French
DeutschAvrupa Parlamentosu - Vikipedi
| Avrupa Parlamentosu | |
|---|---|
| 10. Avrupa Parlamentosu | |
 | |
| Tür | |
| Tür | |
Dönem sınırı | 5 yıl |
| Tarih | |
| Kuruluş | 10 Eylül 1952) |
| Başkanlık | |
Başkan | |
Başkan Yardımcıları | 14
16 Temmuz 2024 tarihinden beri |
Büyük Parti Lideri | |
2. Büyük Parti Lideri | |
| Yapı | |
| Sandalye | 720 |
 | |
Siyasi gruplar | Hükümet (401) Muhalefet (319) |
| Komisyonlar | |
| Seçimler | |
| Nispi temsil (PR ve TDO) | |
Son seçim | 6-9 Haziran 2024 |
| Toplantı yeri | |
 | |
| 1.: Louise Weiss: Strazburg, Fransa (fotoğraf) 2.: Espace Léopold: Brüksel, Belçika Sekreterlik: Lüksemburg & Brüksel | |
| Website | |
Avrupa Parlamentosu, Avrupa Birliği'nde yaşayan 450 milyon nüfusu temsil eder ve temel işlevi bir siyasi güç olarak topluluk politikalarının hazırlanması için gereken kararları üretmektir.[1][2][3]
Avrupa Parlamentosu, yasama sürecine katılır, bütçeye ilişkin yetkiler taşır ve Komisyon ve Konsey'i denetleme yetkisini de bünyesinde barındırır. Parlamento, Avrupa Komisyonu üyelerinin tayinlerinin onaylanması ve üçte iki oy çoğunluğuyla Komisyon'u görevden alma yetkilerine sahiptir. Ayrıca, Komisyon programını onaylayıp, Komisyon ve Avrupa Birliği Bakanlar Konseyi'ne yazılı ya da sözlü sorular yönelterek Avrupa politikalarının işleyişini izler.
Avrupa Parlamentosu'nun işlevleri arasında, araştırma komisyonları kurmak ve Avrupa Birliği vatandaşlarının dilekçelerini incelemek de vardır. Birlik anlaşması uyarınca Parlamento, Avrupa Birliği kurumlarının yürüttükleri faaliyetlerin uygulanması sürecinde gündeme gelebilecek görevi kötüye kullanma sorunlarına ilişkin olmak ve vatandaş şikayetlerini incelemek üzere bir ombudsman atama yetkisine sahiptir.
Bütçe konusuna ilişkin olarak ise, Avrupa Parlamentosu, Konsey ile yetkileri paylaşır. Yıllık bütçeyi onaylar ve bütçe uygulamasını izler.
Avrupa Birliği mevzuatının hazırlanmasındaki işlevi ise şöyle: Komisyon tarafından hazırlanan mevzuat önerilerinin yürürlüğe konmasında Konsey ile yetki paylaşıyor. 1986'da Avrupa Tek Senedi'nin kabulünü izleyerek mevzuata ilişkin yetkileri arttırılan Parlamento, Birlik Anlaşması paralelinde de önemli bazı konulardaki yönetmelik ve yönergelerin kabulünde Konsey ile eşit statüye taşınmış durumda. Yine aynı şekilde önem taşıyan bazı kararlar ve anlaşmalar (örneğin yeni üyelerin katılımı gibi) konusunda da Konseyin, Parlamentonun onayını alması gerekiyor. Faaliyetlerini Strazburg, Lüksemburg ve Brüksel’de yürütüyor.
Yapısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Temelinde, 1951’de kurulan ve ilk toplantısını 78 üyeyle 1952 yılında yapan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) yatmaktadır. AKÇT, Avrupa Ekonomik Topluluğu’nun kurulmasını izleyerek 1958’de Avrupa Toplulukları Parlamenterler Meclisi adını alarak; bu ortak parlamentonun 1958’deki üye sayısını ise ulusal parlamentolarca tayin edilen 142 üye oluşturmaktadır. 1979’da 410 üye söz konusu iken, Yunanistan ve onu izleyerek Portekiz ve İspanya’nın da katılımından sonra meclis üye sayısı 518’e çıkmıştır. İsveç, Avusturya ve Finlandiya’nın katılımlarını izleyerek parlamentonun üye sayısı artmıştır. 1979’dan bu yana tek dereceli genel seçimle işbaşına gelen Avrupa Parlamentosu’nun üyeleri, AB’nin üye sayısını 25’e çıkarttığı genişleme ile birlikte 732’e ulaşmıştır. 2007 yılındaki genişleme ile birliğin nüfusu artmıştır. Böylece parlamenter sayısı 736'ye çıkmıştır.
Genişletilmiş Başkanlık Divanı, Parlamento’nun temel karar alma organıdır. Genişletilmiş Başkanlık Divanı, başkan ve başkan yardımcılarının biçimlendirdiği divan; divan üyeleri ve siyasi grup liderlerinden oluşmaktadır.
AB genişleme sürecindeki işlevi
[değiştir | kaynağı değiştir]Avrupa Parlamentosu’nun genişleme sürecindeki işlevi Avrupa Birliği'ni Kuran Anlaşma, madde 49’da net bir şekilde özetleniyor: 49. madde içindeki ilgili bölüm şöyle: “6. maddenin 1. paragrafında belirtilmiş olan ilkelere uyan her Avrupalı devlet Birlik’e üye olmayı talep edebilir. Devlet, başvurusunu Konsey’e yöneltir. Konsey de Komisyon’un görüşünü ve Avrupa Parlamentosu üyelerinin salt çoğunluğu ile verilmiş olumlu oyu aldıktan sonra, oy birliği ile karar verir.”
Bir diğer ifade ile, Parlamento'nun değerlendirmeleri sonucunda salt çoğunlukla olumlu bir karara varılmaması halinde yeni üyenin kabulü olanaksızdır.
Parlamento'nun genişleme sürecindeki işlevlerinden bir diğeri de aday ülkelere ilişkin raportörlerin belirlenmesidir. Söz konusu raportörler, aday ülkelerin siyasi, ekonomik ve sosyal yapıları ile ilgili olarak toplanan bilgileri Parlamento'ya iletme görevini üstlenir ve toplanan bilgileri güncelleştirir.
Parlamento Genel Sekreterliği tarafından aday ülkelerin gelişimi ve hazırlanma süreci ile ilgili bilgi akışının hızlandırılması amacıyla oluşturulmuş bir de “Genişleme Görev Grubu” vardır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Brand, Constant and Wielaard, Robert (8 Haziran 2009). "Conservatives Post Gains In European Elections". The Washington Post. Associated Press. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2010.
- ^ Ian Traynor (7 Haziran 2009). "Misery for social democrats as voters take a turn to the right". The Guardian. Birleşik Krallık. 27 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2010.
- ^ "18 new MEPs take their seats". European Parliament. 10 Ocak 2012. 11 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2012.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Avrupa Parlamentosu resmi sitesi
- EuroAcademic - Avrupa Akademik Çalışmalar Merkezi 24 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Europedia: Guide to European policies and legislation 16 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
