'
| İsim | Kıyısı olan ülkeler | Yüzölçümü | Uzunluk | Azami derinlik | Su Hacmi | Ölçek  | Açıklamalar | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Hazar Denizi* |  Azerbaycan Türkmenistan İran Kazakistan Rusya | 371.000 km² | 1.199 km | 1.025 m | 78.200 km² |  | Yeryüzünün alan bakımından en büyük gölüdür ki bir iç deniz olarak kabul görür. Bazı kaynaklar 'küçük bir okyanus' ifadesini kullanır.[1][2] *Garabogazköl Aylagy bu alana dahil edilmemiştir. |
- Kıta gölleri
| Sıra | İsim | Kıyısı olan ülkeler | Alan | Uzunluk | Maksimum derinlik | Su hacmi | Ölçek | Açıklamalar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2 | Michigan-Huron |  Kanada ABD | 117.702 km² | 710 km | 282 m | 8.458 km3 |  | Bu göller suları birleştiğinden dolayı tek göl olarak sayılmıştır. Ayrı ayrı sayılır ise, Huron ve Michigan üçüncü ve dördüncü büyük tatlı su gölleridir. |
| 3 | Superior | Kanada ABD | 82.414 km² | 616 km | 406 m | 12.100 km3 |  | Huron ve Mişıgın gölleri ayrı birer göl sayılır ise yeryüzünün en büyük tatlı su gölüdür. |
| 4 | Victoria |  Uganda Kenya Tanzanya | 69.485 km2 (26.828 sq mi) | 322 km (200 mi) | 84 m (276 ft) | 2.750 km3 (660 cu mi) |  | Afrika'nın en büyük gölüdür; ayrıca yeryüzünün en büyük ikinci tatlı su gölüdür. |
| 5 | Tanganyika |  Burundi Tanzanya Zambiya Kongo DC | 32.893 km2 (12.700 sq mi) | 676 km (420 mi) | 1.470 m (4.820 ft) | 18.900 km3 (4.500 cu mi) |  | Dünyanın ikinci en derin gölü. |
| 6 | Baykal | Rusya | 31.500 km² | 636 km | 1.637 m | 23600 km3 |  | Dünya'nın en derin gölüdür. Ayrıca Dünya'nın en büyük tatlı su rezervi olan gölü de Baykal'dır. |
| 7 | Büyük Ayı | Kanada | 31080 km² | 373 km | 446 m | 2.236 km3 |  | Tamamı Kanada içinde olan en büyük göl |
| 8 | Malavi | Tanzanya Mozambik Malavi | 30.044 km2 (11.600 sq mi) | 579 km (360 mi) | 706 m (2.316 ft) | 8.400 km3 (2.000 cu mi) |  | Afrika'daki en derin ikinci göldür. Yeryüzündeki diğer tüm göllerden daha fazla balık türü barındırır. |
| 9 | Büyük Esir | Kanada | 28.930 km2 (11.170 sq mi) | 480 km (300 mi) | 614 m (2.014 ft) | 2.090 km3 (500 cu mi) |  | Kuzey Amerika'daki en derin göldür |
| 10 | Erie | Kanada ABD | 25.719 km2 (9.930 sq mi) | 388 km (241 mi) | 64 m (210 ft) | 489 km3 (117 cu mi) |  | |
| 11 | Winnipeg | Kanada | 23.553 km2 (9.094 sq mi) | 425 km (264 mi) | 36 m (118 ft) | 283 km3 (68 cu mi) |  | Manitoba'da yer alır, tek bir yönetim bölgesi sınırları içinde bulunan en büyük göl. |
| 12 | Ontario | Kanada ABD | 19.477 km2 (7.520 sq mi) | 311 km (193 mi) | 244 m (801 ft) | 1.639 km3 (393 cu mi) |  | |
| 13 | Balkhash* | Kazakistan | 18.428 km2 (7.115 sq mi) | 605 km (376 mi) | 26 m (85 ft) | 106 km3 (25 cu mi) |  | Merkezi Asya'nın en büyük gölüdür |
| 14 | Ladoga | Rusya | 18.130 km² | 219 km | 230 m | 908 km3 |  | Avrupa'nın en büyük gölüdür |
| 15 | Vostok | Antarktika | 15.690 km² | 250 km | 344 m | 5.400 km3 |  | Antarktika'nın en büyük gölü; ayrıca dünyanın en büyük buzul gölüdür. |
| 16 | Onega | Rusya | 9.891 km2 (3.819 sq mi) | 248 km (154 mi) | 120 m (390 ft) | 280 km3 (67 cu mi) |  | Avrupa'nın 2. en büyük gölüdür. |
| 17 | Titicaca |  Peru Bolivya | 8.135 km2 (3.141 sq mi) | 177 km (110 mi) | 281 m (922 ft) | 893 km3 (214 cu mi) |  | Maracaibo Gölü sayılmazsa Güney Amerika'nın en büyük gölü ayrıca dünyanın en yüksek rakımlı gölüdür. |
| 18 | Nicaragua |  Nikaragua | 8.001 km2 (3.089 sq mi) | 177 km (110 mi) | 26 m (85 ft) | 108 km3 (26 cu mi) |  | Orta Amerika'nın en büyük gölüdür. |
| 19 | Athabasca | Kanada | 7.920 km2 (3.060 sq mi) | 335 km (208 mi) | 243 m (797 ft) | 204 km3 (49 cu mi) |  | Saskatchewan, Alberta'daki en büyük göl. |
| 20 | Taymyr | Rusya | 6.990 km2 (2.700 sq mi) | 250 km (160 mi) | 26 m (85 ft) | 12,8 km3 (3,1 cu mi) |  | |
| 21 | Turkana* |  Etiyopya Kenya | 6.405 km2 (2.473 sq mi) | 248 km (154 mi) | 109 m (358 ft) | 204 km3 (49 cu mi) |  | Dünyanın en büyük kalıcı ıssız göl ve dünyanın en büyük alkalin gölü. |
| 22 | Reindeer Gölü | Kanada | 6.330 km2 (2.440 sq mi) | 245 km (152 mi) | 337 m (1.106 ft) |  | ||
| 23 | Issyk-Kul* |  Kırgızistan | 6.200 km2 (2.400 sq mi) | 182 km (113 mi) | 668 m (2.192 ft) | 1.738 km3 (417 cu mi) |  | |
| 24 | Urmiye* | İran | 6.001 km2 (2.317 sq mi) | 130 km (81 mi) | 16 m (52 ft) |  | Orta Doğu'nun en büyük gölü | |
| 25 | Vänern |  İsveç | 5.545 km2 (2.141 sq mi) | 140 km (87 mi) | 106 m (348 ft) | 153 km3 (37 cu mi) |  | AB ülkelerindeki en büyük göl. |
| 26 | Winnipegosis | Kanada | 5.403 km2 (2.086 sq mi) | 245 km (152 mi) | 18 m (59 ft) |  | ||
| 27 | Albert | Uganda Kongo DC | 5.299 km2 (2.046 sq mi) | 161 km (100 mi) | 58 m (190 ft) | 280 km3 (67 cu mi) |  | |
| 28 | Mweru | Zambiya Kongo DC | 5.120 km2 (1.980 sq mi) | 131 km (81 mi) | 27 m (89 ft) | 38 km3 (9,1 cu mi) |  | |
| 29 | Nettilling | Kanada | 5.066 km2 (1.956 sq mi) | 113 km (70 mi) | 132 m (433 ft) |  | Baffin Adası'nda yer alır. Dünyanın bir ada üzerinde yer alan en büyük gölüdür. | |
| 30 | South Aral Sea* | Kazakistan Özbekistan | 5.000 km2 (1.900 sq mi) | 195 km (121 mi) | 45 m (148 ft) | 1960'ta Aral Gölü dünyanın en büyük dördüncü gölüydü (68,000 km2). Güney Aral Denizi'nin batı havzasında yaklaşık istikrara katkı sağlaması bekleniyor. 5,000 km2'lik bir alan 2009'da kurudu. | ||
| 31 | Nipigon | Kanada | 4.843 km2 (1.870 sq mi) | 116 km (72 mi) | 165 m (541 ft) |  | Kanada'nın Ontario Eyaleti içindeki en büyük göl. | |
| 32 | Manitoba | Kanada | 4.706 km2 (1.817 sq mi) | 225 km (140 mi) | 7 m (23 ft) |  | ||
| 33 | Büyük Tuz* | ABD | 4.662 km2 (1.800 sq mi) | 121 km (75 mi) | 10 m (33 ft) |  | Michigan Huron tek bir göl olarak sayılır ise Amerika Birleşik Devletleri içindeki en büyük göl. Ayrıca tek bir ABD eyaleti içindeki en büyük göl. | |
| 34 | Qinghai Gölü* |  Çin | 4.489 km2 (1.733 sq mi) (2007) |  | Doğu Asya'nın en büyük gölüdür | |||
| 35 | Saimaa |  Finlandiya | ≈ 4.400 km2 (1.700 sq mi) | 82 m | 36 km3 |  | Kıyı şeridi boyunca 14,000 ada, sayısız havzaları içerir13.700 km (8.500 mi) | |
| 36 | Lake of the Woods | Kanada ABD | 4.350 km2 (1.680 sq mi) | 110 km (68 mi) | 64 m (210 ft) |  | ||
| 37 | Khanka | Çin Rusya | 4.190 km2 (1.620 sq mi) | 10,6 m (35 ft) |  |
Değişken göller
[değiştir | kaynağı değiştir]Birçok sayıda sel taşkınları ovaları yılın belirli dönemlerinde sel sularının uzunca bir dönem birikmesi ile aynen bir göl niteliklerine girmektedirler. Bunlardan birçoğunun yüzölçümü sel mevsiminde 4000 km2'yi aşmaktadır. Bu büyük değişken goller arasında Kamboçya'da Tonlé Sap (2,700 km2, sel mevsiminde 16,000 km2); Çin'de Poyang Gölü (1000 km2, sel mevsiminde 4400 km2) ve Dongting Gölü (2,820 km2, sel mevsiminde 20,000 km<süp>2</süp>) i; Mali'de Nijer Kara İçi Deltası; Sudan'da Sudd (130,000 km2'den daha büyük); Botsavana'da Okavango Deltası; Brezilya ve Paraguay'da, the Pantanal ve Amazon Nehri'nin bazı kesimları. Bazı göller, belirli mevsimlik değil de, zaman zaman değişik yıllar ve mevsimlerde sel suları toplayıp yüzölçümleri 4000 km2'yi aşmaktadırlar. Bunlara en iyi örnekler yağmurlu mevsimler olursa Avustralya'nın en büyük gölleri olan Torrens Gölü (dolu olduğu zaman 5,700 km2) ve Eyre Gölü (dolu olduğu zaman 9500 km2). Özbekistan ve Türkmenistan arasında bulunan Sarıkamış Gölü'nün yüzölçümü 21. yüzyıl başında 5,000 km2'ye yükselmiştir ama bunun ne kadar kalıcı olduğu bilinmemektedir.
Kıtalarına göre en büyük göller
[değiştir | kaynağı değiştir]- Afrika: Victoria Gölü
- Antarktika: Vostok Gölü
- Asya: Baykal Gölü (veya Hazar Denizi)
- Okyanusya: Eyre Gölü, sular yükseldiğinde (taze: Lake Toba (geniş Okyanusya), Lake Murray (jeopolitik Okyanusya), Lake Taupo or Lake Tegano (dar Okyanusya))
- Avrupa: Ladoga Gölü
- Kuzey Amerika: Superior Gölü (veya Michigan-Huron Gölü, eğer ikisi bir göl sayılırsa)
- Güney Amerika: Titicaca Gölü (veya Maracaibo Gölü)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Note: Lake areas may slightly vary depending on the sources.
- ^ DuMont, H.J. "The Caspian Lake: History, biota, structure, and function" (PDF). American Society of Limnology and Oceanography. 20 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Kasım 2010.
- ^ Jan Golonka (2000) "Geodynamic Evolution of the South Caspian Basin". In Yilmaz, Isaksen, & AAP, eds., Oil and Gas of the Greater Caspian Area.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dünyada en büyük su hacimli göller listesi
- Dünyada en derin göller listesi
- Avrupa'nın en büyük gölleri listesi
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Factmonster.com 27 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- van der Leeden, Troise, and Todd, eds., The Water Encyclopedia. Second Edition. Chelsea, MI: Lewis Publishers, 1990. pp. 198–200.